Περίπου 2.000 δολάρια αναλογούν σε κάθε Αμερικανό πολίτη για τη διάσωση του χρηματοοικονομικού συστήματος μέσω του σχεδίου του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, κ. Χένρι Πόλσον.
 
Το σχέδιο, που εγκρίθηκε τελικά από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αναμένεται να φτάσει σε κόστος τα 810 δισ. δολάρια, ενώ αρχικά είχε εκτιμηθεί στα 700 δισ. δολάρια.
 
Η αύξηση οφείλεται στο ότι στη δεύτερη μορφή του (που τελικά εγκρίθηκε) προβλέφτηκαν φορολογικές ελαφρύνσεις αξίας περίπου 149 δισ. δολαρίων, ενώ θα υπάρξουν περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων περίπου 40 δισ. δολαρίων.
 
Βέβαια, το κόστος της κρίσης για το αμερικανικό δημόσιο θα είναι πολύ μεγαλύτερο -κοντά στα 2 τρισ. δολάρια- εάν συνυπολογιστούν οι ενέσεις ρευστότητας και οι διασώσεις τραπεζών που έχουν γίνει έως τώρα.

Έπειτα από αυτά εκτιμάται ότι το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ θα αυξηθεί στα 11,3 τρισ. δολάρια, ενώ το έλλειμμα του προϋπολογισμού αναμένεται να φτάσει στα 900 δισ. δολάρια, δηλαδή σε υπερδιπλάσιο μέγεθος των αρχικών εκτιμήσεων.

Σύμφωνα με τους βασικούς άξονες του σχεδίου, το χρηματοοικονομικό σύστημα θα εξυγιανθεί -με την κρατική εγγύηση- και σε λίγους μήνες η αγορά ακινήτων θα ανακάμψει και τα προβληματικά επενδυτικά προϊόντα (δομημένα ομόλογα επισφαλών στεγαστικών δανείων) θα ανατιμηθούν, οπότε η μεταπώλησή τους θα μειώσει το κόστος του σχεδίου διάσωσης των εκτεθειμένων τραπεζών.
 
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ δήλωσε πως η βελτίωση για την αμερικανική οικονομία, αλλά και για την παγκόσμια, θα αρχίσει όταν οι αμερικανικές τιμές κατοικίας σταματήσουν να πέφτουν. Τότε, η οικονομία θα ενισχυθεί, όπως και η καταναλωτική εμπιστοσύνη.

Από την άλλη, όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν την επιτυχία του σχεδίου Πόλσον, ενώ πολλοί αναλυτές θέτουν το ερώτημα πώς θα βρεθούν τα κονδύλια σωτηρίας. Η έκδοση κρατικών ομολόγων είναι μία λύση, αλλά το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό ώστε να μην κατακλυστεί η αγορά από ομόλογα, γεγονός που θα μειώσει τις αποδόσεις τους και θα οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια επί ενυπόθηκων δανείων και άλλων τύπων δανεισμού επιχειρήσεων και καταναλωτών. Επίσης, πολλοί θεωρούν ότι θα απαιτηθούν αύξηση της φορολογίας και μείωση των δημόσιων δαπανών.

----Δοκιμασία το 2009

Όπως και να έχει, πάντως, οι δυτικές οικονομίες θα δοκιμαστούν έως και το πρώτο εξάμηνο του 2009, καθώς ήδη θεωρείται ότι η αμερικανική έχει εισέλθει σε ύφεση, ενώ προς τα εκεί οδεύουν και οι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης.
 
Στη Μεγάλη Βρετανία περίπου 600.000 πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με τη χρεοκοπία, ενώ στη Γαλλία και στη Γερμανία η επιχειρηματική και η καταναλωτική δυσπιστία ενισχύονται.

Η αδυναμία των αλληλοσυνδεόμενων δυτικών οικονομιών δυσχεραίνει την επιτυχία του σχεδίου Πόλσον αλλά και των μέτρων που προτίθενται να λάβουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Τα πρώτα συμπεράσματα από την πορεία υλοποίησης θα εξαχθούν τους πρώτους μήνες του 2009. Αυτό δείχνει και η εικόνα από τις πρώτες αναφορές αναλυτών για τις συνέπειες του σχεδίου. Ενδεικτικά, καταγράφονται τα ακόλουθα:

ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΕΣ: Το σχέδιο θα μειώσει το ρίσκο στις χρηματαγορές, αφού εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί ο εταιρικός δανεισμός δίνοντας ώθηση στην αγορά και στα επιχειρηματικά κέρδη. Ξεκάθαρη εικόνα για τις συνέπειες στον επιχειρηματικό κόσμο θα φανεί στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.

ΚΡΑΤΙΚΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ: Αναμένεται κάμψη της εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών (όπως κρατικά επενδυτικά σχήματα και κεντρικές τράπεζες) στο χρηματοοικονομικό σύστημα των ΗΠΑ, που θα περιορίσει τις ξένες επενδύσεις σε αμερικανικά ομόλογα και μετοχές. Ενδεικτικά, τα ευρωπαϊκά ομόλογα έχουν καλύτερες επιδόσεις από τα αμερικανικά κατά το τρίτο τρίμηνο, καθώς το σχέδιο σωτηρίας των αμερικανικών τραπεζών κρίθηκε ότι θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τα βάρη στον προϋπολογισμό των ΗΠΑ.

