των Ε.Ι. Βάρσου, Α.Ν. Καραλή*

To 1999 πολλοί εξ υμών, αγαπητοί μας αναγνώστες, ακούσατε για πρώτη φορά εν Ελλάδι και ίσως τότε μόνον από εμάς, τον όρο ”January Effect” ή αλλιώς ”Φαινόμενο του Ιανουαρίου” ή ”Φαινόμενο των Αλκυονιδών” επί το ελληνικότερον.

Με πολύ απλά λόγια, σύμφωνα με αυτό, η υπόλοιπη χρηματιστηριακή χρονιά κυλάει όπως κύλησε ο πρώτος μήνας της, ο Ιανουάριος, γεγονός που έχει αποδειχθεί και επιστημονικώς, με τη βοήθεια της στατιστικής.

Ο άνθρωπος που πρωτοεισήγαγε τον όρο αυτό, ο ”Ιστορικός των Χρηματιστηρίων” Yale Hirsh, μελετά την εποχικότητα που εμφανίζουν τα ανά τον κόσμο χρηματιστήρια από το 1961.

Πέραν του ”January Effect”, ο εν λόγω κύριος εισήγαγε και τον όρο ”οι καλύτεροι 6 μήνες του έτους” (best six consecutive months of the year), με τον οποίο το ”Φαινόμενο του Ιανουαρίου” συνδέεται –όπως θα δείτε- άμεσα.

Οι καλύτεροι έξι μήνες, λοιπόν, είναι η περίοδος από τα μέσα Νοεμβρίου έως τα μέσα Απριλίου (όπου εμπεριέχεται ο Ιανουάριος).

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Hirsh, κατά τα τελευταία 50 χρόνια, 10.000 δολάρια επενδεδυμένα εντός αυτής της περιόδου θα απέδιδαν 363.367 δολάρια, ενώ η επένδυση του ίδιου ποσού στους επόμενους έξι μήνες θα απέδιδε μόνον 11.582 δολάρια.

Σε έρευνά μας το 2003, προσπαθήσαμε να μελετήσουμε στατιστικά και να αποφανθούμε περί της ισχύος του φαινομένου αυτού στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.

Για τα ελληνικά δεδομένα λοιπόν χρησιμοποιήσαμε τον Γενικό Δείκτη Χ.Α.Α. από το 1985.

Τα αποτελέσματα ήταν ομολογουμένως εντυπωσιακά: 10.000 ευρώ επενδεδυμένα στον Γ.Δ. του Χ.Α.Α. την περίοδο 15 Νοεμβρίου – 15 Απριλίου κάθε έτους από το 1985 έως το 2002 έγιναν 232.114 ευρώ (+2.221%). Το ίδιο ποσόν επενδεδυμένο την ”λάθος περίοδο”, δηλαδή από τις 15 Απριλίου έως τις 15 Νοεμβρίου, έγινε μόλις 22.024 ευρώ (+120%), χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα προμήθειας αλλά και οι τόκοι με τους οποίους θα πιστωνόταν το κεφάλαιο για 6 μήνες κάθε χρόνο.

Αντιλαμβάνεστε ότι ο τοκισμός του κεφαλαίου αυτού θ’ άνοιγε την ψαλίδα των αποδόσεων πολύ περισσότερο. Πράγματι. Η ”καλή” περίοδος με τοκισμό των χρημάτων κατά τους λοιπούς έξι μήνες και επανεπένδυση του συνολικού ποσού κάθε χρόνο απέδωσε κέρδη της τάξεως του 8.370% (ογδονταπλασιασμός) ενώ η ”κακή περίοδος” με τοκισμό των χρημάτων κατά τους λοιπούς έξι μήνες και επανεπένδυση του συνολικού ποσού κάθε χρόνο μόλις (!) 705%.

Η τακτική του buy & hold, τοποθέτηση δηλαδή του ίδιου ακριβώς ποσού στον Γ.Δ. του Χ.Α.Α. το 1985 και ρευστοποίηση στο τέλος του 2001 απέδωσε 4.116%. Τα συμπεράσματα περισσεύουν...

Το εποχικό φαινόμενο των έξι καλύτερων μηνών συνδέεται άρρηκτα με την εποχικότητα που εμφανίζουν τα χρηματιστήρια παγκοσμίως. Πολλές φορές μας έχετε ακούσει να κάνουμε λόγο όχι μόνον για τον Ιανουάριο, αλλά και για την παραδοσιακή υποχώρηση της άνοιξης, τα autumn blues, την παραδοσιακή φθινοπωρινή περίοδο εμφάνισης οικονομικών κρίσεων (Ρωσία, Βραζιλία, Αργεντινή, ακόμη και (κατά δαιμονική σύμπτωση ;) η μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση μέχρι σήμερα στην Ιστορία, Σεπτέμβριο πραγματοποιήθηκε)...

Φέτος το φαινόμενο του Ιανουαρίου εκδηλώθηκε περίτρανα. Και τώρα, πλησιάζοντας –για δες βρε παιδί μου σύμπτωση- τον Απρίλιο, φοβόμαστε ότι κινδυνεύουμε να μείνουμε με τα ”χαρτιά στο χέρι” σε μία αγορά που διορθώνει βίαια.

Τεχνικά, τα χαρακτηριστικά της αγοράς δεν μας επιτρέπουν να μιλήσουμε ακόμα για μεταστροφή τάσης. Στο σημείο που βρισκόμαστε αναζητείται κάποιο επίπεδο που θα λειτουργήσει ως στήριξη, πιθανότατα το gap στα επίπεδα των 2.960 μονάδων, απ’ όπου πιθανολογούμε ότι θα επιχειρηθεί συσσώρευση ή αντίδραση. Στην αντίδραση θα ξεκαθαρίσουν όλα.

Αν αυτή πραγματοποιηθεί με δυνάμεις, τζίρο και ζωντάνια, τότε τίποτα δεν θα έχει αλλάξει στην ανοδική –κυρίαρχη ακόμα- τάση. Αν αυτή είναι αναιμική, χωρίς τζίρο και μπρίο, τότε καλό θα είναι να φιληθούμε και να ψάξουμε καταφύγιο. Η διπλή κορυφή στις 3.150 μονάδες φαντάζει ήδη δυσπροσπέλαστο εμπόδιο.

Επομένως τολμούμε ακόμη να πούμε ότι η τάση της αγοράς παραμένει ανοδική. Όπερ σημαίνει ότι τα long πρέπει ακόμη να μας ”γαργαλάνε” περισσότερο από τα short. Οι πλέον θαρραλέοι θα τολμήσουν να τοποθετηθούν σε συνεδριάσεις όπως αυτή της Πέμπτης. Οι συντηρητικοί θα φροντίσουν τη ρευστότητά τους. Αλλά να βγει κανείς short είναι πολύ νωρίς να το πάρει απόφαση.

Οφείλουμε να περιμένουμε να επιβεβαιωθεί η αδυναμία της αγοράς ν’ ανακτήσει την ανοδική της ορμή και επομένως και... ο γέρο-Hirsch με τον Απρίλιό του...

* Ο Ε.Ι. Βάρσος είναι Διεθύνων Σύμβουλος της Merit AXEΠΕΥ και ο Α.Ν. Καραλής χρηματιστηριακός εκπρόσωπος