του Αναστάσιου Τσομπανίδη, διευθυντή marketing της Alico Eurobank ΑΕΔΑΚ

* Τι μας διδάσκει το παρελθόν

Επειδή η πλειονότητα των επενδυτών αξιολογεί και συνδέει τα αμοιβαία κεφάλαια μόνο με την πορεία του χρηματιστηρίου, είναι χρήσιμο να συγκρίνουμε τις αποδόσεις που αυτά προσέφεραν στους επενδυτές κατά την περίοδο των 2 ½ τελευταίων ετών, όπου ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΑ από το ιστορικά υψηλό του επίπεδο ακολούθησε μια έντονα καθοδική πορεία.

Περίοδος σύγκρισης (17/09/99-17/03/02)

- Γενικός Δείκτης ΧΑΑ: -62,45%

- Μέση απόδοση Μετοχικών Α/Κ: -62,39%

- Μέση απόδοση Μικτών Α/Κ: -31,98%

Και η απλή αυτή σύγκριση μας δίνει κάποιες ενδείξεις. Οτι λιγότερο μέσω των Μετοχικών Α/Κ και περισσότερο μέσω των Μικτών, οι επενδυτές μπορούν να περιορίσουν τις απώλειές τους σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από παρατεταμένη πτώση στις τιμές των μετοχών.

Βέβαια οι περισσότεροι εύλογα αναρωτούνται: ”Μα καλά, εγώ έχω έως τώρα μόνο ζημιές και από τις μετοχές αλλά και από τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια. Πόσο πρέπει να περιμένω;” Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πιο ξεκάθαρη εάν αξιολογήσουμε τα παρακάτω στοιχεία:

A. Η στατιστική μελέτη της συμπεριφοράς των περισσότερων διεθνών χρηματιστηρίων μάς υποδεικνύει ότι οι επενδυτές μπορούν να έχουν απώλειες από τις μετοχικές τους τοποθετήσεις ακόμη και για μια περίοδο δύο και πλέον ετών.

Υπενθυμίζουμε ότι την ίδια τύχη από πλευράς απωλειών είχε και μια μεγάλη μερίδια Αμερικανών και Ευρωπαίων επενδυτών, που εδώ και δύο χρόνια έχουν τοποθετήσει κεφάλαια σε μετοχές του τεχνολογικού τομέα και το σημείο αναφοράς τους είναι ο γνωστός πλέον σε όλους μας δείκτης NASDAQ.

B. Ο πραγματικός σύμμαχος του επενδυτή στο χρηματιστήριο είναι τόσο ο χρόνος διακράτησης όσο και ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται το κεφάλαιό του. Μάλιστα, έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι ένας επενδυτής έχει πάνω από 60% πιθανότητα να καρπωθεί θετικές αποδόσεις από τα Μετοχικά Α/Κ εάν ο χρονικός του ορίζοντας είναι πάνω από 5 χρόνια. Και μάλιστα 60 στις 100 φορές στο παρελθόν, η μέση ετήσια απόδοση που καρπώθηκαν ήταν από 0% έως και 30%.

Γ. Οι Ελληνες επενδυτές που εμπιστεύονται τα Μετοχικά Α/Κ περιόρισαν τις απώλειές τους στα επίπεδα του Γενικού Δείκτη, ενώ οι περισσότεροι δεν έκαναν βιαστικές κινήσεις που θα μπορούσαν να μεγαλώσουν τις ζημιές τους.

Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι οι μέσες ημερήσιες εξαγορές των μεριδιούχων κατά την επίμαχη περίοδο (1/09/99-17/03/02) δεν ξεπερνούσαν το 1 εκατ. ευρώ ημερησίως. Η ώριμη όμως συμπεριφορά των μεριδιούχων δεν συμβαδίζει με τα στατιστικά στοιχεία, που αναδεικνύουν την Ελλάδα ως τη μόνη χώρα της ευρωζώνης όπου ο αριθμός των επενδυτών που τοποθετούνται κατευθείαν στο χρηματιστήριο είναι τριπλάσιος από αυτόν που προτιμούν τα Μετοχικά Α/Κ.

* Πού μας κατευθύνει το μέλλον

Στο σημερινό λοιπόν περιβάλλον, οι ΑΕΔΑΚ προσφέρουν στο επενδυτικό κοινό περί τα 240 αμοιβαία κεφάλαια. Σημαντικό δείγμα της προσαρμογής τους στα νέα δεδομένα του ευρώ είναι ότι και περί τα 100 από αυτά επενδύουν κυρίως στις αγορές της ευρωζώνης, αλλά και στις υπόλοιπες διεθνείς κεφαλαιαγορές.

