Τράπεζες: Πρώτα οι συγχωνεύσεις στα Βαλκάνια

Στον... πάγο μέχρι νεωτέρας μπαίνουν τα -επί χάρτου- σχέδια για την πώληση από τις ελληνικές τράπεζες θυγατρικών τους στα Βαλκάνια, λόγω απουσίας αξιόπιστου αγοραστικού ενδιαφέροντος, αλλά και των προβλημάτων που θα ανέκυπταν από ένα τέτοιο εγχείρημα.

Τυπικά, στα υπό διαπραγμάτευση πλάνα αναδιάρθρωσης οι ελληνικές τράπεζες θα δεσμευτούν για τον δραστικό περιορισμό, ως και το 2017, της παρουσία τους στο εξωτερικό. Στην πράξη όμως η εφαρμογή αυτού του σχεδιασμού πιθανώς θα παραμείνει και για ολόκληρο το 2014 δύσκολη ή και ανέφικτη.

Ο βασικός λόγος είναι η απουσία αξιόπιστου αγοραστικού ενδιαφέροντος. Μετά την κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers, οι οικονομίες της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα, από τα οποία δεν έχουν εξέλθει οριστικά, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών τραπεζών για την περιοχή να είναι μηδαμινό.

«Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, πλην των αυστριακών και δευτερευόντως των ιταλικών, απέφυγαν την επέκταση στα Βαλκάνια, ακόμη και την περίοδο ευφορίας. Τώρα δεν το συζητούν καν», αναφέρουν τραπεζικά στελέχη. Οι ίδιοι σημειώνουν ότι αυτήν τη στιγμή κυριαρχούν άλλες προτεραιότητες στις ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως η κεφαλαιακή τους ενίσχυση εν όψει των stress tests για αρκετές ή η διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Οι παραπάνω συνθήκες επιβάλλουν τη μετάθεση του σχεδιασμού για πωλήσεις θυγατρικών στα Βαλκάνια από το 2015 και έπειτα. Ως εκ τούτου, υπάρχει χρόνος για να δρομολογηθούν λύσεις όπως η ανταλλαγή θυγατρικών σε διμερή βάση μεταξύ των ελληνικών τραπεζών.

Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις προχθές ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος τόνισε ότι η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συνιστά στρατηγική επιλογή που συνδέεται με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της ευρύτερης περιοχής. Σημείωσε ωστόσο ότι κάποιες συγχωνεύσεις μπορεί να είναι απαραίτητες ώστε οι ελληνικές τράπεζες να αποκτήσουν μερίδια αγοράς που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την κερδοφορία τους.

Ο διοικητής της ΤτΕ έδωσε το στίγμα, επαναφέροντας στο προσκήνιο τη μεταβατική λύση των συγχωνεύσεων προκειμένου να δημιουργηθεί μέγεθος και αξία που να υποστηρίζουν την πώληση των δραστηριοτήτων στα Βαλκάνια.

Στο πλαίσιο αυτό, πέραν της γνωστής πρότασης Σάλλα για συγχώνευση των ανά χώρα θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών, έχει προταθεί και σχέδιο ανταλλαγής δραστηριοτήτων στη ΝΑ. Ευρώπη μεταξύ των ελληνικών τραπεζών. Η ανταλλαγή θα συμφωνείται σε διμερή βάση, δηλαδή από δύο τράπεζες, και θα πρέπει να εγκρίνεται τόσο από το ΤΧΣ όσο και από την DG Comp.

Στόχος και των δύο προτάσεων είναι μέσω αποτελεσματικής αναδιάρθρωσης με αξιοποίηση των συνεργειών που θα προκύψουν από μείωση στα λειτουργικά κόστη και ενδεχομένως στο cost of funding να βελτιωθούν σημαντικά τα αποτελέσματα και οι δραστηριότητες στα Βαλκάνια να μπορούν να πωληθούν σε βάθος 4ετίας-5ετίας.

Η επιχειρηματολογία των ελληνικών τραπεζών

Οι διοικήσεις των τραπεζών θεωρούν ότι οι αποφάσεις για τη μείωση της παρουσίας τους στο εξωτερικό πρέπει αφενός να υπηρετούν τους βασικούς άξονες των πλάνων αναδιάρθρωσης κι αφετέρου να συνυπολογίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Οι τρεις βασικές αρχές των πλάνων αναδιάρθρωσης όπως τίθενται από την DG Comp είναι η εξασφάλιση: α) της βιωσιμότητας των τραπεζών, β) των αρχών ανταγωνισμού και γ) της αναλογικότητας.

Με βάση τις αρχές ανταγωνισμού, οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να μειώσουν την παρουσία τους στο εξωτερικό καθώς έχουν δεχθεί κρατική βοήθεια και επομένως πρέπει αφενός να εξοφλήσουν το Δημόσιο και αφετέρου να συμμορφωθούν στους κανόνες περί υγιούς ανταγωνισμού.

Η μείωση της παρουσίας τους, όμως, πρέπει να γίνει, σύμφωνα με τις ίδιες, σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιον τρόπο ώστε να υπηρετεί τόσο τον μείζονα στόχο της βιωσιμότητάς τους όσο και την αρχή αναλογικότητας.

Δηλαδή, οι τραπεζίτες ζητούν οι όποιες κινήσεις αποεπένδυσης να διενεργηθούν σταδιακά και με τρόπο που να μη θέτει σε κίνδυνο τις μητρικές.

Αποεπένδυση «αλά ελληνικά» και όχι «αλά γαλλικά»

Στην πράξη, οι τράπεζες ζητούν να μην επαναληφθεί το μοντέλο αποεπένδυσης των γαλλικών τραπεζών από την Ελλάδα. Να μην χρειασθεί, δηλαδή, να ανακεφαλαιοποιήσουν τις θυγατρικές τους στα Βαλκάνια, πριν τις πωλήσουν, όπως συνέβη με τις ξένες (γαλλικές, πορτογαλικές και κυπριακές) που αποχώρησαν από την ελληνική αγορά.

Η Credit Agricole, η Societe Generale, η BCP, η Τράπεζα Κύπρου, η Λαϊκή Τράπεζα και η Ελληνική Τράπεζα υποχρεώθηκαν να ανακεφαλαιοποιήσουν τις εν Ελλάδι θυγατρικές τους καλύπτοντας και τις αναμενόμενες ζημίες τριετίας, πριν τις πωλήσουν. Αντίστοιχη δυνατότητα έχει η κάθε κεντρική τράπεζα στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται μέσω θυγατρικών οι ελληνικές.