Tο τεχνικό όριο αντίστασης των 4.300 μονάδων χάθηκε προ καιρού και κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις, ο Γενικός Δείκτης προσπαθεί να κρατήσει το «οχυρό» των 4.060 μονάδων. Αν τα καταφέρει, το επόμενο επίπεδο δοκιμασίας θα βρεθεί 200 μονάδες υψηλότερα, στις 4.300 (το αμέσως επόμενο στις 4.420). Αν όχι, τότε το επόμενο σημείο στήριξης εντοπίζεται στις 3.940 μονάδες.

Το κλίμα παραμένει βαρύ και στο αίνιγμα του βάθους της κρίσης των subprime loans ήρθε τώρα να προστεθεί και το πρόβλημα από την κούρσα της τιμής του πετρελαίου και των υπόλοιπων commodities.

Η Σοφοκλέους, που μέχρι πρότινος είχε τον ρόλο παρατηρητή της διεθνούς κρίσης, η οποία απλώς την επηρέαζε έμμεσα, τώρα αναμένει με αγωνία πώς θα επηρεάσει η κούρσα του πληθωρισμού τη ζήτηση των ελληνικών νοικοκυριών, άρα και την κερδοφορία των εισηγμένων επιχειρήσεων.

Ο όγκος των συναλλαγών έχει μειωθεί, η πλειονότητα των επενδυτών αναμένει τα χειρότερα, ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκουν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την κατάσταση μαζεύοντας σταδιακά επιλεγμένους τίτλους, με την προσδοκία ότι σε επίπεδο διετίας θα αποκομίσουν σημαντικότατα κέρδη.

Aναμφίβολα, οι διεθνείς αγορές είναι εκείνες που θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική πορεία της Σοφοκλέους. Τον τόνο θα δώσουν από τη μια πλευρά το βάθος που τελικά θα λάβει η κρίση των subprime loans και από την άλλη η πορεία της τιμής του πετρελαίου.

Αναντίρρητα, ωστόσο, και οι εντός Ελλάδος εξελίξεις θα επηρεάσουν και αυτές σημαντικά την όλη κατάσταση:

Πρώτον, γιατί εδώ και καιρό στη Σοφοκλέους διαπιστώνουμε μεγάλες αποκλίσεις στις μετοχές διαφόρων κλάδων, όμως σε τίτλους του ίδιου κλάδου αυτές είναι ανάλογες με τις οικονομικές επιδόσεις κάθε εταιρείας και τις προοπτικές που υπόσχεται. Ήδη παρατηρήσαμε σαφή αλλαγή στις τιμές των μετοχών των επιχειρήσεων εκείνων που δημοσίευσαν αποτελέσματα τριμήνου διαφοροποιημένα από τις προβλέψεις της αγοράς.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η ολοκλήρωση της δημοσίευσης των αποτελεσμάτων του πρώτου φετινού τριμήνου στα τέλη αυτής της εβδομάδας θα ωθήσει πολλά χαρτοφυλάκια σε μικρή έστω αναδιάρθρωση θέσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τιμές στο ταμπλό.

Και δεύτερον, γιατί δεν γνωρίζουμε πόσο θα επηρεάσει τη ζήτηση -άρα και τις κερδοφορίες των εισηγμένων εταιρειών- το πλήγμα που δέχτηκαν τα νοικοκυριά όλου του κόσμου (και της Ελλάδας ακόμη περισσότερο) από το κύμα της ακρίβειας.

Τι δείχνουν τα τρίμηνα

Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάγνωση των μέχρι τώρα δημοσιευθέντων αποτελεσμάτων α΄ τριμήνου είναι το γεγονός ότι υπολείπονται των αντίστοιχων περυσινών. Η πτώση όμως αυτή ήταν αναμενόμενη λόγω διαφόρων παραγόντων: έλλειψη κερδών χαρτοφυλακίου όπως πέρυσι, θετική εποχικότητα του εμπορίου που φέτος επηρέασε το β΄ τρίμηνο του έτους (και όχι το α΄), πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας, επιπτώσεις από τις απεργίες και την κατάσταση στα λιμάνια κ.λπ.

Σε κλαδικό επίπεδο, οι μεγάλες τράπεζες εξέπληξαν θετικά όσους είχαν αποδεχτεί ιδιαίτερα δυσμενή σενάρια για το μέλλον τους. Για παράδειγμα, η Εθνική και η Alpha Bank διατήρησαν ισχυρά καθαρά επιτοκιακά περιθώρια, συνέχισαν να σημειώνουν αξιοσημείωτη άνοδο όγκου εργασιών και όλα αυτά φάνηκαν και στην «κάτω γραμμή» των αποτελεσμάτων.

Από πλευράς δεικτών φερεγγυότητας, ήταν αρκετά έως και πολύ ανώτεροι από το κατώτερο επιτρεπτό όριο, όπως άλλωστε αναμενόταν (οι ανησυχίες στον τομέα αυτόν είναι πώς μεσοπρόθεσμα θα χρηματοδοτηθούν οι αυξημένες εργασίες που προβλέπονται στην Ελλάδα και στη ΝΑ. Ευρώπη).

Στα «κρατικόχαρτα» είχαμε αποτελέσματα δύο ταχυτήτων, με τον ΟΠΑΠ να κλέβει την παράσταση, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το momentum που έχει δημιουργηθεί για τη μετοχή, καθώς αυτή ξεκίνησε προ ολίγων μηνών από τα 18 ευρώ και σήμερα έχει ξεπεράσει τα 26, στηριζόμενη στην υψηλή μερισματική απόδοσή της, στα ανοδικά κέρδη της και στην πεποίθηση ότι σταδιακά επιλύονται τα χρόνια προβλήματα του οργανισμού.

Αντίθετα, οι αναλυτές δυσφόρησαν για ένα ακόμη τρίμηνο με τη ΔΕΗ, καθώς οι μέχρι τώρα αυξήσεις τιμολογίων δεν κατάφεραν να αυξήσουν την κερδοφορία, ενώ σήμερα το μέλλον μιας αυξημένης κερδοφορίας βασίζεται στη δεύτερη φάση των αυξήσεων των τιμολογίων και στο πρόγραμμα εξοικονόμησης δαπανών, από το οποίο πολλοί προσδοκούν ετήσια οφέλη άνω των 100 εκατ. ευρώ. Σημείο-κλειδί πάντως για την Επιχείρηση και τη μετοχή είναι το περιεχόμενο (και οι πολύ πιθανές αντιδράσεις των συνδικαλιστών) του πενταετούς business plan που σχεδιάζεται να ανακοινωθεί τον Οκτώβριο.

Στον κλάδο της τσιμεντοβιομηχανίας, κανείς δεν προσδοκούσε κάτι καλό στο πρώτο τρίμηνο, καθώς η εγχώρια αγορά ήταν πεσμένη, το κόστος των καυσίμων ανεβασμένο και η οικοδομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ αναιμική... Παρ’ όλα αυτά, η δικαστική απόφαση της αμερικανικής δικαιοσύνης για τα λατομεία του Lake Belt, σε συνδυασμό με τη σημαντική υποχώρηση στην οποία είχε υποχρεωθεί ο τίτλος κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο, έδωσε ένα μίνι μετοχικό rebound και «αναζωπύρωσε» τις προσδοκίες των επενδυτών για τον όμιλο Τιτάν.

Στον κλάδο της μεταλλουργίας ο Μυτιληναίος βγήκε «λαβωμένος» από το χαλαρότατο δολάριο, γεγονός που επηρέασε και τη μετοχή (-5,4% τον τελευταίο μήνα). Ωστόσο, η κυκλικότητα στον τομέα του αλουμινίου είναι γνωστή, ενώ το κέντρο βάρους τώρα για τη μετοχή τίθεται αναμφίβολα στο μέτωπο της ενέργειας.

Μεγαλύτερη ήταν η πτώση του τίτλου της ΒΙΟΧΑΛΚΟ (-17% τον τελευταίο μήνα), καθώς τα αποτελέσματα τριμήνου όλων των βασικών θυγατρικών εταιρειών της ήταν σαφώς πτωτικά. Η μείωση των κερδών κατά 25% περίπου στη ΣΙΔΕΝΟΡ εξουδετέρωσε τα κέρδη που είχε προηγουμένως γράψει η μετοχή λόγω της δρομολογούμενης στρατηγικής συνεργασίας με την αμερικανική Nucor.

Πτώση 4% σημείωσε τον τελευταίο μήνα και ο τίτλος της ΕΛΒΑΛ (ζημιογόνο πρώτο τρίμηνο) και 8% η μετοχή της ΧΑΛΚΟΡ (πτώση κερδών κατά 90%). Το πιο γερό «χαρτί» του ομίλου φαίνεται να είναι η ΣΙΔΕΝΟΡ, η οποία έχει αναδειχτεί σε ισχυρό περιφερειακό «παίκτη» στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων (με το βλέμμα στραμμένο στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική), όπου η αύξηση της ζήτησης προβλέπεται να είναι ισχυρή.

Στον κλάδο των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, σημασία δεν έχει τόσο η ανακοίνωση των τριμηνιαίων αποτελεσμάτων όσο τα μεγάλα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, που λειτουργούν ή που αναμένεται να ξεκινήσουν προσεχώς, οι κυβερνητικοί χειρισμοί στο μέτωπο της ενέργειας, οι κινήσεις των εταιρειών στον χώρο του real estate κ.λπ. Έπειτα από έντονη και παρατεταμένη πλαγιοπτωτική πορεία, τον τελευταίο μήνα είδαμε ένα μετοχικό rebound για την Ελληνική Τεχνοδομική και τη ΓΕΚ, χωρίς όμως να ακολουθήσουν η Μηχανική και η J&P Άβαξ.

Οι εστίες κινδύνου

Στις τράπεζες, όσο τα επιτόκια καταθέσεων δεν υποχωρούν τόσο το μέσο κόστος άντλησης κεφαλαίων για εκείνες ανεβαίνει. Και αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: πρώτον, γιατί οι περυσινές χαμηλότοκες προθεσμιακές καταθέσεις αντικαθίστανται σταδιακά από τις υψηλότοκες φετινές και, δεύτερον, γιατί συνεχίζεται η τάση υποκατάστασης των καταθέσεων ταμιευτηρίου προς τις δεσμευμένες καταθέσεις, οι οποίες προσφέρουν γύρω στο 2% - 2,5% μεγαλύτερο επιτόκιο.

Από την άλλη πλευρά, είναι αβέβαιο κατά πόσον οι τράπεζες θα μπορέσουν να μετακυλίσουν το σύνολο της επιβάρυνσης αυτής στους δανειολήπτες ή -εφόσον το πράξουν- αν θα καταφέρουν να αποφύγουν ένα κύμα αυξημένων επισφαλειών.

Πόσο επικίνδυνο όμως είναι κάτι τέτοιο; Σύμφωνα με την κοινή έρευνα της Τραπέζης της Ελλάδος και της ICAP, για το 84% των νοικοκυριών που έχει χρέος στις τράπεζες τα τοκοχρεολύσια των δανείων είναι χαμηλότερα του 40% του δηλωμένου εισοδήματός του και άρα θεωρείται ότι δεν κινδυνεύει ακόμη και αν παρατηρηθεί αύξηση στα επιτόκια χορηγήσεων.

Θεωρητικά, υπάρχει κίνδυνος για το υπόλοιπο 14%, ωστόσο στην πράξη το ποσοστό είναι σαφώς χαμηλότερο για δύο λόγους: α) Επειδή πολύ συχνά το πραγματικό εισόδημα είναι υψηλότερο από το δηλωμένο στις φορολογικές δηλώσεις εξαιτίας της εκτεταμένης φοροδιαφυγής. β) Επειδή πολλά από αυτά τα δάνεια είναι καλυμμένα με εμπράγματες εξασφαλίσεις. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ακόμη και το 1/3 των παραπάνω δανείων να «σκάσει», οι απώλειες για τις τράπεζες δεν θα είναι καθόλου ευκαταφρόνητες.

Ο κλάδος του εμπορίου προσδοκούσε ότι από το β΄ εξάμηνο η αγορά θα ανέκαμπτε σε κάποιον βαθμό, καθώς θα είχαμε εξασθένηση των συνεπειών από τις μαζικές απεργίες των συνδικάτων και από την ιδιόρρυθμη κατάσταση που επικρατεί στα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.

Επίσης, από το β΄ περυσινό εξάμηνο είχε αρχίσει να διαφαίνεται κάμψη στην αγορά, σε αντίθεση με το α΄ που ήταν ισχυρό. Άρα, λοιπόν, το β΄ φετινό εξάμηνο θα συγκριθεί με το πιο αδύναμο του περυσινού έτους. Ο προβληματισμός που τίθεται τώρα είναι κατά πόσον το νέο κύμα πληθωριστικών πιέσεων, που έπληξε το πορτοφόλι του μέσου καταναλωτή, θα μειώσει τη ζήτηση στην αγορά.

Στην αγορά πληροφορικής η μέχρι τώρα φετινή πορεία είναι ικανοποιητική και μάλιστα παράγοντες του κλάδου βλέπουν ότι η διαδικασία του Δ΄ ΚΠΣ δείχνει να είναι πολύ πιο ομαλή από αυτή του προηγούμενου πακέτου. Οι ίδιοι, επίσης, είναι ευχαριστημένοι από τη ζήτηση των τελευταίων 2 - 3 ετών, καθώς οι μεγάλες επιχειρήσεις (τράπεζες, και όχι μόνο) βίωσαν μια πολύ αποδοτική περίοδο και ένα μέρος των κερδών τους το επένδυσαν στην πληροφορική. Το βασικό λοιπόν ερώτημα που τίθεται είναι αν οι τράπεζες και οι άλλες μεγάλες επιχειρήσεις θα περιορίσουν τις επενδύσεις τους στην πληροφορική, στον βαθμό που θα διαπιστώνουν περίοδο «κοιλιάς» σε ό,τι αφορά τις κερδοφορίες τους.

Στον ευρύτερο χώρο των κατασκευών από το δεύτερο φετινό εξάμηνο αναμένεται τόνωση του όγκου των εργασιών, λόγω της εκκίνησης ορισμένων μεγάλων αυτοχρηματοδοτούμενων έργων. Αντίθετα, ήδη αναμενόταν κάμψη στην οικοδομική δραστηριότητα και στις πωλήσεις τσιμέντου, η οποία θα αναστρεφόταν από το 2009. Τώρα όμως υπάρχει ο φόβος μήπως τα υπάρχοντα αποθέματα ακινήτων δεν απορροφηθούν τελικά μέσα στο 2008, παρά το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε νέα ακίνητα έχουν περιοριστεί δραστικά, άρα η ανάκαμψη της οικοδομής μπορεί να μην έρθει ούτε το 2009.

*Αναδημοσίευση από το φύλλο 532 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 30/5 - 3/6/2008.