Το σύστημα δεν θα σωθεί με έξυπνα τεχνάσματα

Με "χρήση" έξυπνων λογιστικών τεχνασμάτων αμερικανικές αρχές και τράπεζες προσπάθησαν να δείξουν ότι "τα χειρότερα έχουν περάσει". Εάν, όμως, οι επενδυτές δεν πεισθούν για την ειλικρίνειά τους, δεν θα υπάρξει ανάκαμψη.

Δημοσιεύθηκε: 23 Απριλίου 2009 - 11:35

William Cohen*

Το σύστημα δεν θα σωθεί με έξυπνα τεχνάσματα

Τελικώς ποια η σημασία των κερδών ύψους 12,7 δισ. δολαρίων που έχει, μέχρι στιγμής, ανακοινώσει «αυτό» που όλοι γνωρίζουμε ως Wall Street; Μήπως τα δύο προηγούμενα χρόνια ήταν ένα παραμύθι και όχι αυτό που νομίζαμε; Μήπως η ύφεση, η οποία κόστισε στους φορολογούμενους τρισ. δολάρια τελείωσε; Μήπως οι επενδυτικές τράπεζες επιστρέφουν δυναμικά;

Μην βιάζεστε και τόσο πολύ. Αν και η τραπεζική δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο έχει, όντως, ανακάμψει από την «Εποχή των Παγετώνων» που ακολούθησε την κατάρρευση της Lehman Brothers, το λιώσιμο των πάγων βοηθήθηκε και στηρίχθηκε σε ορισμένα όχι και τόσο έξυπνα τεχνάσματα.

Πρώτη κατέφθασε η απόφαση του Federal Accounting Standards Board, στις 2 Απριλίου, να αλλάξει τον κανόνα του mark-to-market, βάσει του οποίου οι τράπεζες ήταν υποχρεωμένες να αποτιμούν την αξία των απομειώσεων αλλά και των παγίων τους βάσει των τρεχουσών τιμών στην αγορά. Οι τράπεζες διαμαρτύρονταν στην FASB ότι ο εν λόγω κανόνας δεν μπορούσε να ισχύσει την τρέχουσα περίοδο «μία εποχή ακινησίας της αγοράς».

Δηλαδή, με άλλα λόγια, αυτός ο κανόνας κατέστρεφε τους ισολογισμούς των τραπεζών. Χρειάζονταν μόνο μία υπογραφή για να αλλάξουν τα πάντα. Μάλιστα η FASB αποφάσισε η αλλαγή του κανόνα να ισχύσει αναδρομικά, «καλύπτοντας» με αυτόν τον τρόπο το α’ τρίμηνο του 2009.

Μόλις ανακοινώθηκε η απόφαση, κατέφθασαν οι ανακοινώσεις κερδών από κορυφαίους χρηματοοικονομικούς ομίλους. Η Wells Fargo ανακοίνωσε κέρδη 3 δισ. δολαρίων, η Goldman Sachs εκτίμησε ότι τα κέρδη της θα φθάσουν στα 1,8 δισ. δολάρια. Η JPMorgan Chase δημοσιοποίησε κέρδη 2,1 δισ. δολαρίων, η Citigroup –η μεγαλύτερη από τις…τράπεζες-φαντάσματα- ανακοίνωσε κέρδη 1,6 δισ. δολαρίων. Τα κέρδη της Bank of America άγγιξαν τα 4,25 δισ. δολάρια, αν και το 50% εξ αυτών οφείλεται στην εφαρμογή της «παραλλαγής» του mark-to-market σε ό,τι αφορά τα πάγια της Merrill Lynch.

Πάντως η FASB δεν έγινε αποδέκτης ευχαριστιών, αν και θα έπρεπε, μιας και σε αυτήν οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος των θετικών ανακοινώσεων εκ μέρους των τραπεζών.

Από την άλλη πλευρά η Fed ήταν πάντα «προσηνής» στο να ακούει τις εκκλήσεις των τραπεζών. Έχει «ρίξει» τα επιτόκια με τα οποία δανείζει τις τράπεζες –και από τη στιγμή που οι περισσότερες χρηματιστηριακές εταιρείες της Wall Street έχουν μετατραπεί σε τράπεζες, αυτό σημαίνει ότι οι κινήσεις της Fed ωφελούν τους πάντες- κοντά στο μηδέν.

Κατόπιν υπάρχει ένα ακόμη τέχνασμα όπως αυτό που χρησιμοποίησε η Goldman Sachs. Με «ήσυχο τρόπο» ο όμιλος μετατράπηκε από χρηματιστηριακή εταιρεία σε τραπεζικό holding όμιλο το περασμένο φθινόπωρο, «αλλάζοντας» την ολοκλήρωση του έτους χρήσης του από τα τέλη Νοεμβρίου στα τέλη Δεκεμβρίου.

Αποτέλεσμα στα μεγέθη α’ τριμήνου της Goldman να μην περιλαμβάνεται ο πραγματικά τραγικός Δεκέμβριος του 2008 –στον οποίο η τράπεζα φρόντισε να «φορτώσει» όλα τα αρνητικά της μεγέθη. Τον Δεκέμβριο οι ζημίες του ομίλου έφθασαν στο ένα δισ. δολάρια. Στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του τελευταίου επταμήνου –συμπεριλαμβανομένου και του Δεκεμβρίου- η τράπεζα είχε ζημίες 1,5 δισ. δολαρίων.

Το πρόβλημα με αυτά τα έξυπνα τεχνάσματα είναι όχι μόνο ότι δεν στηρίζουν την ανάκαμψη των αγορών, αλλά και ότι κρύβουν την πραγματικότητα των τελευταίων μηνών.

Η πραγματική ανάκαμψη της κερδοφορίας στη Wall Street θα καταφθάσει όταν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Κλειδιά γι’ αυτήν την «επιστροφή» είναι η ειλικρίνεια και η διαφάνεια και όχι ορισμένα λογιστικά τεχνάσματα. Εάν ο μέσος επενδυτής δεν πειστεί για την ειλικρίνεια των εταιρειών, δεν πρόκειται να επιστρέψει στην αγορά.

* Ο αρθρογράφος είναι συντάκτης του "Fortune" και συγγραφέας του βιβλίου "House of Cards: a Tale of Hubris and Wretched Excess on Wall Street".

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation