Η Ευρασιατική πρόκληση της Μόσχας

Μια νέα μάχη, με λάφυρο 165 εκατομμύρια ανθρώπους, δίνεται για τις δημοκρατίες της πρώην σοβιετικής ένωσης, όπως έδειξε η Ευρασιατική πρόσκληση του V.Putin. Και η δύση κινδυνεύει σοβαρά να την χάσει.

Δημοσιεύθηκε: 7 Οκτωβρίου 2011 - 17:11

Neil Buckley (Λονδίνο)

Μια νέα μάχη, με λάφυρο τις καρδιές και τις σκέψεις λαών, δίνεται στις δημοκρατίες της πρώην σοβιετικής ένωσης –και η δύση κινδυνεύει σοβαρά να την χάσει.

Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Vladimir Putin, μέσα στην εβδομάδα αποκάλυψε την πρώτη μεγάλη πρωτοβουλία του στην εξωτερική πολιτική αφότου επιβεβαίωσε ότι θα επιστρέψει να διεκδικήσει την προεδρία. Ζήτησε από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες να ενταχθούν στην «Ευρασιατική Ένωση», την οποία η Ρωσία ήδη δημιουργεί με την συνεργασία της Λευκορωσίας και του Καζακστάν.

Στόχος είναι να επεκταθεί η σημερινή τελωνειακή ένωση σε έναν κοινό οικονομικό χώρο 165 εκατομμυρίων ανθρώπων και συζητείται ακόμη και η δημιουργία ενιαίου νομίσματος. Ο κ. Putin αρνείται ότι πρόκειται για αναγέννηση της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως, αν εξαιρέσουμε την κομμουνιστική ιδεολογία, υπάρχουν πολλέλς ομοιότητες. Ακόμη και η εφημερίδα όπου γράφτηκε λεπτομερώς το σχέδιο του κ. Putin, η Izvestia, υπήρξε το όργανο της σοβιετικής κυβέρνησης.

Και όλα αυτά γίνονται καθώς οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ολοκληρώσει μια στενότερη ενοποιηση με τους ανατολικούς γείτονες, αποτυγχάνουν. Μπορεί και να είναι σύμπτωση, αλλά το άρθρο του κ. Putin εμφανίστηκε λίγες ημέρες μετά την σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Βαρσοβία, που είχε στόχο την επανέναρξη της πρωτοβουλίας να προσελκυθούν έξι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, το σχέδιο «Ανατολική Συνεργασία». Ηταν μια πλήρης αποτυχία.

Η Λευκορωσία μποϋκοτάρισε την σύνοδο, αν και έχει απαγορευτεί στον πρόεδρο κ. Alexander Lukashenko να εισέλθει στην Ε.Ε. ούτως ή άλλως. Η ουκρανική αντιπροσωπεία αποχώρησε πριν την λήξη των συνομιλιών, με τις κατηγορίες της Ε.Ε. σχετικά με την δίκη της κας Yulia Tymoshenko να χτυπάει ακόμη στα αυτιά της.

Τα πλέον φιλοευρωπαϊκά έθνη Γεωργία και Μολδαβία, αποχώρησαν χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις για κάποια συμμετοχή. Οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, φοβούνται παράλληλα ότι η αμερικανική πολιτική του Barack Obama έχει σημειώσει απόλυτη υποχώρηση από τις εποχές που υποστήριζε την επανάσταση των ρόδων της Γεωργίας και την πορτοκαλί επανάσταση της Ουκρανίας.

Κι εδώ υπάρχει μια βαθιά ειρωνεία: Η δύση κινδυνεύει να «χάσει» τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, την ίδια ώρα που προσπαθεί να αναθρέψει δημοκρατίες στον αραβικό κόσμο, μετά τις εκεί επαναστάσεις οι οποίες συγκρίνονται με τις καταστάσεις στην ανατολική Ευρώπη πριν 20 χρόνια και πράγματι εμπνεύστηκαν εν μέρει από τις «χρωματιστές» μετα-σοβιετικές επαναστάσεις.

Οι ανησυχίες στην Ε.Ε. όσον αφορά την ένταξη νέων, φτωχότερων μελών, είναι κατανοητή εν μέσω της κρίσης χρεών στην ευρωζώνη. Ήδη υπάρχουν πολιτικοί φόβοι ότι ήταν λάθος που επιτράπηκε η ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας πριν να είναι εντελώς έτοιμες.

Όμως, χωρίς μια ξεκάθαρη προσφορά για συμμετοχή σε κάποια στιγμή, οι πρωτοβουλίες της Ε.Ε. δεν μοιάζουν παρά σαν ένας ευγενικός τρόπος να πει στις χώρες της «ανατολικής συνεργασίας» ότι δεν θα μπουν ποτέ στο κλαμπ.

Την ίδια ώρα όμως, όσοι γνωρίζουν τον κ. Putin δηλώνουν ότι το έργο της Ευρασιατκής Ένωσης είναι εξαιρετικά σημαντικό γι’αυτόν και πιιθανότατα θα αποτελέσει κεντρικό θέμα της τρίτης προεδρικής θητείας του.

Αν και η ένταξη στο έργο θα περιέχει κάποια επίβλεψη από την Μόσχα, θα δώσει σε πολλές οικονομίες την ευκαιρία να ενταχθούν σε ένα μεγαλύτερο οικονομικό μπλοκ χωρίς να υποστούν ατελείωτες διαλέξεις περί δημοκρατίας. Τα κίνητρα που προσφέρει η Ρωσία, όπως το φθηνό φυσικό αέριο, είναι επίσης πολύ ελκυστικά, ειδικά για βιομηχανικές χώρες όπως η Ουκρανία.

Και η Ουκρανία είναι πράγματι τώρα μια περίπτωση χαρακτηριστική. Αυτή η τεράστια επικράτεια που βρίσκεται ανάμεσα στην Ρωσία και την κεντρική Ευρώπη, βρίσκεται πολύ κοντά στην υπογραφή πολιτικής και εμπορικής συμφωνίας με την Ε.Ε. κι έχει αποκρούσει τις προσπάθειες του κ. Putin για προσέλκυση στην ανταγωνιστική ένωση.

Όμως «αυτοπυροβολήθηκε» με την δίκη της κας Tymoshenko, την οποία οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν προσπάθεια του Προέδρου Viktor Yanukovich να παρακάμψει έναν πολιτικό σύμμαχο της δύσης και να προκαλέσει ευρύτερο δημοκρατικό πισωγύρισμα.

Ετσι, η Ε.Ε. βρίσκεται ενώπιον διλήμματος: Να μπλοκάρει την συμφωνία με το Κίεβο επειδή παραβιάζονται τα ευρωπαϊκά στάνταρ ή να την υιοθετήσει με την συμφωνία προώθησης περαιτέρω μεταρρυθμίσεων. Η δύση επί μακρόν πιστεύει ότι αν μια και μόνο πρώην σοβιετική δημοκρατία (πέρα από τις βαλτικές) μπορεί να καταστεί λειτουργική οικονομία της αγοράς, θα είναι ένα δυνατό παράδειγμα για τις υπόλοιπες.

Πολλές ενδείξεις για το πώς θα εξελιχθουν τα πράγματα θα προκύψουν την επόμενη εβδομάδα, όταν βγει η ετυμηγορία για την κα Tymoshenko. Οσα θα συμβούν στο δικαστήριο του Κίεβο θα έχουν μεγάλες επιπτώσεις, όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για χώρες που βρίσκονται πολύ μακριά από τα σύνορά της.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation