Μποναμάς 3,5 δισ. το χρόνο αλλά με... αγκάθια

Βαθιά ανάσα στις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους συνεπάγεται το σχέδιο επιμήκυνσης της διάρκειας των δανείων διάσωσης προς την Ελλάδα από τα 30 στα 50 χρόνια, σε συνδυασμό με νέα μείωση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης και δάνειο της τάξης των 13-15 δισ. ευρώ., που αποκάλυψε χθες το Bloomberg.

Πηγές που παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις συζητήσεις, κάνοντας ταμείο των προωθούμενων σχεδίων, εκτιμούν πως αν τελικά αυτά εφαρμοστούν οδηγούν σε άμεση εξοικονόμηση δαπανών για τόκους της τάξεως των 250-300 εκατ. ευρώ τον χρόνο, αλλά και σε συμπίεση των χρεολυσίων κατά περίπου 3,5 δισ. ευρώ ετησίως.

Η μείωση των χρεολυσίων όμως εκτιμάται πως θα έχει εφαρμογή μετά το 2023 όταν θα αρχίσουν να ξεπληρώνονται τα 144,7 δισ. ευρώ που έχει λάβει η χώρα μας από τον EFSF, ενώ θα έχει νωρίτερα μικρή επίπτωση στα διμερή δάνεια των 53 δισ. ευρώ που θα αρχίσουν να ξεπληρώνονται από το 2020.

Ακόμα και έτσι όμως, το όφελος είναι σημαντικό, δεδομένου ότι έως το 2023 οι λήξεις ομολόγων είναι διαχειρίσιμες. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα έχει να πληρώσει μόνο τις λήξεις ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ, τις δόσεις προς το ΔΝΤ αλλά και ομόλογα τα οποία δεν μετείχαν στο PSI.

H προοπτική μιας τέτοιας ρύθμισης, πέρα από την ετήσια διευκόλυνση εξυπηρέτησης του ελληνικού δημοσίου χρέους για την Ελλάδα, θεωρείται πως το θέτει σε βιώσιμη βάση, όπως επιδιώκουν τόσο η ευρωζώνη όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Το γεγονός εξηγεί και τη θετική αντίδραση της χρηματιστηριακής αγοράς στις εξελίξεις. Όπως υποστηρίζουν επενδυτικοί κύκλοι, τα παραπάνω νέα ερμηνεύονται ως κίνηση «καλής θέλησης» της Ευρώπης, προκειμένου να βοηθήσει την κυβέρνηση. Μειώνουν την αβεβαιότητα, αλλά και το πρόβλημα του χρηματοδοτικού κενού. Πρόκειται για νέα που δεν είχαν προεξοφλήσει οι επενδυτές ,τα οποία ήρθαν την κατάλληλη στιγμή για να λειτουργήσουν ως καταλύτης.

Οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν ότι λειτουργούν υπέρ της δημιουργίας καλής ψυχολογίας δεδομένου ότι έρχονται σε συνέχεια ειδήσεων για πολύ υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα και της ανάκαμψης που δείχνουν τα στοιχεία από τον PMI και το ΙΟΒΕ και δημιουργούν έτσι ένα θετικό momentum.

Τα ανταλλάγματα

Κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα επιβεβαιώνουν πως πράγματι μια τέτοια πρόταση βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων, χωρίς βεβαίως να προδιαγράφουν την τελική εξέλιξη. Δεν αποκλείεται μάλιστα να βρεθεί στο επίκεντρο των επαφών που θα έχει ο Γιάννης Στουρνάρας σήμερα στη Φρανκφούρτη.

Αν το σχέδιο προχωρήσει, τότε μάλλον μπορεί να χαρακτηριστεί ευρωπαϊκός μποναμάς προς την Ελλάδα, ο οποίος ως συνήθως στα δώρα των… Δαναών θα συνοδεύεται από αγκάθια.

Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι άλλο από τα ανταλλάγματα τα οποία θα ζητήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι και κυρίως αν η ελληνική κυβέρνηση είναι σε θέση να τα ικανοποιήσει.

Από τις συζητήσεις και τις διαρροές των τελευταίων ημερών έχει καταστεί σαφές πως τα ανταλλάγματα έχουν μετατοπιστεί από το πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής σε αυτό των διαρθρωτικών αλλαγών. Η δήλωση των προηγούμενων ημερών κορυφαίου κυβερνητικού στελέχους, η οποία μπορεί να αποτυπωθεί σχηματικά στο «ναι σε νέο δάνειο, όχι σε νέο μνημόνιο δημοσιονομικών μέτρων, αλλά είμαστε ανοιχτοί σε μνημόνιο διαρθρωτικών αλλαγών» αντανακλά ενδεχομένως την προοπτική, δεν διασφαλίζει όμως σε καμία περίπτωση τη δυνατότητα.

Η μετατόπιση από τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα στα διαρθρωτικά μπορεί να φαίνεται εύκολη. Δεδομένων των πολιτικών συνθηκών όμως αλλά και των τελευταίων ενδοκυβερνητικών επεισοδίων, όπως για παράδειγμα με το χρόνο «ωής του φρέσκου γάλακτος ή τη δυνατότητα των σούπερ μάρκετ να πωλούν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, το κεφάλαιο διαρθρωτικές αλλαγές κάθε άλλο παρά εύκολο είναι, ιδίως όταν το πολιτικό προσωπικό αποδεικνύεται ακόμα έντονα εξαρτώμενο από συντεχνιακές αντιδράσεις. Η εξάρτηση αυτή παραδοσιακά εντείνεται όταν πλησιάζει η ώρα της κάλπης.

Ο πολιτικός χρόνος

Κρίσιμο παράγοντα για τις πολιτικές εξελίξεις συνιστά και ο χρόνος όπου τα σενάρια θα αρχίσουν να αποκρυσταλλώνονται.

Οι μέχρι σήμερα πληροφορίες θέλουν το σχέδιο να εξετάζεται επισήμως το διάστημα Μαΐου - Ιουνίου, σε κάθε περίπτωση μετά την επιβεβαίωση των στοιχείων της Eurostat για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013.

Ο Ιούνιος είναι η κακή πολιτική εκδοχή. Θα έχουν προηγηθεί οι ευρωκάλπες και οι δημοτικές εκλογές και αναλόγως του αποτελέσματος κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει στην παρούσα φάση ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις.

Το σενάριο των τριπλών εκλογών μάλλον δεν βολεύει την Ε.Ε., επομένως αν θελήσει να διευκολύνει την ελληνική κυβέρνηση οι ανακοινώσεις ή μια πρόγευση η οποία δεν θα επιδέχεται αμφισβητήσεις θα προηγηθούν των εκλογών του Μαΐου.

Μέχρι τότε, όμως, ο πολιτικός χρόνος είναι μεγάλος και νωρίτερα θα πρέπει να διευθετηθούν άλλα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα, όπως για παράδειγμα η εξάμηνη διαπραγμάτευση με την τρόικα.

Μέχρις ενός σημείου, είναι πλέον σαφές ότι η ελληνική πλευρά ήθελε να τρενάρει τις διαπραγματεύσεις για να έχει στα χέρια της όσο το δυνατόν πιο ισχυρά στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο οι τελευταίες πληροφορίες ανεβάζουν στο «εντυπωσιακό», σύμφωνα με χαρακτηρισμό στελέχους της τρόικας, ύψος του 1,5 δισ. ευρώ.

Οι προθεσμίες, όμως, χάνονται η μία μετά την άλλη. Ο στόχος του Eurogroup του Ιανουαρίου που είχε τεθεί από την ελληνική πλευρά πέρασε στην Ιστορία χωρίς να έχει καν έρθει η τρόικα και, όπως αναφέρουν ορισμένες πληροφορίες, ενδεχομένως να χαθεί και η προθεσμία της 17ης Φεβρουαρίου. Και μπορεί οι λήξεις των ομολόγων ύψους 9,8 δισ. ευρώ να είναι τον Μάιο, κάποια στιγμή όμως -μάλλον σύντομα -το τοπίο θα πρέπει να ξεκαθαρίσει.

Τι δείχνει μελέτη της Eurobank

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο θέμα του χρέους είχε αναφερθεί μελέτη της Eurobank του Πλάτωνα Μονοκρούσου τον περασμένο Οκτώβριο. Εξέτασε τις επιπτώσεις που θα έχει α) η επέκταση στα 50 χρόνια των λήξεων από τα διμερή δάνεια του πρώτου μνημονίου με την έκδοση ενός νέου ομόλογου fixed coupon με επιτόκιο 0,6% και δεκαετή περίοδο χάρητος και β) η επέκταση κατά 10 χρόνια των λήξεων στα δάνεια που πήρε η χώρα από τον EFSF.

Όπως προέκυψε:

• Σε επίπεδο δανειακών αναγκών προκύπτει εξοικονόμηση 15,9 δισ. ευρώ για το 2014-2022 (2,2 δισ. την κρίσιμη διετία 2012-2014), 37,9 δισ. για το 2023-2032, και 19,1 δισ. για το 2033-2042. Από εκεί και πέρα οι δανειακές ανάγκες αυξάνονται λόγο της μετακύλισης. Το συνολικό όφελος διαμορφώνεται σε 15,6 δισ. ευρώ.

• Σε επίπεδο χρέους το όφελος από το συνδυασμό των δυο λύσεων είναι 7,6 είναι δισ. για το 2014-2020 και 16,2 δισ. για το 2021-2030. Συνολικά 23,8 δισ. το 2014-30.