του Στέφανου Κοτζαμάνη

**Οι αποτιμήσεις των εταιριών της κύριας αγοράς του ΧΑΚ δημοσιεύονται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.

Το 2007 ήταν η τρίτη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία το κυπριακό χρηματιστήριο σημείωσε άνοδο τιμών. Από την αρχή του έτους έως και την 20ή/12/2007 ο δείκτης της Κύριας Αγοράς του ΧΑΚ κέρδισε 23,3%, ενώ ο μέσος ημερήσιος όγκος στο κυπριακό χρηματιστήριο ανήλθε στα 15,85 εκατ. ευρώ.

Η κυπριακή οικονομία ”έτρεξε” φέτος με ρυθμό ανάπτυξης 4,4% (4% το 2006), επιτυγχάνοντας εξαιρετική επίδοση στο δημοσιοοικονομικό μέτωπο και απέχοντας λίγες μόνο ημέρες από την επίσημη ένταξή της στη ζώνη του ευρώ (από την 1η/1/2008).

Οι τρεις μεγάλες τράπεζες συνέχισαν να προσελκύουν τον μέγιστο βαθμό του συνολικού ενδιαφέροντος. Σε αυτές τις τρεις μετοχές, άλλωστε, οφείλεται και η τόσο μεγάλη άνοδος του δείκτη της Κύριας Αγοράς, καθώς οι δύο εξ αυτών (η Marfin Popular Bank και κυρίως η Ελληνική) σημείωσαν ποσοστά ανόδου μεγαλύτερα του μέσου όρου (+27% και +41% αντίστοιχα), ενώ η επίδοση της Τράπεζας Κύπρου διαμορφώθηκε στο καθόλου ευκαταφρόνητο +21%.

Ωστόσο, η πολύ καλή εικόνα του μέσου όρου δεν απεικονίζει πάντα την πραγματικότητα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις συγκεκριμένες μετοχές του δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης όχι μόνο υποαπέδωσαν σημαντικά έναντι του δείκτη, αλλά επιπλέον υποχρεώθηκαν και σε πτώση (π.χ. Logicom, Louis, Δήμητρα κ.ά.).

Παράλληλα, όμως, είδαμε και τίτλους του FTSE 20 πέραν των τραπεζών να καταγράφουν πολύ υψηλές αποδόσεις, όπως για παράδειγμα το +564% της Sharelink Financial Group του κ. Χριστόδουλου Έλληνα, το +150% της CTC του γνωστού επιχειρηματία κ. Νίκου Σιακόλα, την πολύ επιτυχημένη πορεία της Ocean Tankers (της πρώτης ναυτιλιακής εταιρείας του ΧΑΚ) αλλά και το +154% της Cyprus Cement Holdings.

Αρκετές άλλες μετοχές σημείωσαν υψηλότατα κέρδη, όπως για παράδειγμα η εταιρεία Πανδώρα του γνωστού επιχειρηματία κ. Μιχαλάκη Λεπτού (+148% από την αρχή του έτους) που δραστηριοποιείται στο real estate, η Avacom Public (+528%), η Toxotis Investments (+200%), η Renos Hatzioannou (+167%) κ.ά.

Χαμηλές αποτιμήσεις

Οι περισσότερες εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης -όπως φαίνεται και από τον σχετικό πίνακα- συνέχισαν να διαπραγματεύονται με χαμηλότερους δείκτες αποτίμησης σε σύγκριση με το Χ.Α., καθώς σημαντικό ποσοστό των Κυπρίων επενδυτών μείωσε τις τοποθετήσεις στο ΧΑΚ, επιλέγοντας αγορές σε μετοχές της Σοφοκλέους (μεγαλύτερος αριθμός επενδυτικών επιλογών, αυξημένη εμπορευσιμότητα).

Άλλωστε, με βάση τις προβλέψεις κερδών της SFS Group για το 2007, το μέσο P/E της Κύριας Αγοράς υπολογίζεται στις 12,2 φορές. Οι περισσότερες εταιρείες επενδύσεων συνέχισαν να διαπραγματεύονται με υψηλά discounts (π.χ. Δήμητρα, Elma Holdings).

Ακόμη, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις δημόσιων προτάσεων, ορισμένες εκ των οποίων για λόγους εξαγοράς από το εξωτερικό (Lanitis Development, Aristo Developers, Christies κ.ά.). Οι αντίστοιχες εξαγορές του 2006 αφορούσαν στις εταιρείες Αφοί Λανίτη (Coca Cola 3Ε) και Criss Cash & Carry (Carrefour).

Πληθώρα άλλων δημόσιων προτάσεων προέκυψε από Κυπρίους επενδυτές, είτε βασικούς μετόχους (π.χ. όμιλος Σιακόλα στη CTC, CTC στη Woolworth, AL Prochoice στη CPI) είτε μη βασικούς μετόχους, με στόχο την απόκτηση του ”πρώτου λόγου” σε εταιρείες-οχήματα. Το σύνολο των δημόσιων προτάσεων λειτούργησε θετικά στο ύψος των αποτιμήσεων, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι μικροεπενδυτές εκμεταλλεύτηκαν τα premiums που τους προσφέρθηκαν και ρευστοποίησαν σε επίπεδα υψηλότερα από τα τρέχοντα.

Ελλαδικό ενδιαφέρον

Μόνο ο όμιλος της Aspis Holdings υπέβαλε πέντε δημόσιες προτάσεις σε εισηγμένες εταιρείες και ειδικότερα στις Universal Bank, Λήδα, Lemeco-Silvex (+575% από την αρχή του έτους), Laser (+267% από την αρχή του έτους) και Athos Diamond (+160% από την αρχή του έτους). Σχεδόν όλες αυτές οι εταιρείες συγκαταλέγονται στη λίστα με τις υψηλότερες αποδόσεις μέσα στο 2007. Ωστόσο, η θυγατρική της Aspis Holdings, η ασφαλιστική Liberty Life, σημείωσε πτώση στο ταμπλό της ”οδού Κάμπου” μέσα στο 2007.

Κατά τη διάρκεια του 2007 συνεχίστηκε το ”σίριαλ” της Universal Bank (USB), η οποία αρχικά πέρασε στον έλεγχο των Γερμανών της Shoeller Holdings και του Κύπριου επιχειρηματία κ. Σαββίδη (Path Holdings).

Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, ο όμιλος Ασπίς πρόσφερε στους Γερμανούς 5 ευρώ ανά μετοχή (τριπλάσια τιμή από αυτήν στην οποία οι Γερμανοί είχαν αγοράσει τις μετοχές της USB), με αποτέλεσμα να ανεβάσει το ποσοστό του στο 29,5% και τώρα όλα ”να παίζονται από την αρχή”...

Έντονο ελλαδικό ενδιαφέρον προέκυψε στο ΧΑΚ το 2007 μέσα από την εισηγμένη στο κυπριακό χρηματιστήριο Sea Star Capital (+211% από την αρχή του έτους), την εταιρεία που παλαιότερα ονομαζόταν Megabet (κλάδος στοιχημάτων) και ελεγχόταν από την εισηγμένη στο Χ.Α. Ζήνων Ρομποτική.

Τελικά ο έλεγχός της πέρασε σε Ελλαδίτες επενδυτές και κυρίως στον κ. Ι. Σ. Βαρδινογιάννη, διευθύνοντα σύμβουλο και μέτοχο της ακτοπλοϊκής ΑΝΕΚ. Αφού για κάποιο χρονικό διάστημα είδαμε τον ”αντιπολιτευτικό ρόλο” του εφοπλιστή κ. Βεντούρη (της ΝΕΛ) να επαναλαμβάνεται, σήμερα η Sea Star Capital κατέχει θέσεις στην ΑΝΕΚ, στις Μινωικές Γραμμές και στη Hellenic Seaways, της οποίας είναι και ο μεγαλύτερος μέτοχος. Η Sea Star Capital συγκαταλέγεται στη λίστα των μετοχών που σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση μέσα στο 2007.

Η ”επόμενη μέρα”



Αναμφίβολα, υπάρχει πλέον έντονη συνδιακύμανση της πορείας του ΧΑΚ και των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών. Οι κυριότεροι παράγοντες, λοιπόν, που αναμένεται ενδεχομένως να επηρεάσουν την πορεία του Γενικού Δείκτη του ΧΑΚ μέσα στο 2008 είναι:

1. Η διεθνής τάση των χρηματιστηρίων.

2. Η σχετική υποτίμηση των κυπριακών μετοχών σε σχέση με το Χ.Α. και την Ευρώπη.

3. Η πορεία της κυπριακής οικονομίας, που αναμένεται να είναι ισχυρή και κατά το επόμενο έτος.

4. Η εξέλιξη της κερδοφορίας των εισηγμένων εταιρειών και κυρίως των τριών μεγάλων κυπριακών συγκροτημάτων.

Σε ό,τι αφορά το ”βάθος” του ΧΑΚ, από τη μια πλευρά αναμένεται να ανακοπεί προς το παρόν η τάση της διπλής εγγραφής κυπριακών εταιρειών στο ΧΑΚ και στο Χ.Α., ενώ ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το ενδιαφέρον που φαίνεται να έχουν εκφράσει γύρω στις δέκα μη εισηγμένες ελλαδικές εταιρείες προκειμένου να εισαχθούν στην Εναλλακτική (Παράλληλη) Αγορά του ΧΑΚ.

Γενικότερα, πιστεύεται ότι θα υπάρξουν αρκετές ελλαδικές εταιρείες που δεν θα επιλέξουν μια ”μη ρυθμισμένη” αγορά όπως η Εναλλακτική Αγορά (ΕΝΑ) της Ελλάδας, ή μια αντίστοιχη του εξωτερικού, προτιμώντας τη ρυθμισμένη αγορά του ΧΑΚ και έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να διαπραγματεύονται και στην Ελλάδα μέσω της Κοινής Πλατφόρμας.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 510 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 28/12/07 - 1/1/08.

**Οι αποτιμήσεις των εταιριών της κύριας αγοράς του ΧΑΚ δημοσιεύονται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.