Τα μυστικά της συμφωνίας «σταθμός» ΗΠΑ - Κίνας για το κλίμα

Η Κίνα και οι ΗΠΑ, οι δύο πλέον ρυπογόνες χώρες του πλανήτη, άφησαν στην άκρη 20 χρόνια διαμάχης για το πώς θα καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή, και εγκαινίασαν ταυτόχρονα σχέδια για την μείωση των εκπομπών καυσαερίων.

Η ανέλπιστη κοινή ανακοίνωση από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Barack Obama και τον Πρόεδρο της Κίνας Xi Jinping στο Πεκίνο, ενισχύει τις προοπτικές να σφραγιστεί μια διεθνής κλιματική συνθήκη του χρόνου στο Παρίσι.

Η Κίνα για πρώτη φορά καθόρισε συγκεκριμένη χρονολογία για το προβλεπόμενο ζενίθ των ρυπογόνων εκπομπών της, στο 2030. Οι ΗΠΑ δεσμεύθηκαν να εκλύουν 26-28% λιγότερα καυσαέρια το 2025 σε σύγκριση με τις εκπομπές του 2005.

Ακολουθούν 4 ερωταπαντήσεις για τα κρισιμότερα σημεία της συμφωνίας.

Ερώτηση: Ποιά είναι η πραγματική σημασία της απόφασης;

Απάντηση: Πολιτικά είναι πολύ σημαντικό βήμα. Επιστημονικά ίσως όχι και τόσο. Η Κίνα παρά τις αυξανόμενες εγχώριες επιπτώσεις της μόλυνσης, υπήρξε επί μακρόν ο υποστηριχτής των φτωχών κρατών, που θεωρούσαν ότι οι ΗΠΑ και τα πλούσια έθνη οφείλουν εκείνα να μειώσουν τα καυσαέρια που παρήγαγαν για να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξή τους. Οι ΗΠΑ αρνούνταν να αντιδράσουν αν δεν δεχόταν η Κίνα –ο μεγαλύτερος οικονομικός ανταγωνιστής και Νο1 στις εκπομπές καυσαερίων από το 2006- να φερθεί πιο ώριμα και να σταματήσει να συμπεριφέρεται σαν να είναι η Γκάνα. Οπότε το γεγονός της κοινής ανακοίνωσης των δύο ηγετών και η δέσμευση στους νέους στόχους, αποτελεί πανίσχυρο πολιτικό σινιάλο ενόψει του στόχου να υπογραφεί νέα κλιματική συμφωνία στο Παρίσι τον Δεκέμβριο 2015.

Ε: Επαρκούν τα μέτρα για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή;

Α: Δεν είναι σαφές. Ο στόχος του 2030 που διάλεξε το Πεκίνο σημαίνει ότι η χώρα που σήμερα παράγει το 25% και πλέον του διοξειδίου άνθρακα έχει 15 χρόνια περιθώριο να συνεχίσει.

Οι επιστήμονες λένε ότι ο έλεγχος των εκπομπών πρέπει να γίνει άμεσα για να μην ανέβει η θερμοκρασία του πλανήτη πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, σημείο όπου θα προκληθεί μεγάλη κλιματική αλλαγή. Η θερμοκρασία έχει ήδη ανέβει περίπου 1C από το 1800 και οι πιο «πράσινες» χώρες της Ευρώπης ζητούσαν από την Κίνα να θέσει όριο το 2020 ή 2025 για να μην επέλθει υπερθέρμανση. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι μελετούσαν αυτές τις χρονολογίες, μέχρι να αρχίσει η οικονομική επιβράδυνση στην χώρα. Όσο για τον αμερικανικό στόχο, αυτός δεν είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός και μπορεί να επιτευχθεί και με τις ισχύουσες πολιτικές.

Πάντως και οι δύο χώρες έστειλαν ηχηρό μήνυμα προς τους επενδυτές για την ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας και άλλων εναλλακτικών στα ορυκτά καύσιμα που θα βοηθήσουν στην μείωση των ρύπων.

Ε: Ερχεται πιο κοντά τώρα μια παγκόσμια κλιματική συμφωνία του χρόνου στο Παρίσι;

Α: Θα πρέπει. Μέχρι τώρα, οι αντίπαλοι της οριοθέτησης αυστηρότερων κλιματικών προγραμμάτων, είχαν την δικαιολογία ότι δεν έχει νόημα η δράση όταν δεν συμμετέχουν οι δύο πλέον ρυπογόνοι παράγοντες. Ορισμένοι μάλιστα αμφισβητούν την σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής. Κι αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα για ορισμένους ηγέτες της ΕΕ που πρόσφατα συμφώνησαν ότι η κοινότητα θα μειώσει τις εκπομπές καυσαερίων κατά 40% από τα επίπεδα του 1990 ως το 2030. Με την σινο-αμερικανική συμφωνία τα επιχειρήματα αυτά δεν ευσταθούν.

Ε: Τι θα συμβεί στην συνέχεια;

Α: Τον Δεκέμβριο οι διεθνείς κλιματικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, μεταφέροντα στην Λίμα του Περού, που φιλοξενεί τον φετινό ετήσιο γύρο συνομιλιών. Οι αρμόδιοι υπουργοί θα δουλέψουν πάνω σε προσχέδιο της συμφωνίας των Παρισίων, που ορισμένοι αξιωματούχοι σχολιάζουν ότι είναι ήδη ισχυρότερο από τα προηγούμενά του. Πολλά ζητήματα παραμένουν ανοιχτά, με κύριο το πόσο θα είναι νομικά δεσμευτική η συμφωνία και πόσα κεφάλαια θα δώσουν οι πλουσιότερες χώρες για να βοηθήσουν τις φτωχότερες να αντεπξέλθουν.

Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι κατά πόσον η όποια συμφωνία προκύψει από το Παρίσι, θα είναι αρκετή για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή. Το Πρωτόκολλο του Κιότο 1997, η μόνη νομικά δεσμευτική κλιματική συνθήκη του πλανήτη, ήταν αρκετά φιλόδοξη αλλά δεν την επικύρωσαν αρκετές χώρες ώστε να έχει αποτέλεσμα.
Γι'αυτό και η συμφωνία των Παρισίων προδιαγράφεται πιο χαλαρή, ώστε να είναι ευκολότερο να την επικυρώσουν οι χώρες.

Οι ΗΠΑ και η Κίνα διέρρηξαν ένα κρίσιμο πολιτικό αδιέξοδο. Μένει να δούμε αν το τίμημα θα είναι μια διεθνής συμφωνίας πολύ αδύναμη ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η μεγάλη κλιματική απειλή.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation