Eurobank: Μείναμε πίσω στις μεταρρυθμίσεις

Το πρωτογενές πλεόνασμα για τον Ιανουάριο του 2014 είναι ικανοποιητικό αλλά η πορεία των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού προβληματίζει όσον αφορά την επίτευξη του σχετικού στόχου για το 2014, τονίζει η Eurobank στην ανάλυση «7 ημέρες Οικονομία»

Όπως σημειώνει η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος για τον Ιανουάριο 2014 δεν αποτελεί θετική έκπληξη με δεδομένο ότι στο συγκεκριμένο μήνα (όπως και τον Φεβρουάριο 2014) συνεχίζουν να εισπράττονται φόροι για το 2013 ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες είναι σχετικά μικρές. Άλλωστε μέρος των εσόδων των δύο πρώτων μηνών κάθε έτους (όπως και των δαπανών) δημοσιονομικά καταγράφεται στο προηγούμενο έτος, στην περίπτωση μας το 2013.

Ο επίσημος στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013 είναι €0,8 δισ. ή 0,4% του ΑΕΠ. Συνεπώς το πρωτογενές πλεόνασμα, το πρωτογενές πλεόνασμα των δύο πρώτων μηνών του 2013 θα πρέπει να είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013 για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος.

Σύμφωνα με την Eurobank, το πρωτογενές πλεόνασμα του Ιανουαρίου 2014 είναι χαμηλότερο του στόχου για τους παρακάτω λόγους:

• Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για τον Ιανουάριο 2014 είναι χαμηλότερα κατά €0,1 δισ. ή -76,3% έναντι του στόχου του Προϋπολογισμού 2014. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν δημιουργεί ανησυχίες καθώς είναι συνηθισμένο να αλλάζει ο χρονισμός καταβολής των δόσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι αντίστοιχο άλλωστε, συνέβη και κατά τη διάρκεια του 2013.

• Τις αυξημένες επιστροφές φόρων κατά €0,2 δισ. ή 197% για τον Ιανουάριο του 2014. Θεωρούμε ότι οι επιστροφές θα έπρεπε να είχαν πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια του 2013 και εξαιτίας φόρτου εργασίας κλπ. των ΔΟΥ δεν ολοκληρώθηκαν εντός των συγκεκριμένων χρονικών περιθωρίων. Δεν αποτελούν πηγή ανησυχίας κατά την άποψη μας.

• Τα μειωμένα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού κατά €0,3 δισ. ή -5,9% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο. Η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι ανησυχητική και προκαλεί προβληματισμό για την επίτευξη του σχετικού ετήσιου στόχου για το 2014, καθώς υπάρχει υστέρηση εσόδων ήδη από τον πρώτο μήνα του έτους. Αν το φαινόμενο αυτό συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τότε θα δημιουργηθεί ένα δημοσιονομικό κενό για το 2014. Βέβαια, είναι πιθανό αυτή η υστέρηση να είναι συγκυριακή.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία δεν θεωρούμε ότι η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 βρίσκεται σε κίνδυνο. Τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 2013 δεν δείχνουν κάποια σημαντική απόκλιση από τους στόχους. Σε κάθε περίπτωση όμως η αρχή που είναι αρμόδια για την επίσημη πιστοποίηση και ανακοίνωση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι η Eurostat.

Η σχετική ανακοίνωση αναμένεται στο τέλος Απριλίου 2014. Αναμένουμε ότι η πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς για την ανακοίνωση ενός προσχεδίου των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup της 26/27ης Νοεμβρίου 2012. Μέχρι τότε όμως θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η παρούσα αξιολόγηση του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ) ώστε να αποδεσμευθούν οι δόσεις τουλάχιστον από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) (€3,1δισ. (Δεκ. 2013) + €5,7δισ. (Μάρ. 2014)=€8,8 δισ.).

Οι μεταρρυθμίσεις

Η εξασφάλιση της διατηρησιμότητας του πλεονάσματος για τα επόμενα χρόνια και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης είναι τα ζητούμενα και μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, σημειώνει η Eurobank.

Η παρούσα αξιολόγηση πέρα από τη συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2014 περιλαμβάνει και συμφωνία σε μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια σημαντική πρόοδος για τα εκκρεμή ζητήματα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με την εξαίρεση ίσως του θέματος της ένταξης επιπλέον 12.500 δημοσίων υπαλλήλων στο πρόγραμμα κινητικότητας. Παράλληλα παραμένουν ακόμη ανοικτά τα ζήτημα του χρηματοδοτικού κενού του 2014 καθώς και τα θέματα του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Πολιτικής 2014-17 και του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2015-16.

Δεν θεωρούμε ότι η έξοδος στις αγορές μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος του χρηματοδοτικού κενού, αφού το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αναμένεται πολλαπλάσιο του τρέχοντος κόστους εξυπηρέτησης των επισήμων δανείων. Μια έκδοση ελληνικών ομολόγων θα είναι μικρή σε μέγεθος και σε διάρκεια και περισσότερο θα έχει ψυχολογικούς στόχους – αυξήσει την εμπιστοσύνη προς την ελληνική οικονομία.

Αντίθετα – και για να επιστρέψουμε στο θέμα του πλεονάσματος – τις τελευταίες ημέρες παρατηρούμε ότι μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης επικεντρώνεται στο πλεόνασμα του 2013 δίνοντας του θετικές ή αρνητικές διαστάσεις πέρα από αυτές που του αξίζουν.

Είναι αναγκαίο να γίνει από όλους κατανοητό ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας δείκτης διαχείρισης των εσόδων και των δαπανών του δημοσίου. Το 2009 ο συγκεκριμένος δείκτης έφθασε το -10,5% του ΑΕΠ, ενώ το 2013 αναμένεται στο 0,4% του ΑΕΠ.

Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία που κρύβει πίσω της α) την σημαντικότατη αύξηση των φορολογικών βαρών για τους συνήθεις υπόπτους (μισθωτούς και συνταξιούχους), β) την καλύτερη οργάνωση / έλεγχο των δαπανών του δημοσίου (π.χ. καλύτερο έλεγχο των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης μέσω των σχετικών μεταρρυθμίσεων, κτλ), γ) την καλύτερη οργάνωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού μέσω της καθυστερημένης λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Εσόδων και δ) την ορθολογικοποίησης της δομής του δημοσίου.

Για να εξασφαλισθεί η διατηρησιμότητα και ή αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια απαιτείται επιπλέον προσπάθεια. Η προσπάθεια αυτή δεν μπορεί να επικεντρωθεί στην αύξηση της φορολογίας. Τα μέτρα αυτά εξάντλησαν πλέον τις όποιες δυνατότητες είχαν. Η προσπάθεια από εδώ και πέρα θα κριθεί:

• Στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα.
• Στην ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, του ανταγωνισμού και των εξαγωγών.
• Στην ενίσχυση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.