Στη ζήτηση των ομολόγων συμβάλλει και η πτώση των χρηματιστηρίων αλλά και των τιμών στα εμπορεύματα. Από την άλλη, προβλέπεται ότι η χρηματοδότηση του σχεδίου θα πραγματοποιηθεί μέσω της έκδοσης ομολόγων. Παρότι αυτά θεωρούνται ασφαλή επενδυτικά καταφύγια, η αύξηση της προσφοράς θα πιέσει τις αποδόσεις τους.

ΔΟΛΑΡΙΟ: Στις αρχές Αυγούστου πολλοί αναλυτές αναφέρονταν στο «τέλος εποχής» για το ευρώ, που έχει σημειώσει ιστορικό ρεκόρ έναντι του αμερικανικού νομίσματος στις 15 Ιουλίου, φτάνοντας στο 1,6038 δολάριο. Στις 11 Σεπτεμβρίου το ευρώ βρέθηκε στο 1,388 δολάριο, που είναι το υψηλότερο επίπεδο έτους για το αμερικανικό νόμισμα έναντι του ευρωπαϊκού.

Να σημειωθεί ότι στα μέσα Σεπτεμβρίου οι τελευταίες εκτιμήσεις των περισσότερων αναλυτών έκαναν λόγο για άνοδο του δολαρίου έναντι του ευρώ που έφτανε έως και το 1,37 δολάριο ανά ευρώ (πρόβλεψη της Dresdner) το τέταρτο τρίμηνο του 2008.

Βέβαια, υπάρχει μία μειοψηφία που ανέμενε άνοδο του ευρώ. Χαρακτηριστικά, η Barclays έδινε άνοδο στο 1,57 δολάριο και η Credit Suisse στο 1,55 δολάριο.

Η μείωση ή και οι εκροές ξένων κεφαλαίων από στοιχεία του αμερικανικού ενεργητικού θα επηρεάσει τις ισορροπίες στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, καθώς το σχέδιο Πόλσον θεωρείται ότι δεν ευνοεί τις αμερικανικές αξίες.

Όμως, το στοίχημα υπέρ ή κατά του δολαρίου θα κριθεί από την επιτυχία του σχεδίου και από το ποια οικονομία -η αμερικανική ή η ευρωπαϊκή- θα επιδείξει μεγαλύτερες αντοχές στην κρίση. Επίσης, συγκεχυμένη είναι η κατάσταση σε σχέση με το γεν, το οποίο λόγω των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων ευνοεί το carry trade.

ΕΠΙΤΟΚΙΑ: Οι ασθενείς ρυθμοί της αμερικανικής οικονομίας έχουν οδηγήσει την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα να εξετάσει τη μείωση των επιτοκίων, έστω κι αν τελικά πήρε έγκριση το σχέδιο. Βέβαια, η νομισματική χαλάρωση δεν είναι εύκολη απόφαση καθώς υπάρχει ο κίνδυνος του πληθωρισμού. Όμως, στα θετικά είναι ότι εάν το σχέδιο πετύχει θα λειτουργήσει ως εναλλακτικό μέτρο χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.

ΕΛΛΕΙΜΜΑ: Το σχέδιο πιθανότατα θα οδηγήσει το αμερικανικό έλλειμμα πάνω από το 70% του ΑΕΠ. Σε ανάλογα επίπεδα βρισκόταν το έλλειμμα στα μέσα της δεκαετίας του ’50, όταν οι ΗΠΑ εξοφλούσαν το κόστος συμμετοχής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μάλιστα, εάν σημειωθούν εκροές ξένων κεφαλαίων, τότε θα αυξηθεί το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.

ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ: Τα ομόλογα βιομηχανιών οι οποίες δεν σχετίζονται με τα ομόλογα στεγαστικών δανείων θα ευνοηθούν. Για παράδειγμα, η Microsoft έλαβε πρόγραμμα εμπορικών ομολόγων αξίας 2 δισ. δολαρίων και ανακοίνωσε ότι θα πωλήσει 6 δισ. δολάρια χρέος. Η Standard & Poor’s της έδωσε αξιολόγηση «AAA» ως χορηγού χρέους. Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 10 χρόνια που δίνεται η υψηλότερη βαθμολογία σε εταιρεία.

«ΠΡΑΣΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»: Περισσότερο κερδισμένες είναι οι επιχειρήσεις που ανήκουν στην «πράσινη οικονομία», όπως είναι οι εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και αυτό διότι το πρόγραμμα προβλέπει πακέτο φοροαπαλλαγών συνολικού ύψους περίπου 149 δισ. δολαρίων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά που θα προωθήσουν την ανανεώσιμη ενέργεια. Η ρύθμιση αποτελεί μία εκχώρηση προς τους δημοκρατικούς, καθώς ο συγκεκριμένος κλάδος είναι η κορωνίδα της αναπτυξιακής πολιτικής την οποία υπόσχεται να εφαρμόσει ο υποψήφιός τους.