Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Γιώργος Παπανικολάου

Διευθυντής του Euro2day.gr και της Media2day, σκοπευτής, σύζυγος και πατέρας. Στο χρόνο που περισσεύει, σκέφτομαι, συζητάω και διαβάζω, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.

Αποποίηση ευθυνών
Ιαν 13 2020

Τα σύννεφα από το εξωτερικό σκιάζουν την κυβέρνηση

Η στήλη είχε εξαρχής προειδοποιήσει ότι τα μεγάλα στοιχήματα για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αφορούν κυρίως το εξωτερικό κι όχι το εσωτερικό, γεγονός που δυστυχώς δείχνει να επαληθεύεται και στην πράξη.

Η εξαγωγική στασιμότητα και η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, δεν συμβαίνουν ανεξάρτητα από τις διεθνείς οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις, ενώ είναι σαφές ότι η αύξηση των εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, αλλά και στις σχέσεις μας με την Τουρκία, δύναται να επηρεάσουν όχι μόνο έμμεσα (μέσω της τιμής του πετρελαίου και της αναταραχής στις αγορές) αλλά και άμεσα, σε ό,τι αφορά τον τουρισμό και δευτερευόντως τις εξαγωγές.

Το διαφαινόμενο δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον αφορά επίσης και αμιγώς οικονομικοπολιτικές πιθανολογούμενες εξελίξεις, όπως προκύπτει από τις εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας περί ενδεχόμενης νέας κρίσης χρέους, αλλά και από την έως και πρωτοφανή «έκκληση» της νέας επικεφαλής του ΔΝΤ για περαιτέρω φορολόγηση των πλουσίων, προκειμένου να μειωθούν οι διογκούμενες ανισότητες διεθνώς!

Όλα τα παραπάνω πρακτικά πιέζουν την κυβέρνηση να κινηθεί με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα (παράγων της οποίας είναι ασφαλώς και η ταχύτητα), εάν θέλει να προσεγγίσει τους μεγαλεπήβολους στόχους ανάπτυξης. Το ερώτημα είναι αν θα τα καταφέρει ή θα πέσει εντέλει θύμα του υψηλότατου πήχη που έθεσε.

Το βέβαιο είναι ότι όσο περνά ο χρόνος χωρίς εντυπωσιακές εξελίξεις, είτε σε εμβληματικά έργα όπως το Ελληνικό, είτε σε νέες επενδύσεις, είτε στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων, τόσο θα ξεθυμαίνει, υπό την πίεση και της διεθνούς αβεβαιότητας, η ψυχολογική ανάταση που με τόσο κόπο καλλιεργήθηκε το προηγούμενο διάστημα.

Για να επιστρέψουμε όμως στις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις που μας «καίνε», είναι σαφές ότι τα όσα εκτυλίσσονται στη περιοχή μας, είτε αφορούν τις σχέσεις μας με την Τουρκία είτε τις ευρύτερες και πολυεπίπεδες διαμάχες, θυμίζουν μια χαώδη χορογραφία, όπου τις περισσότερες φορές οι εντυπώσεις ελάχιστη σχέση έχουν με την ουσία του δράματος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το δίπολο ΗΠΑ-Ιράν, οι εξελίξεις επί του οποίου αφορούν σχεδόν στο σύνολό τους τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής, είτε πρόσκεινται φιλικά στον έναν από τους δύο πρωταγωνιστές είτε όχι, αλλά και τις περιφερειακές υπερδυνάμεις που αναζητούν διεθνή ρόλο, δηλαδή τη Ρωσία και την Κίνα.

Το γεγονός ότι ο πρόεδρος Τραμπ επέλεξε να σκοτώσει υψηλόβαθμο και προβεβλημένο αξιωματούχο του καθεστώτος του Ιράν, ενώ ο τελευταίος βρισκόταν στο έδαφος του Ιράκ, αποτελεί πέραν πάσης αμφιβολίας κίνηση κλιμάκωσης της έντασης μεταξύ των δύο πλευρών.

Πέρα όμως από την ανέξοδη πολεμική ρητορική (που συνάδει άλλωστε και με τη γενικότερη κουλτούρα της περιοχής), οι μέχρι τώρα κινήσεις του Ιράν, κατόπιν του πλήγματος, δεν δείχνουν ιδιαίτερη προθυμία περαιτέρω συμβατικής κλιμάκωσης.

Άλλωστε, ακριβώς όπως οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι μια εισβολή στο έδαφος του Ιράν δεν θα είχε καμία τύχη, έτσι και το καθεστώς του Ιράν γνωρίζει ότι δεν θα είχε τίποτα να κερδίσει -και πολλά να χάσει- από μια εκτεταμένη στρατιωτική αναμέτρηση με τις ΗΠΑ, με συμβατικούς όρους.

Χωρίς αυτά να σημαίνουν όμως πως δεν θα υπάρξει απόπειρα ουσιαστικής απάντησης της Τεχεράνης. Για την κουλτούρα της Μέσης Ανατολής, ένα τέτοιο χτύπημα δεν μπορεί να μείνει αναπάντητο. Κάτι τέτοιο θα αποτελέσει ισχυρότατο πλήγμα στο «γόητρο» του καθεστώτος. Χρονική πίεση όμως δεν υπάρχει, είναι κι αυτό μέσα στην κουλτούρα της περιοχής. Η εκδίκηση είναι πιάτο που τρώγεται και κρύο.

Εν ολίγοις, ο θάνατος του Σουλεϊμανί ανοίγει μια νέα «βεντέτα» στη Μέση Ανατολή, που κατά πάσα πιθανότητα θα εξελιχθεί με ασύμμετρες, ενδεχομένως και απρόβλεπτες μεθόδους.

Πιο σημαντικό ίσως μακροπρόθεσμα είναι το γεγονός ότι το αμερικανικό πλήγμα «επισημοποιεί» τις διαδικασίες αλλαγής των (αφανών και εμφανών) συμμαχιών τε και ισορροπιών που είχαν διαμορφωθεί προσωρινά υπό την απειλή του σουνιτικού ISIS. Κι αυτό, προς τέρψιν του Ισραήλ, που ουδέποτε σταμάτησε να θεωρεί το Ιράν (και τη δημιουργία ανεξάρτητου σιιτικού Ιράκ) ως μέγιστη απειλή για την επιβίωσή του.

Το αν αυτό αποτελεί βέλτιστη στρατηγική για την υπόλοιπη Δύση είναι όμως ένα πολύ σοβαρό ερώτημα, που ενδεχομένως να επανέλθει σύντομα στο προσκήνιο, μέσω του σουνιτικού φονταμενταλισμού.

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v