ΕΕ: Ελληνικό ρεκόρ στη βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος

Για ενδείξεις θετικής επίδρασης μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που εφαρμόστηκαν στις τέσσερις χώρες της ευρωπαϊκής κρίσης (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία) κάνει λόγο έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την Ελλάδα και την Πορτογαλία μάλιστα να φαίνεται πως έχουν προχωρήσει στις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις.

Ωστόσο, η έλλειψη δεδομένων, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, καθιστά δύσκολη την εκτίμηση των επιδράσεων από τις μεταρρυθμίσεις, ακόμα και αν αυτές έχουν εφαρμοστεί, αναφέρει έκθεση της Κομισιόν.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η έκθεση, από το 2008 έως το 2013, η Ελλάδα και η Πορτογαλία ήταν οι χώρες που ηγήθηκαν της προσπάθειας για μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με τον δείκτη Ρυθμίσεων της Αγοράς Προϊόντων του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία εξακολουθούν να απέχουν από τα άλλα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά την ευελιξία του ρυθμιστικού πλαισίου. Μια ματιά στους παραδοσιακά προστατευμένους τομείς δείχνει πως αν και οι τέσσερις χώρες έχουν κάνει πολλά για να μεταρρυθμίσουν τους τομείς των επαγγελματικών υπηρεσιών, υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο για περαιτέρω μειώσεις, σε σύγκριση με χώρες όπως η Βρετανία και η Φινλανδία.

Οι τέσσερις οικονομίες προσαρμόζονται με διαφορετικούς ρυθμούς, σημειώνεται στην έκθεση. Η μεγάλη ανακατανομή πόρων που παρατηρούνταν πριν από την κρίση προς μη εμπορεύσιμες δραστηριότητες χαμηλής παραγωγικότητας έχει σταματήσει στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και προσφάτως στην Ιταλία, γεγονός που αποτελεί θετική είδηση για τη διόρθωση των εξωτερικών ανισορροπιών.

Στα χρόνια που οδήγησαν στην κρίση, το ποσοστό των εργατικών πόρων που απορροφήθηκαν σε μη εμπορεύσιμες δραστηριότητες αυξήθηκε περισσότερο από 5 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα και στην Ισπανία, και συγκεκριμένα έφτασε το 44% από 38% στην Ελλάδα και στο 52% από 47% στην Ισπανία το διάστημα 2000-2007.

Η Ελλάδα, τονίζεται στην έκθεση, έχει κάνει σημαντικές προσπάθειες να βελτιώσει το επιχειρηματικό της περιβάλλον και συνεχίζει να το πράττει, όμως η παρακολούθηση της εφαρμογής και της πραγματικής έναρξης των μεταρρυθμίσεων είναι δύσκολη, λόγω έλλειψης δεδομένων. Η εισαγωγή του ηλεκτρονικού μητρώου για την απολοποίηση της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων και η εισαγωγή μιας νέας μορφής επιχειρήσεων περιορισμένης ευθύνης χωρίς κεφαλαιακές απαιτήσεις, ενδέχεται να βοήθησαν την Ελλάδα να αυξήσει κατά 110 θέσεις την παρουσία της, στην 36η από τις 189 χώρες της έκθεσης Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, εμφανίζοντας τη μεγαλύτερη βελτίωση από οποιαδήποτε άλλη χώρα στο διάστημα Ιουλίου 2012-Ιουνίου 2013.

Συγκεκριμένα, η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει πως οι ενέργειες για απλοποίηση της έναρξης επιχειρήσεων μέσω της δημιουργίας του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.) και η εισαγωγή της νέας μορφής επιχειρήσεων περιορισμένης ευθύνης χωρίς κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΙΚΕ), της έδωσαν τη δυνατότητα να κλείσει το χάσμα σε ό,τι αφορά τις καλύτερες πρακτικές στο διάστημα Ιουλίου 2012-Ιουνίου 2013 και να κάνει άλμα 110 θέσεων στην 36η μεταξύ 189 χωρών. Πρόκειται μάλιστα για την καλύτερη θέση που κατέχει στα δέκα σημεία που εξετάζονται ως προς την ευκολία διεξαγωγής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Παράλληλα, η απλοποίηση της εγγραφής επιχειρήσεων έχει μειώσει τον χρόνο που απαιτείται για τη δημιουργία μιας επιχείρησης από τις αρχές του 2013, με εξαίρεση τις Α.Ε., όπου οι αλλαγές ήταν ελάχιστες. Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις έχουν καταστήσει λιγότερο δαπανηρή την έναρξη μιας επιχείρησης.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, μεταξύ των επιχειρήσεων περιορισμένης ευθύνης, οι ΙΚΕ έχουν γίνει οι πιο δημοφιλείς, από τις αρχές του 2013. Πέραν της απουσίας απαίτησης για ελάχιστο κεφάλαιο, αλλά και του μικρού χρόνου έναρξης, μειώθηκαν και τα κόστη, αφού το εκτιμώμενο διοικητικό κόστος για τη δημιουργία μιας εταιρείας ΙΚΕ ανέρχεται σε 116 ευρώ, έναντι των περίπου 300 ευρώ για μια κανονική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης.

