Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι περισσότεροι επιχειρηματίες, ίσως και πολλοί ιδιώτες, είναι δυσαρεστημένοι από την όλη λειτουργία και την «επιρροή» των τραπεζών. Θα τολμούσα να πω ότι το φαινόμενο έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις αυτήν την περίοδο.

Ακόμη όμως και για τους σφόδρα πολέμιους (εφόσον δεν είναι θιασώτες σοβιετικών μοντέλων διαχείρισης της οικονομίας) αν υπάρχει κάτι χειρότερο από τις τράπεζες, αυτό είναι οι… κρατικές τράπεζες!

Τα αποτελέσματα του κρατικού ελέγχου στον τραπεζικό τομέα είναι γνωστά στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες, όπως γνωστή είναι και η ανοδική πορεία της Εθνικής Τράπεζας, από τη στιγμή που άρχισε να απογαλακτίζεται από τον κρατικό τομέα, έστω και μερικώς.

Υπό αυτό το πρίσμα, η επίμονη θέση του Γιώργου Παπανδρέου υπέρ της ενίσχυσης των τραπεζών με κοινές μετά ψήφου μετοχές, που σε ορισμένες περιπτώσεις θα φέρει τον έλεγχό τους σε απολύτως «θεσμικά» χέρια, στερείται αντικειμενικό κίνητρο αποτελεσματικότητας.

Τίποτε απολύτως δεν δείχνει ότι είτε η μετάβαση των διοικήσεων είτε η αλλοίωση της μετοχική σύνθεσης των τραπεζών θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα ή την «αναπτυξιακή» τους συμβολή.

Κατά συνέπεια, από πολιτικής πλευράς, μένει το λεγόμενο «ηθικό στοιχείο». Η τιμωρία, αν θέλετε, εκείνων που «έσφαλαν» κι οδήγησαν τις τράπεζες σε αυτήν τη δυσχερή θέση.

Σε ό,τι αφορά τους μικρομετόχους των τραπεζών (μια και οι τράπεζες ήταν και είναι η «ραχοκοκαλιά» των τοποθετήσεων στο χρηματιστήριο), υποθέτω πως είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουν ευθύνη ούτε για το PSI, ούτε για την κατάντια της ελληνικής οικονομίας εν γένει.

Γι' αυτό και δεν υπάρχει λόγος να τιμωρηθούν -περαιτέρω της συγκλονιστικής πτώσης που υπέστησαν- με πλήρη απαξίωση των τοποθετήσεών τους, που σε πολλές, μα πάρα πολλές, περιπτώσεις, ειδικά στις τραπεζικές μετοχές που παραδοσιακά ήταν «σίγουρα χαρτιά», είναι και υστέρημα ζωής.

Σε ό,τι αφορά τους μεγαλομετόχους και τις διοικήσεις των τραπεζών, τα πράγματα είναι επίσης ξεκάθαρα. Μέχρι σχεδόν το τέλος του 2009, οι τοποθετήσεις σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου θεωρούνταν οι πιο σίγουρες, ενώ η αγορά τους αποτελούσε στήριξη της εθνικής οικονομίας.

Νομίζω δε ότι όλοι γνωρίζουμε τι θα συνέβαινε αν κάποια ελληνική τράπεζα «τολμούσε» να ξεφορτώσει σωρηδόν ομόλογα του δημοσίου εντός του 2010. Το λιγότερο που θα συνέβαινε θα ήταν να κατηγορηθούν για «εθνική μειοδοσία», βαριά κερδοσκοπία έναντι των ελληνικών συμφερόντων, πιθανότατα από τους ίδιους πολιτικούς που σήμερα ζητούν την... κρατικοποίησή τους.

Μένει βεβαίως ένα ακόμη σκέλος, που αφορά τις χορηγήσεις των τραπεζών σε ιδιώτες και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Ουδείς μπορεί να πει ότι η δουλειά που έκαναν οι τραπεζίτες σε αυτούς τους τομείς ήταν άμεμπτη.

Και απληστία υπήρξε και αλόγιστη ανάπτυξη, γιατί όχι και περιπτώσεις χρηματισμού. Ωστόσο, δύο πράγματα είναι απολύτως βέβαια:

Πρώτον, ότι, αν οι πολιτικοί μας δεν κατάφερναν να φέρουν τα δημόσια οικονομικά σε αξιοθρήνητη θέση αλλά και να υποβάλουν τη χώρα σε μια διαδικασία ύφεσης «χωρίς αλεξίπτωτο», οι επισφάλειες ιδιωτών και επιχειρήσεων θα απείχαν παρασάγγας από τα επίπεδα στα οποία βρίσκονται σήμερα.

Και δεύτερον, ότι, αν οι τραπεζίτες δεν είχαν τη «μαύρη τρύπα» των κρατικών ομολόγων, θα ήταν σε θέση σήμερα να καλύψουν τη ζημία που θα βγάλει η BlackRock, χωρίς να χρειαστούν «θεσμικά κεφάλαια».

Πώς δικαιολογείται, λοιπόν, τη στιγμή που και η τρόικα (οι… δανειστές μας, δηλαδή, αυτοί που τελικά βάζουν τα λεφτά!) θέλει να γίνει η ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών με «εργαλεία άνευ ψήφου», ένα μέρος του πολιτικού συστήματος που μας έφερε ως εδώ να επιδιώκει την κρατικοποίησή τους;

Αν θεωρούν ότι πρέπει να γίνει αλλαγή είτε στους μετόχους είτε στις διοικήσεις, για να γίνουν καλύτερες οι τράπεζες, τους συνιστώ πριν ασχοληθούν με αυτό να κοιτάξουν πώς θα αλλάξουν προς το καλύτερο τις δικές τους ηγεσίες και μηχανισμούς.

Ή μήπως αυτό που θέλουν είναι μια σειρά από κρατικές τράπεζες, που θα χρηματοδοτούν -όπως συνέβαινε στο παρελθόν- τα απολύτως χρεοκοπημένα κόμματά τους, αφειδώς και με «πολιτικά τραπεζικά κριτήρια»;

Για όσους δεν πείθονται ενδεχομένως ότι μπορεί να υπάρξει δήθεν η «μέση λύση» της μετοχικής πλειοψηφίας (με δικαίωμα ψήφου) του κράτους, αλλά χωρίς ενεργό ανάμιξη στα διοικητικά των τραπεζών, μέσω νομοθετικών περιορισμών, έχω κάτι να υπενθυμίσω:

Τις περιπτώσεις όπου το δημόσιο, παρότι δεν κατέχει την πλειοψηφία, είναι σε θέση να επηρεάζει καταστάσεις και να ορίζει άμεσα ή έμμεσα διοικήσεις εισηγμένων εταιριών, με ένα μικρό σχετικά ποσοστό.

Όχι. Ευχαριστούμε, αλλά δεν θα πάρουμε.

ΥΓ.: Περίμενα να δω και τη θέση του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου για το ίδιο θέμα, την είδα, αλλά ομολογώ δεν την κατάλαβα.

Ολίγον από «το παίζω 1-Χ-2» μου φάνηκε. Κρίμα!