Τα προϊόντα αυτά κρίνονται ιδιαίτερα επαρκή και αξιόπιστα για να προχωρήσει ο κάθε επενδυτής, ανεξάρτητα από το ύψος του κεφαλαίου που διαθέτει σε διασπορά των επιλογών του και στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.

Το σημαντικό όμως θέμα που προκύπτει δεν συνδέεται μόνο με το ποια επενδυτικά προϊόντα θα επιλέξει για να ικανοποιήσει τους στόχους του. Αλλά με το ποια εταιρία θα μπορέσει να προσφέρει εκείνους τους επενδυτικούς συνεργάτες που θα τον κατευθύνουν σε μια πιο πειθαρχημένη και δυναμική διαχείριση των κεφαλαίων του.

Προς αυτή την κατεύθυνση ο καθένας μας μπορεί να αντλήσει χρήσιμα συμπεράσματα από τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα ο μέσος Ευρωπαίος επενδυτής. Τα στοιχεία που ακολουθούν είναι ενδεικτικά:

-Ενας στους τέσσερις Ευρωπαίους χρησιμοποιεί τα αμοιβαία κεφάλαια ως βασική επενδυτική επιλογή. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι χρησιμοποιούν ανεξάρτητες επενδυτικές εταιρίες, που τις αξιολογούν μέσα από τα ίδια τα αποτελέσματα και τη συνολική εξυπηρέτηση που τους προσφέρουν.

-Σχετική έρευνα, που πραγματοποίησε η ελβετική τράπεζα ΑIG Private Bank, μας δείχνει ότι εφόσον ένας επενδυτής ακολουθήσει ένα δομημένο επενδυτικό σχέδιο με διασπορά σε διαφορετικές κατηγορίες αμοιβαίων κεφαλαίων, τότε το 90% των αποδόσεων που θα καρπωθεί οφείλονται στη συγκεκριμένη στρατηγική που θα ακολουθήσει.

Αντίθετα, μόλις το 10% της απόδοσης των κεφαλαίων του θα αποδίδεται στο χρόνο συμμετοχής του στην επένδυση, στις επιμέρους μετοχές και στα ομόλογα που επέλεξε ο διαχειριστής για λογαριασμό του, κάθως και σε μη συστηματικούς παράγοντες.

Οι διαπιστώσεις είναι ενδεικτικές για τη μελλοντική φυσιογνωμία που πρέπει να αποκτήσει η ελληνική αγορά επενδυτικών υπηρεσιών. Υπενθυμίζουμε, για παράδειγμα, την ολιγοπωλιακή δομή της αγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων, αφού 5 εταιρίες διαχείρισης που είναι θυγατρικές τραπεζικών οργανισμών ελέγχουν πάνω από το 70% των συνολικών κεφαλαίων.

Υπενθυμίζουμε ότι η εικόνα στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης και κυρίως στις μεσογειακές (Ισπανία, Πορτογαλία) είναι αρκετά διαφορετική, αφού σημαντική μερίδα επενδυτών καταφεύγουν σε μικρότερου μεγέθους και πιο ευέλικτους οργανισμούς, που τους προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες σε βάθος χρόνου. Χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι εγκαταλείπουν τις τραπεζικές τους σχέσεις.

* Η αξιοποίηση των αμοιβαίων κεφαλαίων στο μέλλον

Η ένταξη της χώρας μας στην ευρωζώνη έχει διευρύνει, τουλάχιστον θεωρητικά, τις δυνατότητες που προσφέρονται στον Ελληνα επενδυτή. Για να υπάρξει όμως πιο ουσιαστικό αποτέλεσμα, χρειάζεται μια πιο προσωπική προσέγγιση των αναγκών του, που με τη βοήθεια και των αμοιβαίων κεφαλαίων μπορεί να μεταφραστεί σε ένα συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο.

Ενα σχέδιο που δεν θα βασίζεται μόνο στο σήμερα, αλλά στη δυναμική διαχείριση των κεφαλαίων του και στην ευέλικτη προσαρμογή του στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η ευρωπαϊκή νομοθεσία, που έως το τέλος του έτους θα δώσει τη δυνατότητα και στις ελληνικές εταιρίες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων να προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες στους ιδιώτες επενδυτές, ανεξάρτητα από το ύψος των κεφαλαίων που οι τελευταίοι διαθέτουν.