Για την περαιτέρω απλοποίηση της εγγραφής επιχειρήσεων θα είναι σημαντικός ο καλύτερος συντονισμός βασικών υπηρεσιών, αναφέρει η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, γεγονός που θα αφορούσε τον συντονισμό της ανάπτυξης συστήματος, των αναβαθμίσεων και των νέων υπηρεσιών, αλλά και την ενοποίηση της διαχείρισης δεδομένων και τη διανομή τους σε διάφορες βασικές υπηρεσίες.

Κατά την Κομισιόν, τα δεδομένα από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία επιβεβαιώνουν τα τεράστια οφέλη της ευρωπαϊκής Οδηγίας Υπηρεσιών αλλά και την ισχύ των μεταρρυθμίσεων στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν μέχρι τα μέσα του 2013 εκτιμάται ότι ενίσχυσαν την εργασιακή παραγωγικότητα στους τομείς που επηρεάζονται από την Οδηγία κατά περίπου 4,3% στην Πορτογαλία, κατά 5,7% στην Ισπανία, κατά 7% στην Ιταλία και κατά σχεδόν 9% στην Ελλάδα. Δεδομένου ότι η Οδηγία καλύπτει κατά μέσο όρο το 40% του ΑΕΠ στις τέσσερις χώρες, οι πλήρεις επιδράσεις σε ολόκληρη την οικονομία θα πρέπει να είναι αξιοσημείωτες, σχολιάζει η Κομισιόν στην έκθεσή της.

Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι προσπάθειες της χώρας για απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων έχουν κάπως προχωρήσει.

Το άνοιγμα επαγγελμάτων

Όμως, αν και η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην απελευθέρωση των επαγγελμάτων τα τελευταία χρόνια, η απελευθέρωση αυτή ήταν άνιση στους διάφορους κλάδους και η περαιτέρω πρόοδος της μεταρρύθμισης αυτής θα εξαρτηθεί από την αντιμετώπιση των δυσκαμψιών που απομένουν, διασφαλίζοντας μια ταχεία εφαρμογή νομοθεσίας και παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μεταρρυθμίσεων προκειμένου να εντοπιστούν οι ανάγκες για περαιτέρω προσαρμογές.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η μεταρρυθμιστική προσπάθεια της Ελλάδας ήταν σημαντική τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι βασικοί τομείς μεταρρύθμισης ήταν οι start-ups και οι διαδικασίες αδειοδότησης, καθώς και η μείωση των εμποδίων ανταγωνισμού στις υπηρεσίες (αν και η επίπτωση της μεταρρύθμισης στις επαγγελματικές υπηρεσίες δεν μπορεί να υπολογιστεί γιατί δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της ανακατανομής και των ρυθμών στα κέρδη).

Η Ελλάδα έχει επηρεαστεί πολύ από τις επιπτώσεις της κρίσης, οι οποίες έχουν επηρεάσει αρνητικά τις καθυστερήσεις πληρωμών (η επίπτωση των οποίων, επίσης δεν μπορεί να υπολογιστεί ελλείψει δεδομένων) και τη δυνατότητα του συστήματος Δικαιοσύνης να λαμβάνει εγκαίρως τις αποφάσεις του. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, αν και η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών μπορεί να συνέβαλε στην έντονη αύξηση της διάρκειας των δικών και της συσσώρευσης εκκρεμών υποθέσεων, θα πρέπει να σημειωθεί πως οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν μέχρι το 2012 πιθανότατα δεν ήταν φιλόδοξες.

Μια ευρεία μεταρρύθμιση του νομικού συστήματος βρίσκεται υπό εξέλιξη στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής που έχει την προοπτική να βελτιώσει τις επιδόσεις του συστήματος με την πάροδο του χρόνου.

Σε όρους ψηφιακών μεταρρυθμίσεων, η αποτίμηση είναι μεικτή: έχει καταγραφεί πρόοδος σε ό,τι αφορά τη χορήγηση ραδιοτηλεοπτικού φάσματος, των e-δεξιοτήτων και της διάχυσης του ηλεκτρονικού εμπορίου, όμως φαίνεται μια ανάποδη τάση σε ό,τι αφορά την ευρυζωνική διείσδυση.