Οι ΗΠΑ δεν θα αποφύγουν την ύφεση

Η μείωση επιτοκίων από τη Fed και το πακέτο στήριξης της οικονομίας από τον κ. Τζορτζ Μπους δεν φαίνονται ικανά, σύμφωνα με τον αρθρογράφο των ”Financial Times”, κ. Wolfgang Munchau, να γλιτώσουν την αμερικανική οικονομία από την ύφεση.

Δημοσιεύθηκε: 21 Ιανουαρίου 2008 - 12:13

του Wolfgang Munchau

Η νομισματική πολιτική επηρεάζει την οικονομία σε μακροχρόνια βάση και με ποικίλους τρόπους. Αυτό τουλάχιστον γνωρίζουμε. Το πόσο θα διαρκέσει η θετική επίδραση εξαρτάται από την κατάσταση της οικονομίας.

Το 2001 οι ΗΠΑ τη γλίτωσαν με μία ασυνήθιστα βραχυχρόνια ύφεση, βοηθούμενες από επιθετικές μειώσεις επιτοκίων και από προσεκτική δημοσιονομική πολιτική. Όμως, στην Ιαπωνία στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και στη Γερμανία, στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, χρειάστηκε πολύς χρόνος για να επηρεάσει η νομισματική πολιτική την οικονομία.

Ένας από τους λόγους ήταν ότι η ύφεση στις δύο χώρες οφειλόταν στα προβλήματα του χρηματοοικονομικού κλάδου. Φοβάμαι ότι η ύφεση στις ΗΠΑ φέτος είναι ανάλογης ποιότητας –ίσως, βέβαια, να μην έχει το ίδιο βάθος και την ίδια διάρκεια– με αυτές στη Γερμανία και στην Ιαπωνία και όχι με αυτήν του 2001.

Οι μειώσεις επιτοκίων συνεισφέρουν στην πραγματική οικονομία χρησιμοποιώντας έναν μεγάλο αριθμό καναλιών. Κατά την ύφεση του 2001 στις ΗΠΑ, το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν οι πιστώσεις για στεγαστικά δάνεια. Η μείωση επιτοκίων έφτασε τη στιγμή που η στεγαστική αγορά βρισκόταν σε άνθηση. Έτσι μετέτρεψε την άνθηση σε υπεράνθηση.

Οι πληθωριστικές πιέσεις ήταν περιορισμένες. Όλοι ανέμεναν ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά. Ήταν, λοιπόν, η κατάλληλη εποχή για περαιτέρω δανεισμό, το οποίο φρόντισαν να πράξουν οι Αμερικανοί.

Η τρέχουσα υποχώρηση των ΗΠΑ δεν είναι πολύ διαφορετική. Οι τιμές κατοικιών υποχωρούν και θα υποχωρήσουν ακόμη περισσότερο μέχρι να φτάσουν σε κάποιο περισσότερο φυσιολογικό επίπεδο.

Ο δομικός πληθωρισμός έχει παραμείνει υψηλότερα από τον στόχο της Fed για κάποια χρόνια. Δεν υπάρχει τρόπος η Fed, η ΕΚΤ ή η Τράπεζα της Αγγλίας να δημιουργήσουν νέα έκρηξη στη στεγαστική αγορά, ακόμη και εάν το θέλουν. Η πτώση στη συγκεκριμένη αγορά έχει τόσο ισχυρή δυναμική που πολύ δύσκολα θα αντιστραφεί.

Ως εκ τούτου, η τρέχουσα περίοδος δεν είναι κατάλληλη για περαιτέρω δανεισμό. Είναι κατάλληλη για εξόφληση των υπαρχόντων δανείων.

Τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα κανάλια;

Το κανάλι επιχειρηματικού δανεισμού κινείται με πιο αργούς ρυθμούς. Μία εταιρία που βλέπει ότι η ζήτηση για τα προϊόντα της υποχωρεί, σε καμία περίπτωση δεν θα προβεί σε επενδύσεις γιατί τα επιτόκια είναι χαμηλά. Ίσως το πράξει εάν είναι απόλυτα σίγουρη ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σε χαμηλό επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει οι προοπτικές του πληθωρισμού να είναι περιορισμένες, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.

Οι κεντρικές τράπεζες ελέγχουν μόνο τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια. Τα μακροπρόθεσμα ελέγχονται από τις αγορές. Μείωση βραχυπρόθεσμων επιτοκίων, εάν δεν υπάρξει και αντίστοιχη στα μακροπρόθεσμα, θα οδηγήσει σε σφιχτά yields.

Ίσως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με σημαντική μείωση βραχυπρόθεσμων επιτοκίων και με ενίσχυση των μακροπρόθεσμων.

Ποιος ωφελείται; Φυσικά οι τράπεζες. Όσο πιο σφιχτό είναι το yield curve, τόσο υψηλότερα είναι τα κέρδη για τις τράπεζες, οι οποίες δανείζονται φθηνά και δανείζουν ακριβά.

Ως εκ τούτου, ας μην ξεγελαστείτε από αυτούς που υποστηρίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια για να βοηθήσουν τον ”φτωχό πολίτη”. Σε κάθε ένεση ρευστότητας της Fed ο μόνος που ευνοήθηκε είναι οι τράπεζες, όχι οι καθημερινοί άνθρωποι.

Βέβαια, εάν τα χαμηλά επιτόκια διατηρηθούν για μεγάλο διάστημα, τότε θα μεταφερθούν από τον χρηματοοικονομικό κλάδο και στην πραγματική οικονομία.

Σαφώς θα ήταν αφελές οι καθορίζοντες τη νομισματική πολιτική να στηρίζονται μόνο σε αυτή. Η καλύτερη αντίδραση είναι η ύπαρξη δημοσιονομικών μέτρων, όπως έχει υποστηρίξει σε άρθρα του στους ”F.T.” ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, κ. Lawrence Summers.

Το καλύτερο ”πακέτο βοήθειας” είναι αυτό που συμφωνείται σήμερα, που τίθεται σε εφαρμογή μία ημέρα μετά και το οποίο έχει στόχο να βοηθήσει τις οικογένειες που έχουν πληγεί από το subprime. Όμως, η δημοσιονομική πολιτική στον πραγματικό κόσμο δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο.

Υπάρχουν υφέσεις ανάλογες με αυτές του 2001, οι οποίες αντιδρούν με ”καλό” τρόπο στη νομισματική πολιτική. Όμως, δεν το πράττουν όλες. Και πιθανώς αυτή που ζούμε σήμερα να συγκαταλέγεται στις δεύτερες.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation