Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, μια πανδημία δεν μπορεί να εμποδιστεί. Ζούμε κρίσιμες αλλά και ιστορικές στιγμές. Η επίδραση που θα έχει η εξέλιξη της ασθένειας στην οικονομία θα αποτελέσει case study για αιώνες. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης θεωρείται δεδομένη από τους αναλυτές, ενώ όσο περνάει ο καιρός και ο κορωνοϊός εξαπλώνεται, οι προβλέψεις γίνονται όλο και πιο δυσοίωνες.
Το πιθανότερο είναι ότι τα πράγματα θα επιδεινωθούν πριν βελτιωθούν. Ποιος και πόσο θα πληγεί περισσότερο δεν μπορεί να γνωρίζει κανένας, αλλά το λογικό, τουλάχιστον για κάποια από τα επενδυτικά κεφάλαια, είναι να στραφούν σε αξίες που είναι αποσυνδεμένες από τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες και δεν μπορούν να πληθωριστούν. Ποια είναι αυτές; Χρυσός και Bitcoin.
Το νεκροταφείο των ξεχασμένων νομισμάτων δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία. Αποδεικνύει πως το χρήμα που μπορεί να τυπωθεί, θα τυπωθεί. Μέχρι στιγμής κανένα πολιτικό σύστημα στην ιστορία δεν κατάφερε να αντισταθεί σε αυτό τον πειρασμό. Σε αντίθεση με τα παραστατικά νομίσματα που γνωρίζουμε, τα οποία δεν έχουν αντίκρισμα, το Bitcoin πήρε τα ηνία από τους ανθρώπους, τους θεσμούς, τις κυβερνήσεις που ελέγχουν τα νομίσματα. Θέτει τους μοχλούς ελέγχου μακριά από πειρασμούς και πολιτικές σκοπιμότητες.
Η ιδιαιτερότητα της περιόδου που ζούμε είναι πως αυτή τη φορά το πρόβλημα δεν είναι τραπεζικό, όπως το 2008. Δεν έχουμε να κάνουμε με συνηθισμένες ανησυχίες, οι οποίες εμφανίζονται πάντα στον χάρτη της κρίσης. Αφορά την «πραγματική» οικονομία, την παραγωγή αγαθών και την παροχή υπηρεσιών. Το λεγόμενο «τύπωμα» χρήματος χρησιμεύει όταν υπάρχει τραπεζικός πανικός ή όταν υπάρχει αποπληθωρισμός. Σε κάθε άλλη περίπτωση, αν μια χώρα τυπώνει χρήμα που δεν αντιστοιχεί στις παραγωγικές της ικανότητες, δημιουργεί ανεπιθύμητο υψηλό πληθωρισμό.
Αν οι οικονομίες παγκοσμίως δεν θέλουν να καταρρεύσουν τα συστήματα υγείας τους, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τον κοινωνικό ιστό, πρέπει να λάβουν άμεσα αυστηρά μέτρα. Ο ιός απέδειξε ότι είναι πιο επικίνδυνος από ό,τι αρχικά και λανθασμένα πιστεύαμε. Τα αυστηρά μέτρα δεν συνεπάγονται απλά πως θυσιάζουμε κάποιες από τις ευκολίες της καθημερινότητάς μας. Προκαλούν και θα συνεχίσουν να προκαλούν μεγάλο οικονομικό κόστος. Λάθος, όχι μεγάλο -τεράστιο.
Κινδυνολογούμε; Μάλλον όχι. Τα καμπανάκια του συναγερμού έχουν γίνει καμπάνες που εκπέμπουν αγωνιώδη SOS. Μια ματιά στα πρωτοσέλιδα των ειδησεογραφικών sites διεθνώς αρκεί για να το διαπιστώσεις. Το μενού περιλαμβάνει από δραματικά διαγγέλματα αρχηγών κρατών, μέχρι κλείσιμο καταστημάτων και απαγόρευση μετακινήσεων.
Κάτι τέτοιες στιγμές φέρνουν στην επιφάνεια την αλληλεξάρτηση ζήτησης και προσφοράς στην οικονομία και αντιλαμβανόμαστε το σφάλμα που διαπράττει η mainstream οικονομική σκέψη να θεωρεί τη ζήτηση και την προσφορά ανεξάρτητα μεγέθη. Όπως για παράδειγμα να υποστηρίζει τις περικοπές μισθών ως το βασικό φάρμακο για την ανεργία. Πράγματι, οι περικοπές μειώνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις κι έτσι θεωρητικά υπάρχει κίνητρο για περισσότερες προσλήψεις. Ωστόσο παραβλέπουν πως οι περικοπές μισθών υπονομεύουν τη συνολική ζήτηση πάνω στην οποία στηρίζονται οι αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή και τελικά με την απασχόληση.
Η περίπτωση της επιδημίας είναι μια κρίση ζήτησης. Οι επιχειρήσεις σταματούν να παράγουν, διότι οι εργαζόμενοί τους βρίσκονται σε καραντίνα. Τα κινεζικά εργοστάσια κλείνουν, οι παγκόσμιες αλυσίδες ανεφοδιασμού διακόπτονται. Αυτό το σοκ, με τη σειρά του, τροφοδοτεί έναν αντίκτυπο ζήτησης καθώς οι απολυμένοι εργαζόμενοι ή οι εργαζόμενοι σε αναγκαστική καραντίνα χάνουν εισόδημα και μειώνουν ανάλογα την κατανάλωση. Ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται καθώς έχουμε αποεπένδυση σε συνδυασμό με το χρέος των νοικοκυριών, επιχειρήσεων και κρατών σε επίπεδα-ρεκόρ.
Υπάρχει κι ένα ξεχωριστό σοκ στη ζήτηση που συνδέεται με την κρίση. Ο φόβος και η αβεβαιότητα που συνδέονται με μια πιθανή πανδημία σημαίνει πως οι καταναλωτές αλλάζουν ραγδαία τις συνήθειές τους.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο είδος «δημιουργικής» καταστροφής, διαφορετικό από τα αναμενόμενα, καθιστώντας τον σχεδιασμό οικονομικής πολιτικής ή τις επιχειρηματικές στρατηγικές εξαιρετικά δύσκολες.
Η βασική μεταβλητή για τις οικονομικές και επενδυτικές αποφάσεις είναι ο ρυθμός εξάπλωσης του κορωνοϊού. Ένα διαφωτιστικό βίντεο, το οποίο έχει ελληνικούς υπότιτλους, μας δείχνει τα πιθανά σενάρια.
Η αγορά σήμερα
Επιβεβαιώνεται αυτό που αναφέραμε τις τελευταίες ημέρες, ότι το Bitcoin ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό την πορεία των διεθνών χρηματιστηρίων. Χθες το βράδυ άρχισε να ανεβαίνει μαζί με τα αμερικάνικα futures μετά τη συνεδρίαση, όταν μαθεύτηκε πως θα μιλήσει ο πρόεδρος Trump, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε μαζί τους, όταν οι ελπίδες ότι θα ακούσουν κάτι θετικό διαψεύστηκαν.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι έσπασε για πρώτη φορά τη μακροχρόνια γραμμή τάσης. Στο παρακάτω εβδομαδιαίο διάγραμμα του Bitcoin φαίνεται καθαρά.
Η «τρέλα» στης αγορές δεν άφησε ανεπηρέαστη ούτε την αγορά των crypto. Οι μακροχρόνιοι επενδυτές δεν περίμεναν να ξεκινήσει η συνεδρίαση στην Wall Street για να υπολογίσουν το μέγεθος του πανικού. Λίγα λεπτά αργότερα από την διάσταση της μακροχρόνιας γραμμής τάσης (πράσινη γραμμή στο ημερήσιο διάγραμμα) ενεργοποιήθηκαν αυτοματοποιημένες εντολές πώλησης, με αποτέλεσμα να υποχωρήσει άτακτα μέχρι και 28%!
Η γραμμή στήριξης των 6.500 δολαρίων διαπεράστηκε σαν ανύπαρκτη. Τελικά η τιμή του bitcoin κατάφερε να σταθεί κατόπιν εμφάνισης των αγοραστών στο επόμενο επίπεδο στήριξης, των 5.750 δολαρίων. Σε περίπτωση που δεν αναχαιτιστεί το κύμα των πωλήσεων, επόμενες στηρίξεις έχουμε στα 4.900 και 4.100 δολάρια.
Να σημειωθεί ότι οι συναλλαγές το τελευταίο 24ωρο έφτασαν τα 2 δισ. δολάρια στο Bitcoin και στα 900 εκατ. δολάρια το Ethereum.
** Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.