Οι νέου τύπου απάτες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές

Ραγδαία αύξηση σημειώνουν τα τελευταία χρόνια οι ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές και σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών αναμένεται να υπερβούν τα 3 δισεκατομμύρια το 2024, αυξημένες κατά 11% σε σχέση με το 2023.

Η συνολική αξία των εν λόγω συναλλαγών ανέρχεται σε 1,26 τρισ. ευρώ, με τους Έλληνες να χρησιμοποιούν κυρίως κάρτες (το 74% των συναλλαγών), αλλά και μεταφορά πιστώσεων μέσω e-banking (το 89% της αξίας των συναλλαγών), οι οποίες αποτελούν τον ασφαλέστερο τρόπο πληρωμής.

Στις συναλλαγές, για κάθε 44.715 ευρώ αντιστοιχεί 1 ευρώ απάτης, ενώ στις κάρτες αντιστοιχεί 1 ευρώ απάτης για κάθε 4.796 ευρώ, παρά τη μείωση κατά 11% στον αριθμό και κατά 10% στην αξία των συναλλαγών απάτης, που κατέγραψαν επίσης οι κάρτες το α’ εξάμηνο του 2024 σε σχέση με το 2023.

Σύμφωνα με τον ανώτερο διευθυντή της ΕΕΤ Βασίλη Παναγιωτίδη, οι απάτες έχουν αλλάξει φυσιογνωμία και πλέον δεν γίνονται με phishing, αλλά ο ίδιος ο δικαιούχος του τραπεζικού λογαριασμού «παραδίδει» άθελά του τα στοιχεία πρόσβασης αγοράζοντας fake υπηρεσίες (σ.σ. τα πεδία της απάτης εντοπίζονται σε δήθεν επενδυτικά προϊόντα αλλά και άλλες υπηρεσίες πιο προσωπικού ενδιαφέροντος).

Άμεση μεταφορά

Οι μεταφορές χρημάτων με τη χρήση του e-banking (από λογαριασμό σε λογαριασμό) οι οποίες κερδίζουν συνεχώς έδαφος τόσο από τα φυσικά πρόσωπα όσο και από τις επιχειρήσεις, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Στο τέλος Δεκεμβρίου αναμένεται να τεθεί σε ισχύ η υποχρέωση πραγματοποίησης όλων των μεταφορών χρημάτων σε πραγματικό χρόνο (σ.σ. άμεσα), υποχρεώνοντας παράλληλα τις τράπεζες να καταργήσουν τις διαφορές στις προμήθειες μεταξύ απλών εμβασμάτων και της άμεσης μεταφοράς χρημάτων (instant payments).

Βασική καινοτομία που εισάγει ο νέος κανονισμός είναι και η πιστοποίηση του παραλήπτη (verification of payee), δηλαδή η υποχρεωτική εμφάνιση του ονόματος του παραλήπτη με πλήρη στοιχεία. Η πρόβλεψη αυτή διασφαλίζει ότι τα χρήματα θα μεταφέρονται στο πρόσωπο που είναι δικαιούχος, εξαλείφοντας έτσι τυχόν λάθη κατά την πληκτρολόγηση του ΙΒΑΝ. Η δυνατότητα αυτή υπάρχει σήμερα κατά περίπτωση και μόνο κατά τις εγχώριες συναλλαγές, και όχι από όλες τις τράπεζες, αλλά εφεξής επεκτείνεται και στις διασυνοριακές άμεσες πληρωμές.

Η περαιτέρω ανάπτυξη των άμεσων πληρωμών οδηγεί την Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) στην εξέταση της δημιουργίας ενός Εθνικού Συστήματος Πληρωμών (account to account - A2A), το οποίο θα έρθει να καλύψει τις ελλείψεις που υπάρχουν σήμερα. Για παράδειγμα, θέματα που σχετίζονται με τη δυνατότητα επιστροφής χρημάτων (σ.σ. στην περίπτωση επιστροφής ενός προϊόντος) αλλά και κρίσιμα ζητήματα που συνδέονται με την αντιμετώπιση της απάτης ή την αμφισβήτηση της συναλλαγής.

Πρωταγωνιστικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να διαδραματίσει το IRIS.