Bloomberg: Πληγή για την ελληνική ανάκαμψη τα ιδιωτικά χρέη

Για τον Αριστείδη Μπελλέ είναι ξεκάθαρο τι είναι αυτό που εμποδίζει την ανάκαμψη της Ελλάδας: η σιωπηρή αύξηση των «κόκκινων» δανείων του ιδιωτικού κλάδου, περίπου στα 164 δισ. ευρώ. «Η αδυναμία των ελληνικών εταιρειών να αποπληρώσουν τα χρέη τους στις τράπεζες και στο κράτος εμποδίζει την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Νηρεύς. «Είναι πιο αναγκαίο από ποτέ όλα τα εμπλεκόμενα μέρη -τράπεζες, επιχειρήσεις και κράτος- να συμφωνήσουν σε κάποιον διακανονισμό».

Καθώς η Ελλάδα και οι πιστωτές της συναντώνται αύριο προκειμένου να εξεταστεί η πρόοδος της χώρας εν όψει του επόμενου γύρου των συνομιλιών για τους όρους αποπληρωμής του δημόσιου χρέους της, μια λιγότερο ορατή κρίση αιωρείται σε ένα άλλο μέτωπο, σε αυτό του χρέους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, λέει στο σχετικό του δημοσίευμα το Bloomberg. Τα δανεικά, που αντιστοιχούν περίπου στο 90% του ΑΕΠ της χώρας, επιβαρύνουν τις ελπίδες για ανάκαμψή της από τη βαθύτερη και πιο μακροχρόνια ύφεση στην Ιστορία.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις ελληνικές τράπεζες έχουν αγγίξει σχεδόν τα 80 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Νίκο Δένδια. Επιπλέον, οι ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανήλθαν στα 69,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο, με βάση τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων. Παράλληλα, οι «εισπράξιμες» καθυστερούμενες εισφορές στα συνταξιοδοτικά ταμεία ξεπερνούν τα 14,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας.

«Μέρος αυτού του χρέους δεν θα μπορέσει ποτέ να ανακτηθεί και θα πρέπει να διαγραφεί», δήλωσε στο Bloomberg ο Πάνος Τσακλόγλου, Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδας στην ομάδα εργασίας των ανώτατων αξιωματούχων των υπουργείων Οικονομικών της ευρωζώνης μέχρι τον Ιούνιο.

Αναδιάρθρωση χρέους

Αν και ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης αναμένει επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη το τρίτο φετινό τρίμηνο, τα «κόκκινα» χρέη απειλούν να εμποδίσουν τα νέα δάνεια που απαιτούνται για να τονωθεί η οικονομία.

Οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να συμφιλιωθούν με την ιδέα της διαγραφής ιδιωτικού χρέους. Η οικονομία δεν θα αναπτυχθεί αν δεν υπάρξει αναδιάρθρωση χρέους για επιχειρήσεις και ιδιώτες, είχε πει σε συνέντευξή του την 1η Σεπτεμβρίου ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, Άνθιμος Θωμόπουλος.

Η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας ήταν το κλειδί ώστε η χώρα να φύγει από το χείλος της χρεοκοπίας. Μετά την εφαρμογή του μεγαλύτερου «κουρέματος» κρατικού χρέους που έχει γίνει ποτέ στην Ιστορία, η χώρα θα πληρώνει το 4,9% του ΑΕΠ της, κατά μέσο όρο, για τις ετήσιες πληρωμές τόκων τα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με έκθεση της Eurobank Ergasias. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο του 5,5% για την Ιταλία. Επίσης, η Eurobank εκτιμά πως το ονομαστικό επιτόκιο επί του ελληνικού χρέους είναι χαμηλότερο από αυτό της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και του Βελγίου.

Η επίπτωση της ύφεσης

«Ναι, το χρέος της Ελλάδας ως προς το ΑΕΠ είναι υψηλό, όμως θα μειωθεί», δήλωσε σε ομιλία του στο Λονδίνο, στις 19 Σεπτεμβρίου, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών. «Υπάρχει διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας και της τρέχουσας αξίας. Η τρέχουσα αξία είναι χαμηλή διότι η διάρκεια είναι μεγάλη. Η μέση ωρίμανση των ελληνικών ομολόγων είναι πλέον στα 16,4 χρόνια».

