Τα ψέματα σιγά σιγά τελειώνουν. Πίσω από την κουρτίνα των επίσημων δηλώσεων για συνεχή και ισχυρή στήριξη προς την Ουκρανία, «για όσο χρειαστεί» (σ.σ. η συνολική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει ήδη ξεπεράσει τα 380 δισ. δολάρια), οι ηγεσίες των μεγάλων χωρών της Δύσης αντιλαμβάνονται ότι με τη Ρωσία να επικρατεί, αργά αλλά σταθερά, στο πεδίο της μάχης, δεν υπάρχει άλλη λύση από τη συνθηκολόγηση.
Το ένα μετά το άλλο, τα σενάρια νίκης διαψεύστηκαν. Η οικονομία της Ρωσίας δεν διαλύθηκε από τις κυρώσεις. Ο Πούτιν όχι απλώς δεν απομονώθηκε από τον υπόλοιπο κόσμο, πλην της Δύσης, αλλά στηρίζεται κρυφά και φανερά από μεγάλες χώρες όπως η Κίνα, ακόμη και από την «ουδέτερη» Ινδία, όπως προκύπτει από πρόσφατο δημοσίευμα του Bloomberg.
Οι ελπίδες για μεγάλες στρατιωτικές επελάσεις ήταν φρούδες. Η ρωσική πολεμική βιομηχανία αποδείχτηκε επαρκής για την παραγωγή ακόμη και προηγμένων συστημάτων, ενώ το καθεστώς Πούτιν δεν φαίνεται να διατρέχει κίνδυνο ανατροπής.
Αντιθέτως, στην ουκρανική πλευρά οι τριγμοί είναι πλέον πολύ σοβαροί. Το πιο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η χώρα δεν έχει συγκρίσιμο ανθρώπινο δυναμικό με τη Ρωσία. Η σημερινή Ουκρανία έχει μόλις το 1/5 του πληθυσμού καθώς έχασε σημαντικές περιοχές της, ενώ πάνω από 6,3 εκατομμύρια κάτοικοι έφυγαν στο εξωτερικό και δεν προτίθενται να επιστρέψουν, τουλάχιστον όσο διαρκεί ο πόλεμος.
Επιπλέον, οι διαθέσιμοι κληρωτοί εμφανίζονται ολοένα και πιο απρόθυμοι να πολεμήσουν και να πεθάνουν, καθώς βλέπουν ότι η προοπτική νίκης εξελίσσεται σε χίμαιρα και η ισορροπία δυνάμεων δείχνει συντριπτικά εις βάρος της χώρας τους. Οι λιποταξίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ η διαφθορά για την αποφυγή στράτευσης έχει ενδημικά και καθεστωτικά στοιχεία, ιδίως τον τελευταίο χρόνο.
Αλλά και η εγχώρια κοινή γνώμη ολοένα μεταστρέφεται, κουρασμένη από την αιματοχυσία και την καταστροφή. Κάτι που μάλλον θα ενταθεί στη διάρκεια του χειμώνα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής παραγωγής έχει εξαλειφθεί από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς.
Υπάρχει λόγος που τα προβλήματα αυτά βγαίνουν τώρα στην επιφάνεια από τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ της Δύσης. Οι ηγεσίες της γνώριζαν εξαρχής πως ο Πούτιν δεν πρόκειται να κάνει πίσω από τους στόχους που έχει θέσει, χωρίς να ηττηθεί συντριπτικά, είτε στρατιωτικά είτε οικονομικά. Κι επειδή τίποτε από τα δύο δεν έχει συμβεί, μετά από σχεδόν τρία χρόνια πολέμου, ενώ η υποστήριξη της κοινής γνώμης μειώνεται, ιδίως στις ΗΠΑ, αλλά και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, ψάχνουν να βρουν λύση.
Τα σχέδια που πλασάρονται και η παρ' ολίγον συμφωνία του 2022
Προσώρας, τα σχέδια «ειρήνης» ή «κατάπαυσης του πυρός», είτε αφορούν τον Ζελένσκι (όπως έγραψε η Corriere della Sera και αναδημοσίευσε η BILD) είτε διαρροές από «υψηλόβαθμους αξιωματούχους» της Δύσης, χρησιμεύουν απλώς για να ανοίξει η συζήτηση. Δεν υπάρχει καμία ελπίδα αποδοχής τους από τη Ρωσία.
Όχι τυχαία, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ έδωσε πρόσφατα αποκλειστική συνέντευξη στο αμερικανικό «Newsweek» ξεκαθαρίζοντας τις σκληρές απαιτήσεις της.
Είναι εμφανές πλέον ότι εκτός κι αν συμβεί κάτι που θα μοιάζει με θαύμα, οι Ρώσοι θα κρατήσουν όσες περιοχές έχουν καταλάβει μέχρι τη στιγμή που θα κλείσει κάποια συμφωνία. Αυτό σταδιακά φαίνεται ότι έχει γίνει αποδεκτό κι από τις δύο πλευρές, παρά τις δηλώσεις Ζελένσκι περί του αντιθέτου, όπως αποκαλύπτει το Der Spiegel.
Είναι όμως επίσης ξεκάθαρο ότι οι Ρώσοι δεν θα δεχτούν τίποτε άλλο από την αυστηρή ουδετερότητα (και μερική αποστρατικοποίηση) της υπόλοιπης Ουκρανίας. Και βεβαίως, δεν πρόκειται να αποδεχτούν την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Αντιθέτως, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε αιτία άμεσης κλιμάκωσης, από την πλευρά της Ρωσίας.
Κατά συνέπεια, μια διαδικασία συνθηκολόγησης θα είναι σχεδόν σίγουρα αργόσυρτη.
Οι ρεαλιστές της διεθνούς πολιτικής, όμως, αντιλαμβάνονται ήδη ότι η όποια συμφωνία ίσως θα είναι χειρότερη για την Ουκρανία και τη Δύση, από εκείνη που παραλίγο θα είχε υπογραφεί στην Κωνσταντινούπολη το 2022, αν δεν γινόταν η παρέμβαση του Μπόρις Τζόνσον, σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ. Γεγονός που μόλις προ μηνός επιβεβαίωσε (!) σε συνέντευξή της η Βικτόρια Νούλαντ, έως πρότινος υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ με αρμοδιότητα τις «πολιτικές υποθέσεις», η οποία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στο Ουκρανικό.
Οι ρεαλιστές αντιλαμβάνονται, επίσης, ότι συμφωνία δεν μπορεί πλέον να κλείσει χωρίς να μετάσχει ως μεσολαβητής (κατά πάσα πιθανότητα και ως συνεγγυητής) η Κίνα. Όλα αυτά θα πάρουν τον χρόνο τους, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα συμβούν, ανεξάρτητα από το ποιος θα κάτσει στην καρέκλα του προέδρου των ΗΠΑ.
Όμως, όσο συνεχίζεται η ρωσική προέλαση σχεδόν σε όλο το μέτωπο του Ντονμπάς, πλέον και στο Κουρσκ (όπου σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες η έκταση των 1.300 τετραγωνικών χιλιομέτρων που είχαν καταλάβει τα ουκρανικά στρατεύματα έχει τώρα περιοριστεί στα 550 τ.χλμ.), τόσο πιο πολύ θα πιέζεται η Ουκρανία να βρεθεί ταχύτερα μια λύση. Οι εξελίξεις στο «πεδίο» μπορεί να επισπεύσουν τις διαδικασίες, μέσα στο επόμενο έτος.
Σοβαρό ερώτημα σε αυτή την περίπτωση, για την κυβέρνηση Ζελένσκι αλλά και για τους ηγέτες της Δύσης, θα είναι η στάση των φανατικών ακροδεξιών στοιχείων, που φέρονται να ελέγχουν ένα μέρος των στρατιωτικών μονάδων (όπως οι διάδοχοι της πρώην Azov) αλλά και της κοινής γνώμης στην Ουκρανία. Θέμα που κι αυτό έρχεται τώρα στην επιφάνεια, έστω και διστακτικά, μέσω των δυτικών ΜΜΕ.
Η τραγική ειρωνεία για την Ουκρανία
Η ειρωνεία βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μόνοι που δεν ευθύνονται για αυτές τις εξελίξεις είναι ο λαός και οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, που έχουν αγωνιστεί σκληρά, ενάντια σε έναν πολύ ισχυρότερο αντίπαλο.
Αυτό που δεν φαίνεται να εκτίμησε σωστά η ηγεσία Ζελένσκι, όταν απέρριψε το σχέδιο συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης, ακούγοντας διάφορες υποσχέσεις, είναι ότι οι ΗΠΑ ούτε ήταν ούτε είναι πρόθυμες να εμπλακούν (και δικαίως) σε μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση με την έτερη πυρηνική υπερδύναμη.
Τελευταίο δείγμα, η άρνησή τους να πουν «ναι» στη χρήση αποκλειστικά αμερικανικής τεχνολογίας (απόρρητοι ηλεκτρονικοί χάρτες στους οποίους στηρίζεται η ακρίβεια πληγμάτων των πυραύλων) για κρούσεις στο βάθος της Ρωσίας.
Παρότι οι Βαλτικές χώρες, εν μέρει και Πολωνία-Μεγάλη Βρετανία, εμφανίζονται πιο πρόθυμες να πάρουν τέτοιο ρίσκο, οι άγραφοι νόμοι της γεωπολιτικής (που ήδη παραβιάστηκαν μερικώς από απερισκεψίες σε αυτή τη σύρραξη) πολύ δύσκολα θα εγκαταλειφθούν πλήρως από τις ΗΠΑ. Είτε εκλεγεί πρόεδρος ο Τραμπ είτε ακόμη κι αν επικρατήσει η Χάρις.
Ιδίως όταν υπάρχει το «καυτό» μέτωπο της Μέσης Ανατολής και η ένταση με την Κίνα, συνθήκες που καθιστούν την εκδήλωση παγκόσμιας σύγκρουσης ολοένα και πιο πιθανή.
ΥΓ: Οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ αποδείχθηκαν χειρότερες κι από όσα είχαμε προδιαγράψει πριν από ένα μήνα, στο σημείωμα με τίτλο «Το άδοξο τέλος ενός σχηματισμού εξουσίας». Κατέστη περίγελος των πολιτικών του αντιπάλων, οι οποίοι στην πραγματικότητα εξακολουθούν να ασχολούνται πιο σοβαρά, για διαφορετικούς λόγους, μόνο με τον (απέχοντα) Αλέξη Τσίπρα και τον (απερχόμενο) Στέφανο Κασσελάκη. Αυτό, από μόνο του, λέει πολλά για το πολιτικό μέλλον όλων των υπολοίπων.