Το γερμανικών προδιαγραφών QE, η Ελλάδα και η αναδιάρθρωση

H Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανακοινώσει αυτήν την εβδομάδα τα σχέδια για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αγορών κρατικών ομολόγων, καθώς κλιμακώνει την προσπάθεια αποτροπής του αποπληθωρισμού και τόνωσης της καταπονημένης οικονομίας της ευρωζώνης.

Η ΕΚΤ επί πολλούς μήνες έχει δώσει το σήμα ότι προτίθεται να ακολουθήσει την αμερικανική Federal Reserve και την Τράπεζα της Αγγλίας, ξεκινώντας Quantitative Easing (QE). Αλλά η μορφή της συμφωνίας που θα «πουλήσει» ο Mario Draghi, διοικητής της κεντρικής τράπεζας, στους κορυφαίους ρυθμιστές της ευρωζώνης, κινείται σε τεντωμένο σκοινί.

Μολονότι οι πρόσφατες ανακοινώσεις για μείωση στις ετήσιες τιμές στην ευρωζώνη (αποπληθωρισμός) για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια σχεδόν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες για QE, οι αντιδικίες στο εσωτερικό της κεντρικής τράπεζας και η έντονη αντίθεση της Γερμανίας για αγορές ομολόγων έχουν δημιουργήσει έντονες διαβουλεύσεις εν όψει της ψηφοφορίας του διοικητικού συμβουλίου την Πέμπτη.

Οι λεπτομέρειες για το μέγεθος του προγράμματος και το τι ακριβώς θα αγοράσει η ΕΚΤ δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί. Ένα σημείο στο οποίο η ΕΚΤ είναι διατεθειμένη να υποκύψει στους σκεπτικιστές, όμως, είναι να διαρρήξει μακροχρόνιες παραδόσεις και να υποχρεώσει τις εθνικές κεντρικές τράπεζες να επιβαρυνθούν με τις πιθανές ζημίες για το χρέος της χώρας τους.

Η ΕΚΤ μπορεί να δεχτεί να συνεισφέρει με αγορές ομολόγων της European Investment Bank. Οι ρυθμιστές θα επιτρέψουν στην Ελλάδα, και σε άλλες χώρες με αξιολογήσεις junk στα ομόλογά τους, τις αγορές τίτλων, επιμένοντας όμως ότι αυτό θα γίνει μόνον εφόσον οι χώρες παραμένουν εντός προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο επιμερισμός του βάρους των ζημιών στους ώμους των εθνικών κεντρικών τραπεζών, δεν πρόκειται να εξασφαλίσει στον κ. Draghi την υποστήριξη του Jens Weidmann, διοικητή της γερμανικής Bundesbank και μέλους του δ.σ., που έχει πει ότι ένα QE χωρίς την εθνική ευθύνη για τις ζημίες θα είναι αντίθετο με τον ευρωπαϊκό νόμο. Ούτε η Sabine Lautenschläger, η άλλη Γερμανίδα του συμβουλίου, πρόκειται να υποστηρίξει τον διοικητή της ΕΚΤ. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ρυθμιστών της νομισματικής στρατηγικής της ευρωζώνης, πιθανότατα θα υποστηρίξει το QE.

Ο Klaas Knot, επικεφαλής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας, που περιλαμβάνεται στους σκεπτικιστές όσον αφορά τα πλεονεκτήματα της αγοράς ομολόγων, άφησε να εννοηθεί ότι είναι έτοιμος να αλλάξει πλευρά, εάν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες συμφωνήσουν να αγοράσουν τα δικά τους ομόλογα. Ο κ. Knot είπε στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel πρόσφατα ότι ένας τέτοιος συμβιβασμός «θα μειώσει τον κίνδυνο να εκδηλωθεί ανεπιθύμητη αναδιανομή στο χρηματοπιστωτικό ρίσκο».

Το σχέδιο θα καθησυχάσει επίσης τους φόβους των Γερμανών ψηφοφόρων, ότι θα τιμωρηθούν για την «ασωτία» άλλων κρατών μελών, όπως το αντιλαμβάνονται. Η προοπτική να αναδειχθεί το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, που έχει πει ότι θέλει αναδιάρθρωση στο κρατικό χρέος, σε νικητή των ελληνικών εκλογών αυτόν τον μήνα, έχει διογκώσει αυτές τις ανησυχίες.

Στο Βερολίνο, η καγκελάριος Angela Merkel πιστεύει ότι η ευρωζώνη είναι σήμερα σε πιο δυνατή θέση από όσο ήταν το 2012, όταν υποστήριξε τη δέσμευση του κ. Draghi να αγοράσει κρατικά ομόλογα σε θεωρητικά απεριόριστες ποσότητες, για να αποτρέψει διάλυση της ευρωζώνης.

Ωστόσο οι νομικές επιπλοκές από την ανάληψη της ευθύνης των ζημιών από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες είναι περίπλοκες. Μολονότι η ΕΚΤ δεν επιτρέπεται, βάσει του ευρωπαϊκού νόμου, να συμμετέχει εθελοντικά σε αναδιάρθρωση ή χρονική αναπροσαρμογή των κρατικών ομολόγων που κατέχει, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον θα πρέπει να επωμιστεί ζημίες, αν επιβληθεί αναδιάρθρωση σε όλους τους πιστωτές.

Οσοι υποστηρίζουν τη συμβιβαστική άποψη ισχυρίζονται ότι θα είναι λιγότερες οι πιθανότητες να επιβάλουν οι κυβερνήσεις αναδιάρθρωση στη δική τους κεντρική τράπεζα, από την οποία λαμβάνουν ετήσιο μέρισμα, εφόσον υπάρχει κέρδος. Η κεντρική τράπεζα θα κοστολογήσει τυχόν «κούρεμα» ως ζημία.

Άλλοι διαφωνούν. «Το επιχείρημα ότι ο επιμερισμός του βάρους με την ΕΚΤ δίνει στις χώρες κίνητρο για στάση πληρωμών είναι αδύναμο», δήλωσε ο Guntram Wolff, διευθυντής του Bruegel, οικονομικού think-tank. «Οι πιθανότητες να περάσει τμήμα του βάρους στην ΕΚΤ, δεν είναι ο λόγος που κάνουν οι χώρες αναδιάρθρωση των χρεών τους, αφού η κεντρική τράπεζα πάντα θα κατέχει απλώς και μόνο ένα μικρό μερίδιο των ομολόγων τους».

Οι οικονομολόγοι θα προτιμούσαν να συμβιβαστεί ο κ. Draghi όσον αφορά τον επιμερισμό του ρίσκου, παρά όσον αφορά το μέγεθος ενός πακέτου. Αλλά η προτεινόμενη λύση της ΕΚΤ βρίσκει επικριτές, που προειδοποιούν ότι η κατάργηση του επιμερισμού κινδύνου στέλνει ένα επικίνδυνο μήνυμα για το μέλλον της ευρωζώνης.

Ο Marcel Fratzscher, πρώην αξιωματούχος της ΕΚΤ που είναι σήμερα πρόεδρος του βερολινέζικου ινστιτούτου ερευνών DIW, δήλωσε: «Θα έστελνε το μήνυμα του τέλους της νομισματικής ενοποίησης. Θα σήμαινε λιγότερο επιμερισμό του ρίσκου και λιγότερη κοινή προσπάθεια».

Οι προηγούμενες αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ, που έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος καταπολέμησης της κρίσης Securities Markets Programme, μοίρασαν το βάρος των τυχόν ζημιών ή κερδών μεταξύ των εθνικών κεντρικών τραπεζών, συμφώνως με το μερίδιο των κεφαλαίων που κατέχουν στην ΕΚΤ.

Ο David Marsh, γενικός διευθυντής του OMFIF, φόρουμ κεντρικών τραπεζιτών και τραπεζιτών, σχολίασε ότι το Βερολίνο και η Bundesbank λογικά θα πρέπει να γνώριζαν εδώ και καιρό ότι η νομισματική ενοποίηση σημαίνει να αναλάβει η Γερμανία μέρος των ζημιών των δανειοληπτών κρατών, όπως η Ελλάδα.

«Η Γερμανία γνωρίζει ότι η Ευρώπη είναι πολιτικά πολύ σημαντική, αλλά δυσκολεύεται να κοιτάξει με στρατηγική ματιά τα οικονομικά θέματα», πιστεύει ο κ. Marsh.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation