του Στέφανου Κοτζαμάνη

H εκλογή του κ. Δ. Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας δημιούργησε -έπειτα από πολλά χρόνια- θετικές προσδοκίες για την πορεία του εθνικού θέματος. Δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου αλλά και δηλώσεις πολιτικών αναλυτών υποστηρίζουν ότι έχει υπάρξει έντονα θετικό momentum για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα, ίσως και μέσα στο 2008.

Κι όμως, το σενάριο της επίλυσης του Κυπριακού, που τόσες φορές κατά το παρελθόν έχει ”συγκινήσει” με ανοδικές συνεδριάσεις την κυπριακή χρηματιστηριακή αγορά, σήμερα αφήνει την οδό Κάμπου παγερά αδιάφορη...

Το πρώτο δίμηνο του 2008 ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ υποχώρησε κατά 30,6% (ο Μάρτιος ξεκίνησε επίσης πτωτικά), με πρωτεργάτες τους μέχρι πρότινος στυλοβάτες της αγοράς, τις μεγάλες τράπεζες! Μάλιστα, μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της Τράπεζας Κύπρου στις 27/2, ακολούθησε πορεία ελεύθερης πτώσης, προκαλώντας σειρά ερωτημάτων:

- Δεν γνώριζαν οι ξένοι αναλυτές για τις αρνητικές επιδράσεις που θα είχε στα τραπεζικά αποτελέσματα το 2008 η ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ; Άλλωστε, υπήρξαν και σχετικά δημοσιεύματα (π.χ. στο euro2day.gr, στις 12/1/08).

Επίσης, αν και οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες έχουν από τους χαμηλότερους δείκτες χορηγήσεων προς καταθέσεις, δεν γνώριζαν ότι όλο και κάποιες έμμεσες επιπτώσεις θα προέκυπταν από την υπόθεση των subprime loans; Η απάντηση είναι ότι το γνώριζαν...

- Γιατί εκτός από τη μετοχή της Τράπεζας Κύπρου παρασύρθηκαν σε ανάλογες περίπου ελεύθερες πτώσεις και τίτλοι που δεν σχετίζονταν με την υπόθεση, είτε εντός του τραπεζικού κλάδου (MPB) είτε όχι;

- Όσο και αν οι ξένοι αναλυτές ”πιάστηκαν στον ύπνο” από το αδύναμο νέο business plan, δικαιολογείται με βάση το κλείσιμο της 3ης/3/08 το P/E του 2008 να υπολογίζεται στο 7,8 και του 2010 στο 5, και μάλιστα από ένα συγκρότημα στο οποίο δεν υπάρχουν άμεσες επιπτώσεις από τα subprime loans;

- Γιατί επηρεάστηκε πτωτικά η MPB (επίσης μη επηρεασμένη από τα subrime loans και με χαμηλό δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις) που ικανοποίησε και δεν απογοήτευσε τους αναλυτές και διαπραγματεύεται πλέον με ανάλογους δείκτες P/E με την Τράπεζα Κύπρου (με τρέχουσα κεφαλαιοποίηση στα 4,86 δισ. ευρώ, o δείκτης P/E υπολογίζεται στο 7,9 για το 2008 και κάτω από το 5 για το 2010);

Οι γενικότεροι προβληματισμοί

Η αλήθεια είναι ότι υπήρχε ένας γενικότερος προβληματισμός γύρω από το ΧΑΚ και πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της Τράπεζας Κύπρου λόγω της διεθνούς συγκυρίας και όχι μόνο. Πρόσθετοι λόγοι ήταν:

- Τα μέτρια σε σχέση με το 2007 κέρδη που προβλεπόταν να σημειώσει η Τράπεζα Κύπρου.

- Το γεγονός ότι ορισμένες εταιρείες, που διέψευσαν τις προσδοκίες των αναλυτών, ανακοίνωσαν κέρδη χαμηλότερα των προβλέψεων. Για παράδειγμα, όσον αφορά στον όμιλο Louis, ενώ οι προβλέψεις μιλούσαν για κέρδη γύρω στα 17 εκατ. ευρώ, το τελικό αποτέλεσμα ήταν μόλις 13,3 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη της Υπεραγοράς Ορφανίδη ήταν πολύ πιο μειωμένα στο έτος σε σχέση με το εννεάμηνο, ενώ η Tsokkos Hotels σημείωσε έντονη κάμψη κερδών γιατί δεν επαναλήφθηκαν κάποια έκτακτης φύσεως αποτελέσματα.

- Οι επενδυτικές εταιρείες κατέγραψαν το τελευταίο τρίμηνο του 2007 και το πρώτο δίμηνο του 2008 σημαντικές ζημίες χαρτοφυλακίου λόγω της γενικότερης πτώσης στο ΧΑΚ.

- Προβληματισμοί υπήρξαν και μετά την εκλογή του κ. Χριστόφια στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας λόγω του ότι είχε εξαγγείλει προεκλογικά κοινωνικές παροχές ύψους 3 δισ. ευρώ για την επόμενη πενταετία. Τώρα ο νέος υπουργός Οικονομικών, κ. Χαρίλαος Σταυράκης, θα κληθεί να εξηγήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πώς θα μπορέσουν να συνυπάρξουν οι δαπάνες αυτές με το πρόγραμμα σταθερότητας 2007 - 2011.

Άλλοι αποδίδουν την πτώση στη δυνατότητα των ξένων να ”κλειδώσουν” πολύ υψηλές υπεραξίες σε μια περίοδο κατά την οποία χρειάζεται να κλείσουν πολλές τρύπες ρευστότητας. Άλλοι την εξηγούν με τον φόβο ότι η διεθνής συγκυρία θα αρχίσει να πλήττει και την πραγματική κυπριακή οικονομία, με επίπτωση στις κερδοφορίες των εισηγμένων εταιρειών.

Ελκυστικοί δείκτες

Παρ’ όλα αυτά, οι δείκτες φαίνεται να είναι ευνοϊκοί για το ΧΑΚ.

- Σύμφωνα με το πρόγραμμα σταθερότητας της κυπριακής οικονομίας 2007 - 2011, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται στο 4%, με παράλληλη επίτευξη δημοσιονομικού πλεονάσματος και με μείωση του δημοσίου χρέους από το 60% που είναι σήμερα στο 40,5% το 2011.

- Σε ό,τι αφορά τις μετοχές, οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες διαπραγματεύονται με P/E λίγο χαμηλότερο του 8 με βάση τα φετινά κέρδη και με P/E γύρω ή και κάτω από το 5 με βάση τα κέρδη του 2010, όπως αυτά αναφέρονται στα business plans των δύο συγκροτημάτων.

- Η επενδυτική εταιρεία Δήμητρα -η μεγαλύτερη του ΧΑΚ- διαπραγματεύεται με discount μεγαλύτερο του 40%, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών.

- Αρκετές εισηγμένες διαπραγματεύονται με μονοψήφιο P/E, όπως η Τσιμεντοποιία Βασιλικού, η Logicom, η Muskita κ.ά.

ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΤΗΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

- Η Tsokkos Hotels, ο μεγαλύτερος ξενοδοχειακός όμιλος της Κύπρου, που εμφάνιζε ανοδικά αποτελέσματα εννεαμήνου, τελικά δημοσίευσε ετήσια κέρδη κατά 46,5% μειωμένα σε σχέση με αυτά του 2006 (7,6 εκατ. ευρώ έναντι 14,1 εκατ. ευρώ). Το ευτύχημα είναι ότι οι λειτουργικές επιδόσεις της βελτιώθηκαν, πλην όμως στις λογιστικές καταστάσεις του 2006 υπήρχε εμπορευματική εύνοια ύψους 9 εκατ. ευρώ, η οποία δεν επαναλήφθηκε πέρυσι.

- Για παρόμοιους λόγους είχαμε ”τούμπα” αποτελεσμάτων μεταξύ εννεαμήνου και δωδεκαμήνου και στην περίπτωση της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού. Συγκεκριμένα, παρά την ανοδική πορεία του εννεαμήνου, τα καθαρά κέρδη του 2007 εμφανίστηκαν μειωμένα κατά 8,4% (από 18,2 σε 16,7 εκατ. ευρώ). Η πτώση αυτή των αποτελεσμάτων οφείλεται στο ότι το 2006 υπήρξε ”αναπροσαρμογή δίκαιης αξίας ακινήτων”, ύψους 5,1 εκατ. ευρώ, η οποία δεν επαναλήφθηκε πέρυσι. Επηρέασε φυσικά και το αυξημένο κόστος των καυσίμων.

- Κατώτερα των προβλέψεων των αναλυτών ήταν τα κέρδη του ομίλου Louis. Παρά την ανοδική τουριστική κίνηση του 2007 και τα μη επαναλαμβανόμενα κέρδη ύψους 20,9 εκατ. ευρώ από πωλήσεις συμμετοχών, τα καθαρά κέρδη περιορίστηκαν στα 13,3 εκατ. ευρώ από 23,3 εκατ. κατά την προηγούμενη οικονομική χρήση. Τα βασικά αίτια για την πτώση των κερδών ήταν η διαμόρφωση των έμμεσων επιβαρύνσεων από το ναυάγιο του SEA DIAMOND από τα 10,3 εκατ. ευρώ που είχε εκτιμήσει αρχικά η διοίκηση του εισηγμένου ομίλου στα 17 εκατ. ευρώ και η εγγραφή αρνητικών συναλλαγματικών διαφορών, έναντι αντίστοιχων κερδών το 2006.

- Υπήρξαν όμως και άλλες αρνητικές εκπλήξεις, όπως για παράδειγμα τα αποτελέσματα της Υπεραγοράς Ορφανίδη, για την οποία η πτώση των καθαρών κερδών (51,4%) ήταν τελικά πολύ μεγαλύτερη από αυτή που περίμενε η αγορά.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 520 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 07/03 - 11/03/2008