Το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας, χωρίς παρόμοια αναδιάρθρωση, έχει γίνει προβληματικό. Και αυτό μετά από μια εξαετή ύφεση που έχει εξαλείψει περισσότερο από το ένα τέταρτο του ΑΕΠ και έχει αφήσει το 27% του εργατικού δυναμικού άνεργο.

«Ως δευτερεύουσα επίπτωση της έντονης δημοσιονομικής προσαρμογής, της λιτότητας και της ύφεσης, ο αριθμός των ανθρώπων και των επιχειρήσεων που δεν μπορούν να πληρώσουν τους φόρους τους ή να εξυπηρετήσουν τα προϋπάρχοντα δάνειά τους έχει πολλαπλασιαστεί», σύμφωνα με τον Καθηγητή Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας, Γιώργο Παγουλάτο.

«Θα μπορούσες να πεις ότι οι πολιτικές που έχουν στόχο να αντιμετωπίσουν τα μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος έχουν καταλήξει να προκαλούν πρόβλημα αυξανόμενου ιδιωτικού χρέους ως προς το ΑΕΠ», σημειώνει ο ίδιος.

Η ελληνική κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να διευθετήσει την κρίση του ιδιωτικού χρέους προτού μπορέσει να πείσει τους διεθνείς δανειστές για επιπλέον μέτρα ανακούφισης.

Η κυβέρνηση, σημειώνει το Bloomberg, επιζητά μια πρόωρη έξοδο από το πρόγραμμα διάσωσης, μετά το τέλος της επόμενης επιθεώρησης της τρόικας, ενώ θέλει επίσης να ζητήσει περαιτέρω χαλάρωση των όρων αποπληρωμής των δανείων που έλαβε από την ευρωζώνη. Πριν φτάσει όμως εκεί, θα πρέπει να πείσει το ΔΝΤ, την Ε.Ε. και την ΕΚΤ ότι συμμορφώνεται με τις δεσμεύσεις της - η μία εκ των οποίων είναι και η αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων του ιδιωτικού τομέα.

«Αν δεν επιλυθεί εκ των προτέρων, αυτό το χρέος θα εμποδίσει την ανάπτυξη», ανέφερε στην τελευταία του επιθεώρηση για το ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής το ΔΝΤ. «Διότι, σε αντίθεση με άλλους, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει για την ανάπτυξη ώστε να αντιμετωπίσει αυτό το χρέος».

Εντείνεται η ασφυξία

Στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με το Bloomberg, ανέφερε πως η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει ακόμα αν νομοσχέδιο που θα υποβληθεί αργότερα το φθινόπωρο στη Βουλή θα προβλέπει κάποιο πλαίσιο για την αναδιάρθρωση των επισφαλών δανείων μόνο, ή εάν θα περιλαμβάνει επίσης προβλέψεις για τις ανεξόφλητες φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές.

Αυτό θα είναι ένα από τα θέματα στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, με βάση το ίδιο στέλεχος.

Εν τω μεταξύ, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει υποσχεθεί ότι 2 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό θα χρησιμοποιηθούν για μέτρα μερικής διαγραφής χρέους. Ο αρχηγός του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας, είπε επίσης πως αναμένει θετική δημοσιονομική επίδραση από τη χαλάρωση των όρων αποπληρωμής των ανεξόφλητων φορολογικών χρεών. Ο κ. Δένδιας χλεύασε τις υποσχέσεις αυτές, λέγοντας πως είναι αμελητέες συγκριτικά με το μέγεθος του προβλήματος.

Για τον κ. Μπελλέ της Νηρεύς, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση του προβλήματος απλώς εντείνει την ασφυξία της οικονομίας. «Οι τράπεζες δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα βασικά εργαλεία τους, όπως, για παράδειγμα, ένα 'κούρεμα' για τις βιώσιμες επιχειρήσεις, λόγω του φόβου των πολιτικών διώξεων ή των νομικών επιπτώσεων, καθώς το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δεν τις καλύπτει», τόνισε.