"Έκρηξη" στην έκδοση ομολόγων διεθνώς

Τα 3 τρισ. δολάρια αναμένεται ότι θα αγγίξει η αξία των εκδόσεων κρατικών ομολόγων φέτος. Μία, όμως, από τις χώρες που βρίσκονται αντιμέτωπες με εξαιρετικά υψηλό κόστος δανεισμού είναι η Ελλάδα.

Δημοσιεύθηκε: 7 Ιανουαρίου 2009 - 11:50

Chris Giles, David Oakley & Michael Mackenzie

Το 2009 θα είναι η χρονιά όπου οι κυβερνήσεις θα επηρεάσουν άμεσα την οικονομία. Ήδη, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, κ. Barack Obama, ετοιμάζεται να εφαρμόσει ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας.

Το ίδιο πιστεύει και ο επικεφαλής του ΔΝΤ, κ. Dominique Strauss-Kahn, ο οποίος ταξιδεύει ανά την υφήλιο υπογραμμίζοντας ότι "χρειάζονται δημοσιονομικά μέτρα προκειμένου να ανακάμψει η παγκόσμια ανάπτυξη". Σε αυτό συμφωνούν οι ηγέτες του G20. Τον Νοέμβριο υποσχέθηκαν ότι "θα συνεργαστούμε προκειμένου να στηρίξουμε την παγκόσμια ανάπτυξη και να εφαρμόσουμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα".

Όμως, προκειμένου να πετύχουν τα μέτρα, οι κυβερνήσεις οφείλουν να βρουν χρηματοδότηση για τα προγράμματά τους. Μόνο μέσω δανεισμού μπορούν να "κάνουν τη διαφορά". Ως εκ τούτου στηρίζονται στα ομόλογα.

Το ύψος των νέων εκδόσεων κρατικών ομολόγων είναι τεράστιο. Στις ΗΠΑ αναμένεται ότι φέτος θα εκδοθούν ομόλογα συνολικής αξίας 2 τρισ. δολαρίων, δηλαδή στο 14% του ΑΕΠ. Στη Βρετανία η αξία φτάνει στα 146 δισ. στερλίνες (215 δισ. δολάρια, 160 δισ. ευρώ), δηλαδή στο 10% του ΑΕΠ. Επιπρόσθετα χιλιάδες δισ. δολάρια θα προέλθουν από την έκδοση ομολόγων από τράπεζες, τα οποία θα εγγυηθούν οι κυβερνήσεις, αλλά και από επιχειρήσεις.

Ακόμη και στη Γερμανία, όπου οι υπουργοί έχουν καταφερθεί στον άσκοπο Κενσιανισμό του αγγλοσαξονικού μοντέλου κατάρτισης πακέτων στήριξης, ο κρατικός δανεισμός αναμένεται ότι θα εκτοξευτεί. Τον Ιανουάριο η έκδοση ομολόγων θα ανέλθει στα 20 δισ. δολάρια ανά εβδομάδα, δηλαδή διπλάσια σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2008.

Ο κίνδυνος έγκειται στο ότι οι κυβερνήσεις πιθανόν να μην κατορθώσουν να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια που επιθυμούν - ή θα ανακαλύψουν ότι οφείλουν να καταβάλουν υψηλότερο τόκο προκειμένου να προσελκύσουν τους επενδυτές.

Με την πρώτη ματιά όλα μοιάζουν εντάξει στις αγορές κρατικών ομολόγων. Η επιστροφή στην ασφάλεια έχει οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης - κυρίως στη δευτερογενή αγορά. Οι αποδόσεις -που έχουν αντίστροφη πορεία σε σύγκριση με τις τιμές- βρίσκονται σε τόσο χαμηλά επίπεδα που δεν έχουμε ξαναδεί εδώ και 50 χρόνια. Έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 1% στην Ιαπωνία, 2% στις ΗΠΑ και περίπου 3% στη Γερμανία και στη Βρετανία, δίνοντας τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις να δανείζονται φθηνά. Μάλιστα, ορισμένοι αναλυτές δεν διστάζουν να κάνουν λόγο για φούσκα στα ομόλογα.

Αυτό συμβαίνει καθώς η συνεχιζόμενη υποχώρηση της οικονομίας και οι ανησυχίες για το χρηματοοικονομικό σύστημα έχουν ενισχύσει την επιστροφή στην ασφάλεια του κυβερνητικού χρέους στον ανεπτυγμένο κόσμο, καθώς θεωρείται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος: οι συγκεκριμένες χώρες δεν αναμένεται να χρεοκοπήσουν.

"Ιστορικά η αυξημένη έκδοση ομολόγων έχει παρατηρηθεί σε περιόδους όπου οι αποδόσεις υποχωρούν. Αυτό συμβαίνει λόγω της αδύναμης πορείας της οικονομίας, πορεία που στηρίζει τα ομόλογα". Αυτό σημειώνει ο κ. Peter Schaffrik, αναλυτής της Dresdner Kleinwort.

Καθώς τα βασικά επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό, μια και οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να στηρίξουν τις οικονομίες, ενώ ο αποπληθωρισμός αποτελεί σαφή απειλή, οι επενδυτές το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσουν να αγοράζουν ομόλογα, τα οποία προσφέρουν σταθερό επιτόκιο, που στηρίζεται και στην πτώση τιμών, ενώ δεν επηρεάζεται από την πορεία των μετοχικών αγορών.

Ουσιαστικά, η πιθανότητα αποπληθωρισμού έχει αυξήσει τη ζήτηση κρατικών ομολόγων και υπό το πρίσμα ότι και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Fed και θα ανακοινώσουν ότι προχωρούν και αυτές σε αγορά κρατικών ομολόγων, προκειμένου να στηρίξουν τις οικονομίες των χωρών τους.

Αρκετοί αναλυτές τονίζουν ότι όλοι οι υποστηρικτικοί παράγοντες υπέρ των ομολόγων θα εξακολουθήσουν να υφίστανται για αρκετό διάστημα. Για παράδειγμα, οι αναλυτές της Capital Economics προβλέπουν ότι οι αποδόσεις θα υποχωρήσουν ακόμη περισσότερο. Μάλιστα τονίζουν ότι η νομισματική πολιτική θα παραμείνει χαλαρή για διάστημα μεγαλύτερο από αυτό που υπολογίζουν οι αγορές, ενώ προσθέτουν ότι τα επιτόκια δεν πρόκειται να αυξηθούν τουλάχιστον έως το 2011.

Μία από τις ανησυχίες έγκειται στο γεγονός ότι τα μικρότερα κράτη της Ε.Ε. βρίσκονται αντιμέτωπες με αποδόσεις πολύ υψηλότερες σε σύγκριση με τα ομόλογα της Γερμανίας, παρά το γεγονός ότι μοιράζονται το ίδιο νόμισμα με αυτήν. Στα τέλη του 2007 το κόστος κρατικού δανεισμού για τις χώρες Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία ήταν οριακά υψηλότερο σε σύγκριση με αυτό για τη Γερμανία. Η διαφορά στις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων ήταν μεγαλύτερη για την Ιταλία -πάντα σε σύγκριση με τα γερμανικά ομόλογα- φτάνοντας στη 0,3 ποσοστιαία μονάδα.

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2008, τα εν λόγω spreads έφτασαν στη 0,8 ποσοστιαία μονάδα για την Ισπανία, υψηλότερα από 1 ποσοστιαία μονάδα για την Πορτογαλία και την Ιταλία και υψηλότερα από 2 ποσοστιαίες μονάδες για την Ελλάδα.

Ένας ακόμη παράγοντας ανησυχίας είναι η "χαμηλή πτήση" των δημοπρασιών ομολόγων κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων. Όπως τονίζει ο κ. Roger Brown της UBS, "στη Βρετανία υπήρξαν πολύ λίγες δημοπρασίες ομολόγων ακόμη και μετά την ανακοίνωση του πακέτου στήριξης".

