«Μαζέματα» στις πρόσφατες δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη για τα ελληνοτουρκικά, μετά τις σφοδρές αντιδράσεις, κυρίως εκ δεξιών (ακόμη και στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, λένε οι πληροφορίες), έκανε από τη Βουλή ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.
Αποδεικνύοντας, πριν ακόμη αρχίσει ο οποιοσδήποτε διάλογος, ότι το θέμα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο, εξαιτίας του παγιωμένου κλίματος σε μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Εντούτοις, δημοσιογράφοι και πολιτικολογούντες ενδέχεται να δίνουμε μεγάλη σημασία σε θέματα για τα οποία είναι εξαιρετικά επισφαλές να θεωρήσουμε ότι η Τουρκία θα προσέλθει πρόθυμη.
Παρότι εγχώριοι σχολιογράφοι κάνουν λόγο για υποχωρήσεις και ήττες της Τουρκίας σε διπλωματικό επίπεδο, για υποταγή θα λέγαμε προς τη Δύση (η οποία εμφανώς πιέζει για επίλυση των διαφορών με την Ελλάδα), αρκετοί ειδικοί, στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό, βλέπουν υπό διαφορετικό πρίσμα τις εξελίξεις.
Η Τουρκία, υποστηρίζουν, ελίσσεται στο διεθνές σκηνικό όπως έκανε πάντα, με το ειδικό βάρος της μεγάλης περιφερειακής δύναμης, προκειμένου να μεγιστοποιήσει το όφελός της από τις γεωπολιτικές συνθήκες που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ειδικότερα, λένε, η μείωση της έντασης με την Ελλάδα αποτελεί για την Τουρκία μια ανέξοδη «υποχώρηση» χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα, η οποία μάλιστα είναι και εύκολα αναστρέψιμη ανά πάσα στιγμή. Αντιθέτως, στα πεδία που την απασχολούν σφόδρα, από τη Συρία και το Ιράκ ως τη Λιβύη, προς το παρόν δεν έχει αλλάξει ούτε πόντο τη στρατηγική της.
Είναι δε εντυπωσιακό ότι μέσα από το «παζάρι» που έκανε στο ΝΑΤΟ, για να δώσει πράσινο φως στην ένταξη της Σουηδίας, ο Ερντογάν κέρδισε, εκτός του θέματος των F-16, και το ξαναζέσταμα των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε διάφορα επίπεδα.
Μια «συμβολική» κυρίως νίκη, καθότι οι απανταχού διπλωματικοί ειδικοί εκτιμούν πως μια πολύ στενή σχέση της Ευρώπης με την Τουρκία (κι ακόμη περισσότερο το ενδεχόμενο ένταξής της στην ΕΕ) έχει από ελάχιστες έως μηδενικές πιθανότητες να συμβεί στο ορατό μέλλον.
Όπως έχουμε υποστηρίξει και στο παρελθόν, κρίσιμο παράγοντα για τη διαμόρφωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο επόμενο διάστημα αποτελεί η πορεία και η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Τυχόν ήττα της Δύσης θα είχε σοβαρές συνέπειες και στα ελληνοτουρκικά. Για δύο λόγους. Πρώτον, διότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τον τουρκικό αναθεωρητισμό και τυχοδιωκτισμό, εις βάρος της Ελλάδας. Δεύτερον, επειδή θα μπορούσε να εκτροχιάσει την ιδιόρρυθμη αλλά βαθιά σχέση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, ίσως τον μόνο δυτικό θεσμό που για δικούς της λόγους υπολήπτεται, κάτι που μάλλον θα έχει αρνητικές συνέπειες για τη χώρα μας, παρότι πολλοί εγχώριοι παράγοντες δείχνουν να το εύχονται.
Τα «μαντάτα» από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τους τελευταίους μήνες, δεν είναι καλά για τη Δύση. Μετά την κατάληψη του Μπαχμούτ από τους Ρώσους, οι προσδοκίες είχαν επικεντρωθεί στη «μεγάλη» ουκρανική αντεπίθεση της άνοιξης. Τελικά η αντεπίθεση ξεκίνησε με καθυστέρηση στις 4 Ιουνίου. Σχεδόν δύο μήνες αργότερα, δεν έχει καμία επιτυχία να παρουσιάσει, παρά τις μεγάλες απώλειες, ενώ οι τελευταίες πληροφορίες -και από δυτικές πηγές- αναφέρουν ότι εκδηλώνονται επιθετικές ενέργειες των Ρώσων στο βόρειο-ανατολικό τμήμα του τεράστιου μετώπου.
Παράλληλα, γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι η Δύση δεν μπορεί να εξοπλίσει την Ουκρανία με τους ρυθμούς που απαιτούνται, σε κρίσιμα μέσα και πυρομαχικά. Διότι με τις αμυντικές βιομηχανίες να λειτουργούν επί δεκαετίες σε άλλα επίπεδα παραγγελιών, δεν επαρκούν οι παραγωγικές τους δυνατότητες και τα αποθέματα.
Ουδείς μπορεί να προδικάσει την έκβαση του πολέμου, τα στοιχεία όμως δείχνουν πως μια γρήγορη νίκη των Ουκρανών έχει πάψει να είναι πιθανό ενδεχόμενο (αν υποθέσουμε ότι ήταν ποτέ), κι ότι οι Ρώσοι ενδέχεται να κρατήσουν μεγάλο μέρος των εδαφών που έχουν καταλάβει, έστω και στο πλαίσιο μιας «παγωμένης σύγκρουσης». Κάτι που, αν συμβεί, σίγουρα δεν θα ερμηνευθεί διεθνώς ως νίκη της Δύσης. Διότι θα επιβεβαιώνει βαρύ «τετελεσμένο» προς όφελος του Πούτιν.
Aκόμη λοιπόν κι αν υποθέσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί -και θέλει- να υπερκεράσει τα μεγάλα εμπόδια που θέτουν οι εγχώριες συνθήκες, σε έναν ουσιαστικό ελληνοτουρκικό διάλογο, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι οι γείτονές μας θα αισθανθούν την ανάγκη να προσέλθουν χωρίς όρους, τόσο δυσβάστακτους που δεν θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτοί από οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Το πιθανότερο είναι ότι ακόμη κι αν οι δύο πλευρές εμπλακούν σε κάποια διαδικασία διαλόγου, αυτή θα έχει ως κύριο στόχο, τουλάχιστον από την τουρκική πλευρά, να «ροκανίσει» τον χρόνο έως ότου αποκρυσταλλωθεί το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον. Θα είναι δηλαδή επιφανειακή και χωρίς φιλοδοξίες πραγματικής επίλυσης διαφορών.
Κρίνοντας δε και από τις αντιδράσεις στην Ελλάδα, πριν ακόμη ξεκινήσει οποιαδήποτε διαδικασία, δεν αποκλείεται η παραπάνω τακτική να αποδειχτεί προτιμητέα και για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά. Το έχουμε κάνει αρκετές φορές, στο πλαίσιο της περίφημης «στρατηγικής της ακινησίας»...