Ελ Εριάν: Κίνδυνοι από το παρελθόν απειλούν τώρα τις αγορές

Φαίνεται ότι όπου κι αν κοιτάξετε αυτές τις μέρες σε όλες τις οικονομίες και τις αγορές, υπάρχει μια διελκυστίνδα.

Από τη μία πλευρά, υπάρχουν καλύτερες προοπτικές που ενισχύουν τις ελπίδες για βιώσιμη ευημερία, ελκυστικές επενδυτικές αποδόσεις και πραγματική χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η κληρονομιά της υπερχρέωσης, της χαμηλής ποιότητας ανάπτυξης και των λαθών πολιτικής.

Αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν με ταυτόχρονη μετάβαση πέρα από τις προσεγγίσεις οικονομικής διαχείρισης που αποτυγχάνουν να προσφέρουν διαρκή και χωρίς αποκλεισμούς ευημερία που να συνάδει με την ευημερία του πλανήτη μας.

Ευτυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του ιστορικού βάρους είναι διαχειρίσιμο. Όπου δεν είναι, οι πιο έγκαιρες αντιδράσεις τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα μπορούν να το καταστήσουν.

Ας ξεκινήσουμε με τις οικονομικές προοπτικές. Οι προηγμένες χώρες δικαίως αναμένουν ένα έτος με χαμηλότερο πληθωρισμό, λιγότερο δαπανηρό δανεισμό και πιο άφθονη χρηματοδότηση. Αυτό σημαίνει βελτιωμένη οικονομική προσιτότητα και αυξημένη διαθεσιμότητα ενυπόθηκων δανείων για τα νοικοκυριά, ενώ οι επιχειρήσεις επωφελούνται από την ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση από την αγορά σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με τους δείκτες αναφοράς σε ότι αφορά τα δάνεια.

Η πρόκληση και για τους δύο τομείς έγκειται στη διαχείριση της κληρονομιάς των τελευταίων ετών. Ο πλήρης αντίκτυπος του επιθετικού κύκλου αύξησης των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών δεν έχει γίνει ακόμη αισθητός και τα επίπεδα χρέους των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί αρκετά κοντά σε ανησυχητικά επίπεδα. Ο διαφαινόμενος «τοίχος ωρίμανσης» του χρέους που περιμένει τις επιχειρήσεις θα χρειαστεί να αναχρηματοδοτηθεί με λιγότερο ευνοϊκούς όρους από τους αρχικά συμφωνηθέντες.

Η ισχυρή ζήτηση που υποστηρίζεται από μια υγιή αγορά εργασίας δεν αρκεί για να διασφαλίσει τη διαχείριση αυτών των ιστορικών προκλήσεων. Οι φορείς χάραξης πολιτικής έχουν επίσης περιορισμούς.

Οι κυβερνήσεις έχουν περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο λόγω των υψηλών ελλειμμάτων, του χρέους και της πιο δαπανηρής αναχρηματοδότησης. Οι κεντρικές τράπεζες, που επιθυμούν να μην παρατείνουν τον ήδη μακρύ κατάλογο των λαθών πολιτικής του 2021-23, θα διστάσουν να μειώσουν επιθετικά τα επιτόκια πολιτικής.

Επιπλέον, υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι τα κίνητρα παλαιού τύπου δεν είναι απλώς λιγότερο εφικτά, αλλά και λιγότερο επιθυμητά τώρα που λειτουργούμε σε έναν κόσμο με ανεπαρκώς ευέλικτη προσφορά αγαθών και υπηρεσιών - μια ευπάθεια που επιδεινώνεται από τους γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς.

Παρά ορισμένα οικονομικά φωτεινά σημεία στην Ασία και στις χώρες του Κόλπου, ο αναπτυσσόμενος κόσμος δεν έχει την ικανότητα να λειτουργήσει ως παγκόσμιος μοχλός ανάπτυξης που θα βοηθούσε στην άρση των υπερχρεώσεων.

Αυτό είναι πιο εντυπωσιακό στην Κίνα. Εδώ έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος όσον αφορά τη στροφή προς την «ποιοτική ανάπτυξη» μέσω της εστίασης στην τεχνολογική ανάπτυξη, την πράσινη ενέργεια και τη μετάβαση σε δραστηριότητες που κατευθύνονται περισσότερο από τους εγχώριους καταναλωτές. Ωστόσο, υπάρχει τεράστια πίεση για την επανεκκίνηση μιας παλιάς αναπτυξιακής μηχανής που τροφοδοτείται από το χρέος και τον δημόσιο τομέα, η οποία είναι αναποτελεσματική και δημιουργεί απρόβλεπτες συνέπειες.

Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ο ενθουσιασμός για τα νέα υψηλά επίπεδα στα χρηματιστήρια ενός αυξανόμενου αριθμού προηγμένων χωρών πρέπει να εξισορροπηθεί έναντι της απειλής που συνιστά το απόθεμα των υπερχρεωμένων και αδικαιολόγητα αποτιμημένων περιουσιακών στοιχείων. Το κορυφαίο παράδειγμα είναι, φυσικά, τα εμπορικά ακίνητα, όπου η αναπροσαρμογή χαμηλότερα της αξίας των projects που υπεγράφησαν στις μέρες της ακμής των χαμηλών επιτοκίων γίνεται πολύ αργά.

Ευτυχώς, πρόκειται για ένα πρόβλημα που ενέχει μόνο περιορισμένο κίνδυνο για τη συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ωστόσο, όσο περισσότερος χρόνος χρειάζεται για να αντιληφθούν οι υπερδανεισμένοι επενδυτές τη δυσάρεστη πραγματικότητα, τόσο περισσότερο θα περιμένουν τα άμεσα επενδύσιμα κεφάλαια για να μην μολυνθούν από την ενδεχόμενη αναγνώριση μεγάλων μη πραγματοποιημένων ζημιών και τον μεγαλύτερο κίνδυνο μετάδοσης σε παρακείμενες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων.

Ισχυρότερα βήματα για την αντιμετώπιση των υπερβάσεων του χρέους και την αναμόρφωση των μοντέλων ανάπτυξης θα βοηθούσαν να ανοίξει ο δρόμος για την υπέρβαση των λαθών του παρελθόντος και την αξιοποίηση των μελλοντικών ευκαιριών.

Πρόκειται για μια πορεία που μπορεί να διασφαλιστεί καλύτερα, πρώτον, με έγκαιρες κυβερνητικές δράσεις που θα συμβάλουν στην ενεργοποίηση των νέων κινητήριων δυνάμεων της ανάπτυξης. Δεύτερον, με μεγαλύτερο ρεαλισμό εκ μέρους ορισμένων νοικοκυριών, επιχειρήσεων και επενδυτών ότι δεν επιστρέφουμε σε έναν κόσμο τεχνητά χαμηλών επιτοκίων. Τρίτον, με καλύτερα δίκτυα ασφαλείας για την προστασία των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας και τέταρτον, με ταχύτερη αναδιάρθρωση του μη βιώσιμου χρέους.

Οι προκλήσεις αυτές έχουν γίνει δυσκολότερες λόγω του σκοτεινού γεωπολιτικού σκηνικού, το οποίο τροφοδοτεί τον κατακερματισμό, εξαπολύει στασιμοπληθωριστικούς ανέμους και εμποδίζει τη διεθνή συνεργασία.

Αυτό φυσικά δεν έχει σημασία μόνο για τις οικονομικές προοπτικές. Οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι έχουν ξεσπάσει με συγκλονιστικά καταστροφικό τρόπο, που έχει οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες αθώους πολίτες να χάσουν τη ζωή τους, τα προς το ζην και τα σπίτια τους. Η οικονομική και αγοραία διελκυστίνδα θα ωχριά πάντα μπροστά σε τέτοια βαθιά δεινά.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation