Το σκάκι της παγκόσμιας νομισματικής σταθερότητας

Η διαμάχη σχετικά με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τις παγκόσμιες νομισματικές αναταράξεις μάλλον δημιούργησε περισσότερα σκοτεινά σημεία από αυτά που φώτισε. Οι μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών όμως, αποτελούν συμπτώματα και όχι αιτίες προβλημάτων.

Δημοσιεύθηκε: 29 Μαρτίου 2004 - 17:20

του Barry Eichengreen και του Yung Chul Park (*)

Η διαμάχη σχετικά με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τις παγκόσμιες νομισματικές αναταράξεις μάλλον δημιούργησε περισσότερα σκοτεινά σημεία από αυτά που φώτισε.

Σύμφωνα με μια ανάλυση, οι ΗΠΑ ορθώς άλλαξαν την πολιτική του σκληρού δολαρίου, ώστε να αντιμετωπίσουν το έλλειμμα του τρέχοντος λογαριασμού. Σύμφωνα με άλλη ανάλυση όμως, δεν έπραξαν ορθώς, δεδομένης της ακόρεστης όρεξης των ασιατικών τραπεζών για αποθέματα σε αμερικανικό δολάριο.

Η Ασία θα έπρεπε να περιορίσει τον παρεμβατισμό και να αφήσει την ισοτιμία του γεν να κινηθεί ανοδικά, ώστε να βοηθήσει στην εξάλειψη των παγκόσμιων νομισματικών αναταραχών. Από την άλλη, δεν θα έπρεπε, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε απώλεια κεφαλαίου στα αποθεματικά της, υψηλότερα επιτόκια και πιο αδύναμη ζήτηση στην ζωτική εξαγωγική της αγορά.

Η Ευρώπη θα έπρεπε να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική της σταθερότητα με την επαναδόμηση του πακέτου σταθερότητας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να μειώσει τα επιτόκια ώστε να σταματήσει μια εκτός ελέγχου ανατίμηση του ενιαίου νομίσματος. Από την άλλη, δεν θα έπρεπε: είναι καλύτερα τώρα, που έχει αφήσει πίσω της τον προ- κυκλικό δημοσιονομικό παραλογισμό και έχει κεντρική τράπεζα που διατηρεί σοβαρή στάση στο ζήτημα της σταθερότητας των τιμών.

Η αιτία πίσω από αυτή την ασυμφωνία έγκειται στο ότι η διαμάχη δεν επικεντρώνεται στα θεμελιώδη, ιδιαιτέρως στα μείγματα πολιτικής που ακολουθούνται στις τρεις περιφέρειες.

Σχεδόν στο σύνολο της Ασίας, τηρείται μια πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική και μια πολύ ”σφιχτή” δημοσιονομική πολιτική. Η ευρύτερη ασιατική περιφέρεια παραμένει προσδεμένη σε μια στρατηγική ανάπτυξης βασισμένη στις εξαγωγές και τις επενδύσεις, καθιστώντας αναγκαίες τις χαμηλές ισοτιμίες και τα χαμηλά επιτόκια. Ο συνδυασμός αυτός ενθαρρύνει τις αναποτελεσματικές επενδύσεις και την περιοδική αναθέρμανση της κτηματαγοράς.

Στην Ευρώπη, το πρόβλημα είναι αντίστροφο: η δημοσιονομική πολιτική είναι πολύ χαλαρή και η νομισματική, πολύ ”σφιχτή”. Η ανασυγκρότηση των υποδομών αποτιμάται σε μια περίοδο επιβραδυμένης ανάπτυξης, η πίεση για κοινωνικές δαπάνες περιορίζει το περιθώριο περικοπών και η κεντρική τράπεζα παίζει δημοσιονομικά παιχνίδια με τις αντίστοιχες αρχές των χωρών– μελών.

Στις ΗΠΑ, το πρόβλημα έγκειται στο ότι η δημοσιονομική πολιτική είναι σχεδιασμένη να παραμείνει χαλαρή για τόσο μεγάλο διάστημα, που εάν συνεχισθεί η πτώση του δολαρίου, η Federal Reserve θα χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια, περισσότερο και γρηγορότερα από ότι θα έκανε μια υγιής οικονομία.

Μια ”χαλαρή” δημοσιονομική πολιτική και μια ”σφιχτή” νομισματική είναι ακριβώς το αντίθετο από τα δεδομένα που θα ενθάρρυναν την ιδιωτική επένδυση και την συνεπαγόμενη αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η αύξηση της παραγωγικότητας.

Η αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος των ΗΠΑ τώρα, θα προλάμβανε την ανάγκη για πολύ ”σφιχτότερη” νομισματική πολιτική αργότερα.

Θα μετρίαζε την απαιτούμενη πτώση του αμερικανικού νομίσματος για την κάλυψη του ελλείμματος του τρέχοντος λογαριασμού, απαλύνοντας την πίεση που δέχεται η Fed για σημαντική αύξηση των επιτοκίων, καθώς η συρρίκνωση της ισοτιμίας του δολαρίου μεταφράζεται σε υψηλότερες τιμές.

Θα δημιουργούσε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον φιλικότερο προς τις επενδύσεις, από ότι το- αναπόφευκτο σε διαφορετική περίπτωση- μείγμα χαλαρής δημοσιονομικής και ”σφιχτής” νομισματικής πολιτικής. Αυτή είναι η αιτία που οι κλήσεις προς την Fed για ”σφιχτότερη” πολιτική τώρα είναι λανθασμένες.

Η υποβόσκουσα έλλειψη σταθερότητας είναι δημοσιονομική. Ένα ενδεχόμενο νομισματικό ”σφίξιμο” θα αντιμετώπιζε τα συμπτώματα και όχι την αρρώστια.

Στην Ασία, μια πιθανή περικοπή του παρεμβατισμού στην συναλλαγματική αγορά θα οδηγούσε σε αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, αλλά η ανάπτυξη δεν θα επιβαρυνθεί εφόσον η δημοσιονομική πολιτική στηρίξει τη ζήτηση, ιδίως στην Νότιο Κορέα, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και την Ταϊβάν.

Η Ιαπωνία είναι ιδιάζουσα περίπτωση. Κατά την άποψή μας, οι κλήσεις προς την Ιαπωνία να εγκαταλείψει τις προσπάθειες υποτίμησης του γεν, είναι πρώιμες.

Θα ήταν ασφαλέστερο να περιμένει για πειστικές αποδείξεις ότι ο αντιπληθωρισμός αποτελεί παρελθόν. Φυσικά, η φήμη υποτίμησης του γεν προκαλεί γενικότερο εκνευρισμό στις ασιατικές αγορές. Οι γείτονες της Ιαπωνίας φοβούνται ότι θα μειωθεί η εξαγωγική τους ανταγωνιστικότητα σε περίπτωση συρρίκνωσης του γεν έναντι των νομισμάτων τους.

Αλλά αν οι τιμές στην Ιαπωνία αυξάνονταν ταυτόχρονα με την υποτίμηση του γεν, κάτι που αποτελεί ούτως η άλλως στόχο των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, δεν θα υπήρχε λόγος ανησυχίας για τους γείτονες της χώρας.

Στην Ευρώπη, μια ”σφιχτότερη” δημοσιονομική πολιτική σε συνδυασμό με μια χαλαρότερη νομισματική θα δημιουργούσε αφενός μια πιο ανταγωνιστική ισοτιμία και αφετέρου ένα περιβάλλον φιλικό προς επενδύσεις, κυρίως εάν μειωθούν τα ελλείμματα μέσω της περικοπής κοινωνικών δαπανών.

Με περισσότερες επενδύσεις σε τεχνολογία, η ανάπτυξη στην Ευρώπη θα επέστρεφε στο σωστό δρόμο.

Ενώ κάποιες φορές οι μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών συμβαίνουν από μόνες τους, τις περισσότερες φορές αποτελούν περισσότερο συμπτώματα παρά αιτίες υποβοσκόντων προβλημάτων.

Έτσι έχουν πλέον τα πράγματα. Η διαμάχη για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες θα ήταν παραγωγικότερη εάν επικεντρωνόταν ακριβώς σε αυτά τα προβλήματα.

(*) Οι συγγραφείς είναι καθηγητές οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, και της Κορέας αντίστοιχα

© The Financial Times Limited 2004. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation