Σε πολύ μεγάλο βαθμό, από όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα κριθεί και η δυνατότητα της Ελλάδας να στηρίξει την οικονομία της ενάντια στην, κατά τα φαινόμενα, χειρότερη οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει μεταπολεμικά στη Γηραιά Ήπειρο.
Μπορεί οι προβολείς της δημοσιότητας να είναι αυτή τη φορά στραμμένοι περισσότερο στην Ιταλία και δευτερευόντως την Ισπανία, ωστόσο η οικονομία της Ελλάδας είναι εκείνη που αναμένεται να υποστεί τις μεγαλύτερες ζημίες, εκείνη που προέρχεται από μια βαθιά κρίση δεκαετίας. Και είναι η Ελλάδα, η χώρα που έχει ήδη το μεγαλύτερο ποσοστό χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ της, ένα χρέος που από πολλές πλευρές την έχει καταστήσει «όμηρο» των εταίρων της. Κι αν πιστέψουμε το ΔΝΤ, αναμένεται να φτάσει λόγω πανδημίας στο εξωπραγματικό 200%.
Εν ολίγοις, η χώρα μας εμφανίζεται να είναι εκείνη που έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης της οικονομίας της, αλλά κι εκείνη που έχει τη μικρότερη «ευχέρεια» να το κάνει.
Στο συγκεκριμένο θέμα δεν πρέπει να γελιόμαστε. Ο πρωθυπουργός είχε κάθε λόγο που έλαβε μέρος στην πρωτοβουλία των «εννιά» για τα περίφημα κορωνο-ομόλογα, αλλά και που τόνισε λίγο πριν την τελευταία Σύνοδο, τη σημασία να υπάρξουν ενισχύσεις των κρατών-μελών με επιχορηγήσεις παρά με δάνεια.
Πολύ απλά διότι με αυστηρά οικονομικούς υπολογισμούς, η χώρα δεν αντέχει πολλά νέα δάνεια. Η συγκυρία έχει ήδη πετάξει από το παράθυρο τις περίφημες «εκθέσεις βιωσιμότητας» για το ελληνικό χρέος. Με τις οποίες ουδείς μεν ασχολείται σήμερα, εν μέσω πανδημίας, ωστόσο όταν περάσει ο εφιάλτης, θα βρεθούμε ξανά αντιμέτωποι μαζί τους.
Ακόμη και πριν φτάσουμε όμως ως εκεί, αν η στάση των Βόρειων χωρών της Ευρώπης παραμείνει «σκληρή», αν δεν ληφθούν μέτρα που να στηρίζουν όλες τις χώρες-μέλη, στον βαθμό που χρειάζεται η οικονομία τους, χωρίς να υποθηκεύεται η ανάπτυξη από το βάρος ελλειμμάτων και χρεών, θα υποστούμε τις συνέπειες της ανεπαρκούς στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων, στην πιο κρίσιμη στιγμή.
Διότι καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να μοιράσει χρήματα που δεν έχει, αλλά ούτε και να δανειστεί ποσά που ουσιαστικά θα την οδηγήσουν σε νέα μνημόνια, χειρότερα ίσως και από τα προηγούμενα. Ας μην κρυβόμαστε, το αποτέλεσμα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής μπορεί να ήταν αναμενόμενο, δεν ήταν, όμως, αίσιο.
Η ανακοίνωση ενός πακέτου στήριξης, του οποίου δεν γνωρίζουμε ούτε το ακριβές μέγεθος ούτε -το κυριότερο- τη σύνθεση, μεταξύ δανείων, εγγυήσεων και επιχορηγήσεων, ούτε όμως και τον χρονισμό εφαρμογής, είναι αυτό που λέμε «παρηγοριά στον άρρωστο», ιδίως για τις χώρες που είναι πιο άμεσα ευάλωτες στις επιπτώσεις της πανδημίας, υγειονομικές και οικονομικές.
Στην καλύτερη περίπτωση, σημαίνει ότι οι απαραίτητες κινήσεις θα γίνουν τελικά, αλλά αργά και βασανιστικά, με αποτέλεσμα να αυξηθούν στο μεταξύ οι επιπτώσεις για τις ευάλωτες χώρες, κάτι που συνέβη άλλωστε και με τα λάθη, τις παραλήψεις και τις εκ των υστέρων διορθώσεις (και… συγγνώμες) που σημάδεψαν τα απανωτά ελληνικά προγράμματα, τα προηγούμενα χρόνια.
Στη χειρότερη, θύμα αυτής της τακτικής θα πέσει η ίδια η ύπαρξη της Ευρωζώνης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ιδέας, καθώς η κοινή γνώμη στις μεγάλες χώρες του Νότου, ιδίως δε στην Ιταλία, έχει ήδη αρχίσει να αμφισβητεί τη σκοπιμότητά της. Η δυσαρέσκεια αυτών των μεγάλων χωρών, της Ιταλίας, της Ισπανίας, εν μέρει και της Γαλλίας, αποτελούν και τη μεγάλη διαφορά σε σχέση με την προηγούμενη «ελληνική» κρίση.
Αυτή τη φορά τα συμφέροντα που αμφισβητούν την ορθότητα της Βόρειας (και εν πολλοίς γερμανικής) πολιτικής είναι μεγάλα. Μαζί με τη Γαλλία (η οποία προς το παρόν πάντως έχει αποφύγει τη σύγκρουση με τη Γερμανία, παρά τις απανωτές δηλώσεις και συνεντεύξεις Μακρόν), οι χώρες που αντιδρούν, ξεπερνούν το 60% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
Η απειλή σχίσματος ή διάλυσης είναι πλέον ορατή, έστω κι αν δεν πρόκειται να εκδηλωθεί άμεσα, γεγονός που μπορεί να αποβεί τελικά θετικό, επηρεάζοντας προς τη σωστή κατεύθυνση, τη λήψη των μεγάλων αποφάσεων, που απαιτεί η συγκυρία.
Κι αυτό δημιουργεί μια αχτίδα αισιοδοξίας για τη χώρα μας.