Οικονομία: Πού ποντάρουν τώρα οι αισιόδοξοι

Όταν στα τέλη του 2013 είχε ψηφιστεί ο προϋπολογισμός του 2014 (μάλιστα χωρίς τη συναίνεση της τρόικας και... χωρίς τη θετική ψήφο του σημερινού υπουργού Παιδείας) η συντριπτική πλειονότητα της αγοράς είχε εγείρει έντονες αμφιβολίες για το κατά πόσον το ελληνικό ΑΕΠ θα μπορούσε να περάσει σε θετική φάση και ακόμη περισσότερο για το αν θα μπορούσε να προσεγγίσει το προβλεπόμενο +0,6%.

Ακόμη και παράγοντες της οικονομίας που εκ των πραγμάτων έπρεπε να βρίσκονται στην πλευρά των αισιόδοξων δήλωναν την εκτίμησή τους για «σταθεροποίηση της οικονομίας» ή ότι θα ήταν ικανοποιητικό οποιοδήποτε αποτέλεσμα ξεκινούσε από «συν».

Σήμερα, όσο και αν το γενικότερο περιβάλλον παραμένει αβέβαιο, το κλίμα που έχει διαμορφωθεί είναι σαφώς καλύτερο.

Η Alpha Bank έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε αύξηση του ΑΕΠ που θα κυμαίνεται γύρω στο 1%, ενώ ο κ. Πλάτων Μονοκρούσος (επικεφαλής της διεύθυνσης τρέχουσας οικονομικής ανάλυσης και έρευνας διεθνών κεφαλαιαγορών της Eurobank) αναφέρθηκε τελευταία σε μια εκτίμηση που θέλει το ελληνικό ΑΕΠ να κυμαίνεται μεταξύ του +0,6% και του +1%. Παράλληλα, οι εγχώριοι και οι διεθνείς οίκοι που κάθε τόσο μιλούσαν για συνέχιση της ύφεσης και μέσα στο 2014, τώρα έχουν αρχίσει και αυτοί να βάζουν... μπόλικο νερό στο κρασί τους και σταδιακά να συντάσσονται με το «επίσημο» +0,6% που προβλέπουν ο κρατικός προϋπολογισμός και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Επτά περίπου μήνες μετά την έναρξη της χρονιάς, οι αναλυτές διαπιστώνουν πως η θετική εξέλιξη που διαγράφεται για το φετινό ΑΕΠ της χώρας οφείλεται στους εξής παράγοντες:

Α) Στην καλύτερη πορεία σε σχέση με τις προβλέψεις στο εξωτερικό ισοζύγιο προϊόντων και υπηρεσιών, όπου η άνω των στόχων αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό και τη ναυτιλία φαίνεται να υπερκαλύπτει την επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου. Ενδεχομένως μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους κύκλους, τα πράγματα στο β' εξάμηνο να εξελιχθούν ακόμη καλύτερα σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι η άνοδος των εξαγωγών προϊόντων του Μαΐου δεν ήταν τυχαία, αλλά θα έχει και συνέχεια λόγω της ανοδικής πορείας του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Β) Στη θετική έκπληξη που προέκυψε από το γεγονός ότι ο αδύναμος κρίκος του φετινού ΑΕΠ που αναμενόταν να είναι η ιδιωτική κατανάλωση το δεύτερο τρίμηνο του έτους κατάφερε να σταθεροποιηθεί, αν όχι να καταγράψει και οριακά ανοδικά αποτελέσματα... Αν σ' αυτό συνεκτιμηθούν και οι αυξημένες δείκτες προσδοκιών στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι η τελική επίπτωση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο φετινό ΑΕΠ θα είναι τελικά πολύ μικρότερη από αυτήν που προϋπολογίστηκε.

Γ) Η επανεκκίνηση της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων έχει τονώσει ως έναν βαθμό την κατασκευαστική δραστηριότητα και προσφέρει κάποιο όγκο εργασιών και σε συναφείς δραστηριότητες, και αυτό αναμένεται να ενταθεί μέχρις ενός σημείου από το δεύτερο εξάμηνο της φετινής χρονιάς.

Δ) Τέλος, ένας ακόμη παράγοντας που θα ωφελήσει το ΑΕΠ του δεύτερου εξαμήνου αναμένεται να προέλθει από τον «μεγάλο ασθενή» της ελληνικής οικονομίας που είναι οι επενδύσεις στην κατοικία. Κατά το πρώτο φετινό τρίμηνο, η πτώση των επενδύσεων σε οικοδομές έφτασε στο 42,3% και αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε πτώση του ΑΕΠ κατά 1,26%.

Με άλλα λόγια, αν οι επενδύσεις στην οικοδομή παρέμεναν στα φτωχά περυσινά επίπεδα, τότε το ελληνικό ΑΕΠ που έκλεισε στο -0,9% θα έτρεχε με θετικό πρόσημο από το πρώτο κιόλας τέταρτο του 2014!

Το σχετικά καλό νέο είναι πως η αρνητική αυτή επίδραση αναμένεται να μειωθεί στο δεύτερο μισό του 2014, καθώς ενώ η πτώση των επενδύσεων στην οικοδομή διαμορφώθηκε στο -42,3% στο πρώτο τρίμηνο, η Alpha Bank προβλέπει πως για ολόκληρο το έτος θα κλείσει γύρω στο -16% και θα περάσει σε θετικό πεδίο (+10%) μέσα στο 2015.

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της ύφεσης στην οικοδομή, αρκεί να σημειωθεί πως το 2007 οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν το 12,4% του ΑΕΠ, το 2013 το 2,3% του ΑΕΠ και φέτος αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω στο 1,90% του ΑΕΠ.

Επιφυλακτικοί οι επιχειρηματίες

Από την άλλη πλευρά όμως, επιφυλακτικοί παραμένουν οι περισσότεροι επιχειρηματίες, είτε γιατί επισημαίνουν μια σειρά αβεβαιοτήτων (κατάσταση στο εξωτερικό, εγχώριο πολιτικό ρίσκο που περιλαμβάνει και εκλογική αναμέτρηση μέσα στο φθινόπωρο) είτε γιατί θεωρούν πως η όποια ανάκαμψη προκύψει θα αποτελέσει... σταγόνα στον ωκεανό, σε σύγκριση με το χαμένο έδαφος της κρίσης και με το ελάχιστο ύψος των πωλήσεων (break even) που απαιτείται προκειμένου μεγάλο ποσοστό των εταιρειών να επιστρέψει σε κερδοφόρο πορεία.