Το μεγάλο τεστ θα είναι ο Ιανουάριος, τυπικά ένας από τους πλέον φορτωμένους μήνες σε ό,τι αφορά την έκδοση ομολόγων. Οι αναλυτές αναμένουν έκδοση ομολόγων αξίας 150 δισ. δολαρίων στην Ευρώπη τον Ιανουάριο, δηλαδή τη διπλάσια σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων ετών. Για το α΄ τρίμηνο η συνολική αξία αναμένεται ότι θα φτάσει στα 350 δισ. δολάρια, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2008 ήταν 100 δισ.

-- Ελλάδα: Ο αδύναμος κρίκος της Ε.Ε.

Το οικονομικό επιτελείο της Ελλάδας θα βρεθεί αντιμέτωπο με δύσκολες συνθήκες δανεισμού, καθώς τόσο η δημοσιονομική θέση της χώρας όσο και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει σε πολιτικό επίπεδο εξετάζονται ιδιαίτερα από τους ξένους, όπως σημειώνει σε άρθρο της η κ. Kerin Hope από την Αθήνα.

Οι βανδαλισμοί στην Αθήνα αλλά και ο βαρύς τραυματισμός ενός νεαρού αστυνομικού τη Δευτέρα υπονομεύουν ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία της κεντροδεξιάς κυβέρνησης. Τα spreads των 10ετών ελληνικών ομολόγων ξεπέρασαν τις 220 μονάδες βάσης σε σύγκριση με τα αντίστοιχα γερμανικά λίγο πριν από τις γιορτές -ενώ πέρυσι τον Ιανουάριο ήταν στις 40 μονάδες- αν και από τότε έως και σήμερα έχουν υποχωρήσει έστω και οριακά.

"Όταν οι καιροί είναι δύσκολοι, τότε ο αδύναμος κρίκος δέχεται ακόμη πιο ισχυρές πιέσεις. Στη ευρωζώνη ο αδύναμος κρίκος είναι η Ελλάδα". Αυτή είναι η άποψη ενός χρηματιστή.

Τα στοιχεία του προϋπολογισμού του 2008 αναμένεται ότι θα δείξουν σημαντική υποχώρηση στα φορολογικά έσοδα. "Η κυβέρνηση οφείλει να είναι πολύ πιο προσεκτική στη διαχείριση των δημοσιονομικών, ιδιαίτερα σε περιόδους έλλειψης πιστώσεων, οι οποίες παράλληλα είναι πολύ πιο ακριβές", υποστηρίζει ο κ. Πέτρος Χριστοδούλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Βάσει του σχεδιασμού για τον δανεισμό φέτος, υπάρχει ανάγκη για 45 δισ. ευρώ (ποσό-ρεκόρ) προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το δημόσιο χρέος, το οποίο αγγίζει το 95% του ΑΕΠ και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην ευρωζώνη μετά το αντίστοιχο στην Ιταλία. Στο παραπάνω ποσό περιλαμβάνονται 26 δισ. ευρώ υφιστάμενου χρέους το οποίο αναμένεται να μετακυλιστεί. Όμως πέραν των 45 δισ. ευρώ, θα πρέπει να βρεθούν και 20 δισ. ευρώ για τη στήριξη των τραπεζών, ενώ η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει επιπλέον 10 δισ. δολάρια για να χρηματοδοτήσει και άλλους κρατικούς φορείς, όπως για παράδειγμα τα υπερχρεωμένα δημόσια νοσοκομεία.

Καθώς τα hedge funds και άλλοι "παίκτες" έχουν αποσυρθεί από την αγορά, το πιθανότερο είναι ότι θα προτιμηθεί η έκδοση ομολόγων βραχυπρόθεσμης ωρίμανσης, δηλαδή 6 και 12 μηνών.

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation