Έπειτα από σχεδόν 10 μέρες εντατικών και αυστηρών ελέγχων από τα τεχνικά κλιμάκια και τους επικεφαλής της τρόικας, το συμπέρασμα είναι απογοητευτικό.

Οι εκπρόσωποι της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) διαπιστώνουν σχεδόν παντού καθυστερήσεις στην εφαρμογή του μνημονίου, ενώ το χειρότερο από όλα φαίνεται πως είναι ο πλήρης εκτροχιασμός του προϋπολογισμού.

Η αποτυχία στη συγκέντρωση των προβλεπόμενων εσόδων έχει οδηγήσει την κατάσταση στο απροχώρητο και στην ανάγκη τόσο για τη λήψη νέων μέτρων ύψους 6 - 7 δισ. ευρώ για φέτος όσο και για την παροχή νέας οικονομικής βοήθειας, αφού είναι πλέον δεδομένο ότι με τέτοιες επιδόσεις η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να δανειστεί από τις αγορές το 2012.

Στο πλαίσιο αυτό, κανείς δεν μπορεί να δηλώσει με βεβαιότητα σε αυτήν τη φάση ότι η εκταμίευση της πέμπτης δόσης τον ερχόμενο Ιούνιο είναι εξασφαλισμένη και όλα θα εξαρτηθούν από τις τελικές διαπραγματεύσεις που θα ολοκληρωθούν την ερχόμενη Τετάρτη.

Περικοπές δαπανών

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έσοδα δύσκολα θα αυξηθούν, για να καλυφθούν οι αποκλίσεις η τρόικα ζητά μετ’ επιτάσεως την περαιτέρω μείωση των δαπανών. Κατά τους δανειστές μας, ο μόνος σίγουρος και μόνιμος τρόπος είναι οι απολύσεις στο Δημόσιο.

Η κυβέρνηση δεν θέλει ούτε να το συζητά το ενδεχόμενο αυτό. Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών ενημέρωσε χθες την τρόικα ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη μείωση των συμβασιούχων κατά το ήμισυ. Δηλαδή, αντί να προσλαμβάνονται 50.000 κατ’ έτος, θα προσλαμβάνονται 25.000.

Από την κίνηση αυτή αναμένεται να προκύψει εξοικονόμηση της τάξης του 1,8 δισ. ευρώ έως το 2015.

Στις παρεμβάσεις στο μισθολογικό κόστος περιλαμβάνεται και η θέσπιση του νέου ενιαίου μισθολογίου. Η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι από το νέο μισθολόγιο δεν θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση. Σε αυτό θα ενταχθούν και οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ, ενώ αναμένεται να είναι έτοιμο τον Ιούλιο, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών.

Στο πλαίσιο του «περιορισμού του κράτους», που ζητά η τρόικα, εντάσσεται και το πρόγραμμα συγχωνεύσεων και καταργήσεων φορέων. Υπάρχει έντονη «γκρίνια» για το γεγονός ότι το πρόγραμμα αυτό δεν έχει προχωρήσει.

Οι κοινωνικές δαπάνες είναι ένας άλλος τομέας όπου η τρόικα θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια περικοπών. Συνολικά, κάθε χρόνο το κράτος δαπανά περίπου 45 - 50 δισ. ευρώ για κοινωνικές παροχές (συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων), με την αποδοτικότητά τους να αμφισβητείται έντονα.

Έτσι, η τρόικα θέλει την περικοπή αρκετών και την αναδιοργάνωση του συστήματος παροχής κοινωνικών δαπανών για να γίνουν πιο αποτελεσματικές.

Το μόνο βέβαιο στην παρούσα φάση είναι ότι οι επικουρικές συντάξεις θα μειωθούν και το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών θα αλλάξει με την εξαίρεση περίπου 500.000 εργαζομένων.

Εργασιακά

Την απογοήτευσή της αναφορικά με το ότι ο νόμος που προβλέπει πως οι επιχειρησιακές συμβάσεις θα υπερισχύουν των κλαδικών δεν εφαρμόστηκε στην πράξη εξέφρασε η τρόικα. Έτσι, δεν αποκλείεται να απαιτηθούν νέες παρεμβάσεις, ώστε να γίνεται ευκολότερη η σύναψη επιχειρησιακών συμβάσεων.

Επίσης, μεγάλο προβληματισμό έχει προκαλέσει η οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων και κυρίως του ΙΚΑ, ενώ τρύπα διαπιστώθηκε και στον ΟΑΕΔ. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν νέες ανάγκες για δαπάνες, κάτι που αποτελεί άλλη μία βόμβα για τον προϋπολογισμό.

Κλειστά επαγγέλματα

Μπορεί να έχει ψηφιστεί ο νόμος για την απελευθέρωση των επαγγελμάτων του δικηγόρου, του συμβολαιογράφου, του φαρμακοποιού, του ορκωτού λογιστή, του αρχιτέκτονα και του μηχανικού, όμως η τρόικα διαπίστωσε ότι στην πράξη δεν εφαρμόζεται.

Οι απαραίτητες υπουργικές αποφάσεις δεν έχουν εκδοθεί ακόμα, ενώ από την αρχή η τρόικα υποστηρίζει ότι ο νόμος έτσι κι αλλιώς δεν επιτυγχάνει το ουσιαστικό άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.

Αποκρατικοποιήσεις

Στο σκέλος του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, η τρόικα πιέζει για επιτάχυνση των διαδικασιών και υπενθυμίζει ότι projects όπως η ΔΕΠΑ, το «Ελ. Βενιζέλος» κ.λπ. θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός του 2011 βάσει μνημονίου.

Πέραν αυτού, η κυβέρνηση και η τρόικα έχουν στηρίξει πολλά στην υλοποίηση ενός γενναίου και επιτυχημένου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και οι δανειστές μας θεωρούν ότι πρέπει να αρχίσει να αποδίδει.

ΕΣΠΑ - Ανάπτυξη

Την απλοποίηση των διαδικασιών και την επιτάχυνση της μεταρρύθμισης του μηχανισμού του ΕΣΠΑ έχουν θέσει ως στόχο το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και η τρόικα.

Επίσης, το υπουργείο θα αναλάβει συντονιστικό ρόλο στην κυβέρνηση με στόχο την άρση των διοικητικών και γραφειοκρατικών εμποδίων και μέχρι τα τέλη Ιουλίου θα έχει προωθηθεί σχετικό νομοσχέδιο.

Υγεία

Έτοιμος να προχωρήσει σε επιπλέον περικοπές ύψους 100 εκατ. ευρώ φαίνεται ο υπουργός Υγείας κ. Α. Λοβέρδος για φέτος, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ο στόχος για εξοικονόμηση από τον χώρο της υγείας 1,3 δισ. ευρώ το 2011.

Η τρόικα διαπίστωσε αδυναμία στην εφαρμογή των ρυθμίσεων για το φαρμακευτικό επάγγελμα, δεδομένου ότι η θεσμοθετημένη επιστροφή (rebate) δεν ξεπερνά το 2,8% επί του τζίρου των φαρμακείων προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ ο σχετικός νόμος προβλέπει ποσοστό ύψους 4,5% μεσοσταθμικά.

Πολιτική συναίνεση

Υψίστης σημασίας για την τρόικα είναι το ζήτημα της πολιτικής κατάστασης. Δεδομένου ότι τα μέτρα που έρχονται (άνω των 26 δισ. ευρώ έως το 2015) και οι αποκρατικοποιήσεις (έως 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2015) είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, η τρόικα θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία και συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης (τουλάχιστον της αξιωματικής αντιπολίτευσης).

Μάλιστα, στην Ευρώπη χρησιμοποιούν ως παράδειγμα την περίπτωση της Πορτογαλίας, που, αν και βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, οι δύο βασικοί διεκδικητές της ηγεσίας συμφωνούν στο ότι χρειάζονται ένα μνημόνιο. Απλώς διαφωνούν στο ποιος θα το εφαρμόσει καλύτερα.

Η μη ύπαρξη συναίνεσης τροφοδοτεί αρνητικά το κλίμα που επικρατεί στις αγορές, αφού οι επενδυτές βλέπουν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές αντιδράσεις και δεν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις έτσι όπως θα έπρεπε.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι σχέσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Είναι και εκείνες μεταξύ των υπουργών της κυβέρνησης, που φαίνεται ότι σε πολλά σημεία έχουν διαφωνίες και έτσι δεν προχωρούν οι αλλαγές. Είναι και αυτό ένα ζήτημα το οποίο έχει θέσει η τρόικα και ζητά να υπάρξει αλλαγή της κατάστασης.