Ακόμη κι αν μπορείτε να διαβάσετε μόνο ένα άρθρο μέσα στις επόμενες 30 μέρες, προτιμήστε την εξαιρετική ανάλυση του Martin Wolf των Financial Times, «O στημένος καπιταλισμός πληγώνει τη Φιλελεύθερη Δημοκρατία».
Δεν είναι μόνον ότι ο αρθρογράφος, ένα από τα ιερά τέρατα της βρετανικής δημοσιογραφίας, στηλιτεύει με γλαφυρότητα και στοιχεία, φαινόμενα του σύγχρονου καπιταλισμού που καλλιεργούν την ανισότητα και τις οικονομικές κρίσεις, εις βάρος της Δημοκρατίας. Ούτε το ότι ο ίδιος δεν θα μπορούσε να κατηγορηθεί από κανέναν ως «αριστερός» ή «αντισυστημικός», με βάση την πορεία και το λαμπρό βιογραφικό του.
Είναι και το ότι τα αποτελέσματα των όσων καυτηριάζει φαίνεται να απασχολούν (με μεγάλη καθυστέρηση, είναι η αλήθεια) όχι μόνον το διεθνές πολιτικό σύστημα που βρίσκεται απευθείας αντιμέτωπο με διάφορα είδη λαϊκισμού, από τον Τραμπ στις ΗΠΑ έως τον Τζόνσον στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και τις ίδιες τις μεγάλες εταιρείες και τους πάμπλουτους μετόχους τους (ή έστω κάποιους εξ αυτών) που αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η κατάσταση ίσως έχει αρχίσει να «ξεφεύγει», δημιουργώντας σοβαρές απειλές για το μέλλον.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι ήδη εγκαθιδρυμένοι λαϊκιστές, έχοντας την εξουσία στις χώρες τους, ασκούν πλέον και γεωπολιτική επιρροή, δημιουργώντας όχι μόνο έμμεση αλλά και άμεση επίδραση σε άλλες χώρες, καθιστώντας το άρθρο εξαιρετικά επίκαιρο. Κορυφαίο βεβαίως παράδειγμα αποτελεί ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, ακριβώς λόγω της ισχύος και της επιρροής που ασκεί διεθνώς η μοναδική, προς το παρόν, παγκόσμια υπερδύναμη.
Κάποιος κυνικός θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η αύξηση της ανισότητας δεν απασχολεί τους ισχυρούς, όσο οι αδύναμοι δεν επαναστατούν, κι ότι κάποιες εσωτερικές γραφικότητες των λαϊκιστών μικρή σημασία έχουν όσο δεν διαταράσσουν το παγκόσμιο status quo ή δεν απειλούν τα οικονομικά συμφέροντα παγκόσμιων κολοσσών. Όταν όμως ο πρόεδρος Τραμπ απειλεί να τινάξει στον αέρα τα ίδια τα θεμέλια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που έχουν παράδοση δεκαετιών, κι όταν η Βρετανία με το περίφημο πλέον Brexit καταλήγει να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, την ίδια ώρα που το «μεταναστευτικό» ξαναχτυπά δυνατά την πόρτα της, τα πράγματα αλλάζουν. Και το διεθνές «κατεστημένο» δεν προβληματίζεται απλώς. Αρχίζει να φοβάται και να συνειδητοποιεί.
Η πολιτική του Τραμπ, που θα μπορούσε να συνοψιστεί στη φράση «άλλα λέμε σήμερα, άλλα εννοούμε αύριο και άλλα κάνουμε μεθαύριο», αψηφώντας όχι μόνο τον «λόγο» του αλλά και οποιονδήποτε άγραφο κανόνα της διεθνούς διπλωματίας, μπορεί να μην ενοχλεί ίσως κάποιους διεθνείς ηγέτες του τύπου Ερντογάν και Πούτιν (ιδίως όταν καταλήγει να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους). Κάνει όμως όλο το κατεστημένο της Δύσης, μηχανισμούς εδραιωμένους εδώ και πολλές δεκαετίες, που παρά τα ελαττώματά τους, έμαθαν να λειτουργούν με κάποιες στοιχειώδεις αρχές, να… ιδρώνουν στην προοπτική του τι μπορεί να ακολουθήσει.
Δυστυχώς για την Ελλάδα, η εποχή της στενής διεθνούς διασύνδεσης στην οποία ζούμε, καθιστά τα απόνερα των όσων συμβαίνουν ιδιαιτέρως απειλητικά, σε μια περίοδο που η χώρα προσπαθεί να ορθοποδήσει από την κρίση. Δεν είναι μόνο η στάση Τραμπ στη Συρία σε σχέση με τα τουρκικά συμφέροντα, είτε η επίδραση του Brexit στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα. Είναι και η επιρροή άλλων λαϊκιστών δεξιάς αποχρώσεως, στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών, που μας καίει, όπως και η πιθανότητα ανόδου μιας αντίστοιχης κυβέρνησης στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αμφισβήτηση της συνθήκης των Πρεσπών (την οποία ήθελαν -αλλά και θέλουν- οι περισσότεροι από τους εδώ δήθεν αρνητές της).
Όπως πολλάκις έχει επισημάνει η στήλη (δείτε ενδεικτικά εδώ και εδώ), οι μεγάλες απειλές για την πορεία της χώρας προέρχονται πλέον από το εξωτερικό κι όχι το εσωτερικό.
Και οι αιτίες τους ανάγονται σε μεγάλο βαθμό σε όσα καυτηρίασε στο παραπάνω άρθρο του ο Martin Wolf.