Από τη Σκύλλα της αδυναμίας δανεισμού στη Χάρυβδη της ύφεσης κινδυνεύει να πέσει η ελληνική οικονομία, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα στήριξης της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και διαρθρωτικές τομές, ώστε να υπάρξουν νέες επενδύσεις.

Το αρχικό σενάριο της κυβέρνησης για υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 0,3% έχει ήδη προ πολλού "καεί", όπως και το εναλλακτικό της μείωσης του ΑΕΠ κατά 0,8%. Μετά τα "σκληρά" μέτρα που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση φιλόδοξη κρίνεται και η εκτίμηση της Κομισιόν για αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης στην Ελλάδα κατά 1,5% - 2%.

Τα σενάρια στα οποία έχουν καταλήξει τμήματα οικονομικής ανάλυσης εγχώριων τραπεζών κάνουν λόγο πλέον για βαθιά ύφεση, με υποχώρηση του ΑΕΠ ως και 3,5% με τις κρατικές τράπεζες να είναι περισσότερο αισιόδοξες εκτιμώντας ότι ο αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί σε επίπεδα κατά τι υψηλότερα του 2%.

Η μείωση των ετήσιων αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 7%, η αύξηση στους φόρους κατανάλωσης (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά), η υψηλότερη φορολογία σε ιδιοκτήτες μεγάλης ακίνητης περιουσίας και η αύξηση του φόρου στα είδη πολυτελείας αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Το τμήμα οικονομικών ερευνών μεγάλης εγχώριας τράπεζας εκτιμά ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί φέτος περίπου κατά 5,5% και θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος, καθώς θα πλήξει κατά κύριο λόγο τα εισαγόμενα είδη. Γι' αυτό εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί πέριξ του 2%, με ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω υποχώρησης αν η κυβέρνηση προχωρήσει σε απελευθέρωση αγορών.

Η πιστωτική επέκταση αναμένεται στο σύνολο της χρονιάς να είναι αρνητική κατά 1% - 2%, με το τελικό πρόσημο να το καθορίζουν όπως και πέρυσι οι εκταμιεύσεις δανείων με εγγύηση Δημοσίου (ΤΕΜΠΜΕ) καθώς και ο ρυθμός απορροφητικότητας του ΕΣΠΑ, ο οποίος παραμένει χαμηλός λόγω της επανεξέτασης των αρχικών εγκρίσεων για τα προγράμματα που βιαστικά είχε προκηρύξει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Το υψηλό κόστος εξωτερικού δανεισμού κάνει τις τράπεζες όλο και πιο φειδωλές στη χορήγηση ρευστότητας. Η κατάσταση συναγερμού είναι τέτοια ώστε φέτος έχουν περιορίσει σημαντικά και τις αναχρηματοδοτήσεις δανείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εξέλιξη που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των λουκέτων.

Προκειμένου να αντιμετωπίσουν την έλλειψη ρευστού από την αγορά οι επιχειρήσεις καταφεύγουν στην περαιτέρω επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης επιταγών τους. Ο χρόνος εξόφλησης μεταχρονολογημένων επιταγών ξεπερνά πλέον τους 10 μήνες, ενώ αυξάνονται σημαντικά οι επιταγές διευκόλυνσης.

Όλα αυτά με την ανοχή των τραπεζών, οι οποίες, παρότι διαβλέπουν τον κίνδυνο από την αύξηση της χρήσης επιταγών και του μέσου χρόνου εξόφλησής τους, κάνουν τα στραβά μάτια για να μην οδηγήσουν τις επιχειρήσεις σε αδυναμία πληρωμής και σε επακόλουθη πτώχευση.

Ο κίνδυνος που συσσωρεύεται για τις τράπεζες είναι μεγάλος καθώς αυξάνονται το εικονικό χρήμα με το οποίο δουλεύει η αγορά αλλά και ο αριθμός των βαθιά προβληματικών επιχειρήσεων που διατηρούνται ενεργές με "τεχνητή αναπνοή" για να μην εκτιναχθούν οι επισφάλειες

Μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές τομές ζητούν επιχειρήσεις - τράπεζες

Για να επιβραδυνθεί ο ρυθμός της ύφεσης απαιτείται πλέγμα μέτρων για τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και για ενίσχυση της ρευστότητας, σημειώνουν φορείς όπως το ΙΟΒΕ, τραπεζίτες και επιχειρηματίες.

Οι τραπεζίτες ζητούν να επιταχυνθεί η εφαρμογή των μέτρων που συμβάλλουν στη μείωση των δανειακών αναγκών του Δημοσίου -ιδιωτικοποιήσεις, αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του- και να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές τομές που έχουν ανακοινωθεί, όπως η απελευθέρωση "κλειστών" επαγγελμάτων, ασφαλιστικό, ανεξαρτησία Στατιστικής Υπηρεσίας. Επιπλέον, ζητούν να τεθεί σε εφαρμογή το αναπτυξιακό σκέλος του ΠΣΑ, ώστε να ενεργοποιηθεί η οικονομική "μηχανή" και να τονωθεί η ψυχολογία της αγοράς.

"Μέχρι σήμερα προτεραιότητα για την κυβέρνηση αποτελούσε η δημοσιονομική εξυγίανση, τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας της αγοράς έπονται", αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών, συμπληρώνοντας ότι η κ. Κατσέλη και το υπουργείο Οικονομίας παίρνουν τώρα τη σκυτάλη με τον νέο αναπτυξιακό νόμο και την ανάγκη εξασφάλισης επιπλέον πόρων του ΕΣΠΑ.

Στην άμεση προτεραιότητα του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης είναι η άντληση όσο το δυνατόν περισσότερων πόρων από το ΕΣΠΑ και η ολοκλήρωση της κατάρτισης του σχεδίου νόμου για τις επιδοτήσεις επενδύσεων. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος αναμένεται να κατατεθεί εντός του Μαρτίου και θα κινείται σε διαφορετική φιλοσοφία από τους αναπτυξιακούς νόμους των τελευταίων ετών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, θα πριμοδοτεί με επιχορηγήσεις και με φοροαπαλλαγές τις "πράσινες" επενδύσεις, ενώ αντίθετα για τις κλασικές επενδύσεις (βιομηχανικές υποδομές, ανανέωση ή προμήθεια εξοπλισμού κ.ά.) θα συνδέει την επιχορήγηση και με τις νέες θέσεις εργασίας.

Βάσει της μέχρι σήμερα προεργασίας, η κυβέρνηση προτίθεται να συνδέσει τις πράσινες επενδύσεις με περαιτέρω μείωση του φορολογικού συντελεστή επί των αδιανέμητων κερδών.

Στις φοροαπαλλαγές θα εμπίπτουν οι επενδύσεις στην παραγωγή εξοπλισμού για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, Ανακύκλωση και γεωθερμία καθώς και για την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων, ιδιαίτερα αν αυτές προκύπτουν σε συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα.