Στα 111 δισ. ευρώ, διαβάζουμε σε σχετικό ρεπορτάζ, έφτασαν τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη των Ελλήνων προς την εφορία, έχοντας αυξηθεί κατά 5,8 δισ. ευρώ με νέα χρέη μέσα στο 2021, μετά και από μια αντίστοιχη ονομαστική αύξηση το 2020.
Θα μου συγχωρήσετε τον «προβοκατόρικο» τίτλο, αλλά αυτά τα νούμερα μου θύμισαν το περίφημο «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου, το 2009, το οποίο είχε στηριχθεί τότε, σε μεγάλο βαθμό, στα λεγόμενα συμβούλων του ότι υπήρχε «κρυμμένος θησαυρός» σε ανείσπρακτα χρέη προς την εφορία, που τότε ήταν κάποιες δεκάδες δισ. ευρώ, αν θυμάται καλά ο υπογράφων, περίπου 70 δισ. ευρώ, αντί των 111 δισ. σήμερα.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο θησαυρός αποδείχθηκε από τότε άνθρακες, αφενός, διότι ένα τεράστιο ποσοστό τέτοιων χρεών ήταν, ανεπισήμως μεν, αλλά από πάσης ουσιαστικής πλευράς δε, ανεπίδεκτα είσπραξης.
Τώρα μαθαίνουμε ότι τα ανεπίδεκτα είσπραξης μεταξύ των 111 δισ. ευρώ είναι περίπου 25 δισ., τα οποία ένας Θεός ξέρει (και η ελληνική γραφειοκρατία) για ποιο λόγο δεν διαγράφονται αλλά μεταφέρονται. Κρατάμε βεβαίως για τη συνέχεια ότι προφανώς τα υπόλοιπα περίπου 85 δισ. είναι «εισπράξιμα». Άλλος «θησαυρός» κι αυτός, που μέλλει να αποδειχθεί πόσο γνήσιος είναι.
Πέρα από την πλάκα, όμως, και τα ονομαστικά στοιχεία, στα συγκεκριμένα επίσημα αρχεία των χρεών προς την εφορία, που δίνει στη Δημοσιότητα η ΑΑΔΕ, υπάρχουν πολύ σοβαρά στοιχεία, τα οποία καταγράφω συνοπτικά:
- Πάνω από 1,3 εκατ. ΑΦΜ είναι σε αναγκαστικά μέτρα, ενώ θα μπορούσαν να υπαχθούν σε αυτά (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) σχεδόν 2 εκατ. ΑΦΜ από τα… 4 εκατ. ΑΦΜ που έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη.
- Και στις δύο παραπάνω κατηγορίες, ο αριθμός των ΑΦΜ αυξήθηκε μεταξύ 2020 και 2021 κατά περίπου 140.000 ΑΦΜ, σε μια χρονιά υψηλής ανάπτυξης, που σύμφωνα με το ΙΟΒΕ μπορεί να φτάσει και το 9,5%.
- Ομοίως, σε απόλυτο μέγεθος, το χρέος προς την εφορία των νομικών προσώπων αυξήθηκε κατά περισσότερα από 2,2 δισ. ευρώ, ανερχόμενο σε 72,77 δισ. ευρώ και των φυσικών προσώπων κατά περίπου 1 δισ., ανερχόμενο στα 38,6 δισ. ευρώ.
- Σύμφωνα πάντα με την ίδια την ΑΑΔΕ, το «πραγματικό» ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο των χρεών προς την Εφορία (κι όχι αυτό που γράφεται και απλώς… μεταφέρεται) αυξήθηκε κατά περίπου 2,2 δισ. ευρώ κι έφτασε τα 86,37 δισ. ευρώ.
Δεν θα σας κουράσω άλλο με νούμερα, διότι απ’ όπου και να το πιάσεις, ένα είναι το συμπέρασμα: Τα χρέη εξακολουθούν να αυξάνουν, χρόνο με τον χρόνο, αλλά κάθε χρόνο (με μόνη εξαίρεση τη μείωση των «πραγματικών» χρεών μεταξύ 2018 και 2019) παρά τις δόσεις και τις όποιες διευκολύνσεις, ενώ τα ΑΦΜ που χρωστάνε, και είναι σε κίνδυνο αναγκαστικών μέτρων έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν… 300.000, ανάμεσα στο τέλος του 2018 και το τέλος του 2021! Παρομοίως, τα χαρακτηριζόμενα ως ανεπίδεκτα είσπραξης χρέη αυξήθηκαν μεταξύ 2018 και 2021 κατά περίπου… επτά δισ. ευρώ.
Με άλλα λόγια, ό,τι κι αν κάνει η ΑΑΔΕ, μοιάζει να αδειάζει με κουβά μια… λίμνη!
Το γιατί συμβαίνει αυτό είναι ερώτημα που ασφαλώς έχει πολυπαραγοντική απάντηση και χρήζει συστηματικής έρευνας. Εκείνο που προκύπτει αβίαστα, ενόσω αυξάνονται τα μεγέθη όχι μόνο του χρέους αλλά και των υποκείμενων ΑΦΜ, είναι ότι μπορεί τα «επίσημα» μνημόνια να έχουν παρέλθει, αλλά η οξύτητα ενός προβλήματος όχι μόνο οικονομικού αλλά κοινωνικού και βεβαίως πολιτικού (ακριβώς διότι αφορά εκατομμύρια ΑΦΜ) παραμένει αμετάβλητη.
Δεν πρόκειται για κρυμμένο θησαυρό αλλά για βραδυφλεγή βόμβα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την «κουλτούρα πληρωμών», τη σχέση κράτους και πολίτη, την ανάπτυξη όπως την αντιλαμβάνονται οι ίδιοι οι πολίτες, αλλά και το ενδεχόμενο να γίνει η όλη υπόθεση αντικείμενο σκληρής πολιτικής εκμετάλλευσης.
Το ερώτημα είναι ποιος, πώς και πότε θα λύσει αυτό το γόρδιο δεσμό. Ακόμη περισσότερο, όταν πέρα από τις οφειλές προς την εφορία, δεκάδες δισεκατομμύρια είναι και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το τραπεζικό σύστημα. Οι οποίες μπορεί να «βγήκαν» σε μεγάλο βαθμό από τους ισολογισμούς των τραπεζών, δεν έπαψαν όμως να υφίστανται και να αφορούν την κοινωνία και την οικονομία.