Προσοχή στα μεθεόρτια της κρίσης

Η αγορά μοιάζει να πιστεύει ότι «το χειρότερο της κρίσης πέρασε». «Ας είμαστε συγκρατημένοι», απαντά ο κ. Stephen Roach της Morgan Stanley, καθώς τα «μεθεόρτια» της κρίσης είναι αυτά που θα καθορίσουν το μέλλον.

Δημοσιεύθηκε: 15 Απριλίου 2008 - 10:57

Stephen Roach (Morgan Stanley)

Κάθε χρηματοοικονομική κρίση είναι διαφορετική, αλλά κάποια στιγμή όλες ολοκληρώνονται. Είναι δύσκολο να προβλέψεις εάν η τρέχουσα βρίσκεται σε διαδικασία ολοκλήρωσης, αλλά υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι το χειρότερο, μάλλον, έχει περάσει.

Μία από τις αιτίες το γεγονός ότι οι ενέσεις ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες και κυρίως από τη Fed έχουν κατορθώσει να βοηθήσουν. Παράλληλα η παρ’ ολίγον κατάρρευση της Bear Stearns αποτελεί υπενθύμιση ανάλογων γεγονότων που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ολοκλήρωση μίας κρίσης, όπως για παράδειγμα η κατάρρευση της Herstadt Bank το 1974 και του Long-Term Capital Management το 1998.

Όμως το «παιχνίδι» δεν έχει τελειώσει σε μακροοικονομικό επίπεδο. Η κρίση έχει δημιουργήσει αρκετά προβλήματα και οι αγορές θα χρειαστούν μεγάλο χρονικό διάστημα για να θεραπευτούν.

Πρώτον και κυριότερο, υπάρχει η επίπτωση στην πραγματική οικονομία. Αυτό είναι ιδιαίτερα ορατό στις ΗΠΑ όπου οι καταναλωτές (εξαρτώμενοι από τα εισοδήματά τους) έχουν ενταχθεί σε έναν φαύλο κύκλο κυκλικής μείωσης των αποδοχών τους και «έκρηξης» της φούσκας που έχει δημιουργηθεί στη στεγαστική και στην πιστωτική αγορά.

Προσθέστε σε αυτά την κάθετη πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα το 78% της αμερικανικής οικονομίας σαφώς να πιέζεται να κινηθεί πτωτικά.

Ως αποτέλεσμα η επιχειρηματική κερδοφορία θα υποχωρήσει χαμηλότερα των προβλέψεων, ιδιαίτερα για τις μη χρηματοοικονομικές εταιρίες που είναι εισηγμένες στον S&P 500.

Δεύτερον, υπάρχουν σαφείς αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι οικονομίες ανά την υφήλιο είναι «σφιχτά συνδεδεμένες» μέσω του διασυνοριακού εμπορίου, των επενδυτικών κεφαλαίων, της πληροφορίας αλλά και του εργατικού δυναμικού.

Η στηριζόμενη στις εξαγωγές Ασία ήταν η περιοχή που ευνοήθηκε περισσότερο από την έκρηξη στη ζήτηση παγκοσμίως αλλά και από το διεθνές εμπόριο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5,5 ετών. Σήμερα που ο διεθνής επιχειρηματικός κύκλος κλείνει, η Ασία θα δυσκολευτεί εξαιρετικά να «αποσυνδεθεί» (decoupling) από την πτώση των καταναλωτικών δαπανών στις ΗΠΑ.

Τρίτον, μοιάζει ιδιαίτερα πιθανό τα «ταλαιπωρημένα» χρηματοοικονομικά ιδρύματα να βρεθούν αντιμέτωπα με μία ακόμη σειρά πιέσεων. Μέχρι σήμερα, το πλήγμα συνδέεται με την πιστωτική κρίση. Αλλά όπως τυπικά συμβαίνει όταν η πραγματική οικονομία ταλαιπωρείται, θα υπάρξουν προβλήματα στην ποιότητα τόσο των καταναλωτικών δανείων όσο και αυτών προς τις επιχειρήσεις.

Τέταρτον, οι επερχόμενες (μετά την κρίση) συνέπειες θα επηρεάσουν και τις αγορές εμπορευμάτων - τη μόνη «φούσκα» που έχει επιβιώσει αυτήν τη στιγμή.

Μέχρι στιγμής οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τα εμπορεύματα βιώνουν έναν μόνιμο «σούπερ κύκλο», καθώς η περιορισμένη προσφορά δεν κατορθώνει να συμβαδίσει με την αυξανόμενη ζήτηση, λόγω οικονομιών όπως αυτές της Ινδίας και της Κίνας.

Όμως με την ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ για το 2008 - 2009 να υποχωρεί από τον μέσο όρο πενταετίας του 5%, μια κυκλική διόρθωση στην τιμή πετρελαίου, βασικών μετάλλων και άλλων εμπορευμάτων (εκτός τροφίμων) μοιάζει λογική.

Πέμπτον, η πολιτική αντίδραση στην κρίση αναμένεται ότι θα οδηγήσει σε επανεξέταση των αρχών επόπτευσης και σε αναμόρφωσή τους. Όπως ακριβώς η φούσκα του Διαδικτύου αλλά και τα επιχειρηματικά σκάνδαλα οδήγησαν στη δημιουργία του Sarbanes-Oxley Act το 2002, οι Αμερικανοί πολιτικοί εμφανίζονται αποφασισμένοι να αλλάξουν τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών ομίλων.

Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών έχει «ανοίξει» το όλο θέμα, ενώ το Κογκρέσο αλλάζει τον ρόλο της Fed, προκειμένου να την καταστήσει περισσότερο ισχυρή στην επόπτευση και να αποφύγει ενδεχόμενες νέες φούσκες στο μέλλον.

Οι αγορές μοιάζουν να πιστεύουν ότι «το χειρότερο πέρασε». Ίσως αυτή να είναι και η πραγματική φύση της κρίσης.

Αλλά μη συγχέετε την ανακούφιση με το ενδεχόμενο ξεκάθαρης ανάκαμψης πραγματικής οικονομίας, μετοχικών αγορών και πολιτικού κύκλου. Καθώς οι ΗΠΑ διολισθαίνουν στην ύφεση, μία σειρά από «μεθεόρτια» αναμένεται ότι θα πραγματοποιήσει την εμφάνισή της. Τα σοκ μετά την κρίση είναι αυτά που θα καθορίσουν την εικόνα για τα χρόνια που έρχονται.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation