Κυριακάτικο ντέρμπι στο εμπόριο

Κι αυτό γιατί η εφαρμογή των νέων όρων λειτουργίας της αγοράς -όπως αυτοί προβλέπονται σε πρόσφατο νόμο- ξεκινά με όλες τις πλευρές να έχουν χωριστεί σε στρατόπεδα και τους καταναλωτές να βρίσκονται στη μέση.
Ήδη οι εμποροϋπάλληλοι έχουν προκηρύξει απεργία την Κυριακή 3 Νοεμβρίου, ημέρα όπου τίθεται σε εφαρμογή η προαιρετική λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων.

Οι μικρομεσαίες λιανεμπορικές επιχειρήσεις δεν προτίθενται να συμμετάσχουν καθολικά, ενώ ακόμη και μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου, όπως τα σούπερ μάρκετ Σκλαβενίτης και Βερόπουλος, δηλώνουν πως δεν θα ανοίξουν τα καταστήματά τους την προσεχή Κυριακή.

Το μεγάλο ερώτημα συνοψίζεται στο ποια θα είναι η ανταπόκριση των καταναλωτών, σε μια περίοδο όπου τόσο η αγοραστική δύναμή, όσο και η... διάθεση φθίνουν. Αρκεί μόνο να αναφέρουμε ότι σε τρέχουσες τιμές οι αποδοχές εργασίας μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων την περίοδο 2010-2013 μειώθηκαν κατά 41 δισ. ευρώ έναντι του 2009.

Eξαιτίας της οικονομικής ανέχειας τα καυτά ερωτήματα παραμένουν: πόσοι και από ποιους κλάδους σκοπεύουν να ανοίξουν τα καταστήματά τους, ποια θα είναι τα ποσοστά των εκπτώσεων και αν το μέτρο θα φέρει το πολυπόθητο για την κυβέρνηση και το εμπόριο recovery story.

Το στοίχημα είναι και σε μεγάλο βαθμό πολιτικό, δεδομένου ότι η υλοποίηση του μέτρου πέρασε από σαράντα κύματα. Σε αυτό το πλαίσιο, εχθές ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης χαρακτήρισε επί της ουσίας γκρινιάρηδες όσους αντιδρούν στη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Εκτίμησε δε πως «η γκρίνια θα ξεχαστεί και αυτό που θα μείνει είναι μια θετική αλλαγή για τον τόπο, την αγορά και τον καταναλωτή».

Εκτίμηση που μένει να επιβεβαιωθεί και στην πράξη. Δεν είναι άλλωστε λίγοι εκείνοι οι οποίοι υποστήριξαν ότι οι χθεσινές επίσημες δηλώσεις του υπουργού έδειξαν και την αγωνία του για το πώς θα πάει το μέτρο, αφού αποτελεί ένα προσωπικό πολιτικό του στοίχημα.

Την ίδια ώρα κύκλοι του αρμόδιου υπουργείου δεν παραλείπουν να επαναλαμβάνουν ότι σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται σε κρίση οι κυβερνήσεις προχωρούν σε διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων, στοιχείο που είναι απαραίτητο μεταξύ άλλων για την ανάπτυξη του λεγόμενου τουρισμού του Σαββατοκύριακου (city breaks).

Ο αντίλογος ή ο φόβος που εκφράζουν οι μικροί και οι μεσαίοι του λιανεμπορίου είναι ότι μέσω αυτού του νέου μέτρου θα επέλθει εσωτερική μεταφορά τζίρου προς τους μεγάλους και δη στα εμπορικά κέντρα, κάτι που ισοδυναμεί με θανατική τους καταδίκη.

Τι υποστηρίζουν οι μεγάλοι

Σε όλα τα παραπάνω, παράγοντες του λιανεμπορίου απαντούν πως «η αγορά καλείται να αυτορρυθμιστεί» εντός του νέου πλαισίου, υπογραμμίζοντας ότι τόσο η συμμετοχή στις εκπτώσεις, όσο και το άνοιγμα καταστημάτων 7 Κυριακές τον χρόνο, όπως ορίζει ο νόμος, είναι απολύτως προαιρετικά, άρα η εφαρμογή τους εναπόκειται στην απόφαση κάθε επιχείρησης. Σημειώνουν ωστόσο με νόημα ότι ο ανταγωνισμός -ιδίως σε μια εποχή κρίσης- είναι δύσκολο να αγνοηθεί, υπαινισσόμενοι ότι τελικώς το σύνολο της αγοράς θα ακολουθήσει.

Οι μεγάλες λιανικές αλυσίδες, τα εμπορικά κέντρα και τα πολυκαταστήματα πολυχώροι, που έχουν ήδη χαιρετίσει την εισαγωγή των νέων αυτών θεσμών, σχεδιάζουν να λειτουργήσουν τα καταστήματά τους μετά τις 11 π.μ. της Κυριακής 3 Νοεμβρίου αλλά και να συμμετάσχουν στο εκπτωτικό δεκαήμερο από την 1η έως τις 10 Νοεμβρίου.

Σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα των εκπτώσεων, αρκετές επιχειρήσεις σημειώνουν ότι δεν θα έχουν τη μορφή της «εκποίησης στοκ», όπως συμβαίνει στις «μεγάλες» εκπτώσεις κατά το τέλος κάθε σεζόν, αλλά ηπιότερο χαρακτήρα. Έτσι, στον χώρο της ένδυσης και υπόδησης αναμένεται να υπάρξουν προσφορές σε επιλεκτικούς κωδικούς και εκπτώσεις από 15% έως 40% με το υψηλό ποσοστό να αφορά περισσότερο φθινοπωρινά προϊόντα, παρά χειμωνιάτικα είδη.

Στον χώρο του επίπλου και του οικιακού εξοπλισμού το ποσοστό των εκπτώσεων αναμένεται επίσης συγκρατημένο, ωστόσο η εν λόγω αγορά κινείται ούτως ή άλλως με τη λογική των επιλεγμένων προσφορών ολόκληρο τον χρόνο. Τέλος, επιλεκτικές εκπτώσεις αναμένονται και στα καλλυντικά.

Εκπρόσωποι του λιανεμπορίου μεγάλης κλίμακας υπογραμμίζουν ότι «η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η Κυριακή αντιστοιχεί σε δύο εργάσιμες ημέρες». Οι επτά Κυριακές -αν και δεν αρκούν ώστε να επηρεάσουν συνολικά τα μεγέθη- «αποτελούν ένα θετικό βήμα» αναφέρει στέλεχος μεγάλης αλυσίδας. Οι πιο συντηρητικοί της αγοράς αναφέρουν πως η επέκταση λειτουργίας «ακόμη κι αν δεν φέρει αύξηση τζίρου, θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα κάθε σημείου πώλησης», υποστηρίζοντας ότι έτσι θα επιμεριστεί το μηνιαίο λειτουργικό κόστος σε μεγαλύτερο παραγωγικό έργο.

Ποτέ την Κυριακή συνεχίζουν να λένε οι μικρομεσαίοι

Πειραματισμό χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου Βασίλης Κορκίδης τις αλλαγές που συντελούνται στο εμπόριο και δη στη δυνατότητα που δίνεται στα εμπορικά να λειτουργούν και τις Κυριακές παρά τις σφοδρές αντιδράσεις των μικρομεσαίων.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία της αγοράς μόλις το 33,9% των εμπορικών συλλόγων τάσσεται υπέρ της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή 3 Νοεμβρίου, με την πλειοψηφία, ήτοι ποσοστό 59,5%, να λέει όχι στο άνοιγμα τις Κυριακές, δηλώνοντας πως δεν θα κάνουν χρήση της δυνατότητας που δίνει ο νόμος εκτός από την καθιερωμένη Κυριακή στις παραμονές των Χριστουγέννων.

Με βάση τον νόμο, επιτρέπεται προαιρετικά η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων, ανεξαρτήτως μεγέθους, μία Κυριακή σε κάθε εκπτωτική περίοδο, σύνολο 4, τις δύο Κυριακές πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων και την Κυριακή των Βαΐων.

Επίσης με αιτιολογημένη απόφαση του κατά τόπου αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη, η οποία θα πρέπει να εκδοθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, ορίζονται οι περιοχές, στις οποίες επιτρέπεται προαιρετικά η λειτουργία των μικρών εμπορικών καταστημάτων και άλλες Κυριακές, πλην των 7 που ισχύουν για όλα τα εμπορικά καταστήματα ανεξαρτήτως μεγέθους.

Σημειώνεται ότι δυνατότητα να ανοίγουν και τις 52 Κυριακές τον χρόνο έχουν τα εμπορικά που έχουν συνολική επιφάνεια μέχρι 250 τ.μ., δεν ανήκουν υπό οποιαδήποτε νομική σχέση σε αλυσίδα καταστημάτων, εξαιρουμένων των περιπτώσεων συμβάσεων δικαιόχρησης (franchise), δε λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας τύπου «κατάστημα εντός καταστήματος» (shops-in-a-shop) και δε βρίσκονται σε εκπτωτικά καταστήματα (outlet), εμπορικά κέντρα ή εκπτωτικά χωριά.

Αγκάθι το κόστος

Εν τω μεταξύ αγκάθι το οποίο δεν είχε προσμετρηθεί από όσους τάχθηκαν υπέρ της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές φαίνεται να είναι η αμοιβή των υπαλλήλων που θα απασχοληθούν τη συγκεκριμένη ημέρα στα καταστήματα. Πληροφορίες από την αγορά αναφέρουν ότι υπάρχουν πιέσεις προς το υπουργείο Εργασίας για ελαστικοποίηση σε ό,τι αφορά την αμοιβή των εμποροϋπαλλήλων τις Κυριακές. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, το προσωπικό που θα απασχοληθεί την Κυριακ, αμείβεται με το νόμιμο ημερομίσθιο ή το 1/25 του μισθού, προσαυξημένο κατά 75% στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο. Επιπλέον η επιχείρηση οφείλει να χορηγήσει στο προσωπικό αναπληρωματική ανάπαυση (ρεπό) σε άλλη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδας. Βέβαια για να χορηγηθεί ολόκληρη ημέρα ρεπό προϋπόθεση είναι να εργασθεί ο υπάλληλος την Κυριακή άνω των 5 ωρών, σε αντίθετη περίπτωση, και κυρίως σε αυτούς που δουλεύουν part time, κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται.