Πίσω από τον καταιγισμό δημοσιευμάτων για τη μελλοντική απειλή της Ρωσίας κατά της Ευρώπης, δεν κρύβονται μόνο οι προσπάθειες κοινωνικοπολιτικής συναίνεσης για τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ουκρανίας, ούτε απλώς οι φόβοι για επικράτηση του Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Παρότι δεν ομολογείται ανοικτά από πολιτικές ηγεσίες, υπάρχει και η -καθυστερημένη- διαπίστωση ότι έχοντας παραχωρήσει το μεγαλύτερο μέρος της άμυνάς της στις ΗΠΑ, η «ενωμένη» Ευρώπη εμφανίζει στην τρέχουσα συγκυρία δύο σημαντικά μειονεκτήματα.

Μιλώντας με ισχυρούς παίκτες της ελληνικής τραπεζικής και επιχειρηματικής σκηνής, εύκολα διαπιστώνει κάποιος τον πεσιμισμό που επικρατεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα επόμενα χρόνια.

Ο Ευάγγελος Μυτιληναίoς πρόσφατα αποτύπωσε την κατάσταση με δύο φράσεις. Η Ευρώπη έχασε τη φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία και τώρα κινδυνεύει να χάσει τη δωρεάν ασφάλεια που προσέφεραν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Θα προσθέσουμε και μία ακόμη διάσταση. Ότι κινδυνεύει να χάσει και τον καλύτερο «πελάτη» της, την Κίνα, εξαιτίας κυρίως γεωπολιτικών παραγόντων.

Εάν υπάρχει ένας τομέας στον οποίο η βαθμολογία της κυβέρνησης πλησιάζει το «άριστα» είναι βέβαιο ότι αφορά στην προσέλκυση έμμεσων ξένων επενδύσεων, είτε αυτές αφορούν κινητές αξίες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, είτε εξαγορές υπαρκτών επιχειρήσεων.

Πρόκειται για επίτευγμα ασυνήθιστο, που έχει συγκεκριμένη αφετηρία. Για πρώτη φορά εφαρμόστηκε από ελληνική κυβέρνηση, ένας συνδυασμός πολιτικών και τακτικών με συγκεκριμένους στόχους -και άμεση εμπλοκή του πρωθυπουργού.

Πρώτος στόχος ήταν η κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, που έχει επιτευχθεί, με σημαντικά εν δυνάμει αποτελέσματα και για την ευρύτερη οικονομία. Ο δεύτερος στόχος αφορά την αναβάθμιση της Κεφαλαιαγοράς σε ανεπτυγμένη, στο διάστημα 2024-2025. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, γίνονται μικρές ή μεγαλύτερες «θυσίες» από πλευράς κυβέρνησης και αναλαμβάνεται ρίσκο.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνδυάζεται με τους φόβους για επιστροφή του «απομονωτιστή» Τραμπ στις ΗΠΑ και απειλεί να αλλάξει εκ νέου τα δεδομένα στην Ευρώπη.

Μέσα στον καταιγισμό δηλώσεων και άρθρων από αξιωματούχους και ειδικούς, περί της ανάγκης να ισχυροποιηθεί η ευρωπαϊκή άμυνα, ενώπιον μιας πιθανής ρωσικής απειλής, ξεχώρισαν οι πρόσφατες δηλώσεις του ηγέτη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ, ότι η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει δική της πυρηνική ασπίδα.

Η δήλωση δεν θα έπρεπε να αιφνιδιάσει. Αργά η γρήγορα η συζήτηση που έχει ανοίξει από καιρό για την ευρωπαϊκή άμυνα, θα κατέληγε και στον «ελέφαντα στο δωμάτιο».

Από τα χαμηλότερα ως τα υψηλότερα επίπεδά της, η ελληνική παιδεία χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία της «παπαγαλίας», της κονσερβαρισμένης γνώσης. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε ήδη σε διεθνείς διαγωνισμούς, όπως αυτός της PISA, που μας απασχόλησε σε προηγούμενο σημείωμα.

Θυμίζουμε επιγραμματικά το συμπέρασμα που έβγαλε για τις επιδόσεις των μαθητών, ηγετικό στέλεχος του διεθνούς διαγωνισμού: «Οι Έλληνες μαθητές είναι πολύ καλοί στην αναπαραγωγή του περιεχομένου που έχουν μάθει. Αλλά ο σύγχρονος κόσμος δεν μας ανταμείβει πλέον μόνο για αυτά που γνωρίζουμε -η Google ξέρει τα πάντα- αλλά για όσα μπορούμε να κάνουμε με αυτά που γνωρίζουμε. Και οι Έλληνες μαθητές αγωνίζονται όταν πρέπει να προεκτείνουν από αυτά που γνωρίζουν και να εφαρμόσουν δημιουργικά τις γνώσεις τους σε νέες καταστάσεις, ακριβώς, δηλαδή, τα πράγματα που απαιτεί ο σύγχρονος κόσμος από τους ανθρώπους».