Τα τρία μέτωπα που θα κρίνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία

Μήπως ο πόλεμος στην Ουκρανία γυρίζει επιτέλους υπέρ του Βλαντίμιρ Πούτιν; Ο ρωσικός στρατός προχωρά στο Ντονμπάς. Αν ο στρατός του Πούτιν μπορεί να καταλάβει τη βιομηχανική «καρδιά» της Ουκρανίας και να αποκόψει τη χώρα από τη θάλασσα, τότε η επιβίωση της τελευταίας ως βιώσιμου κράτους θα τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Αυτό το ζοφερό σενάριο είναι οπωσδήποτε δυνατόν να υλοποιηθεί. Αλλά δεν είναι αναπόφευκτο -ούτε καν πιθανό. Ωστόσο, για να αποτραπεί το ενδεχόμενο η Ρωσία να επιτύχει μια επίφαση νίκης, η δυτική συμμαχία που υποστηρίζει την Ουκρανία πρέπει να διατηρήσει την ψυχραιμία της και να αυξήσει την υποστήριξή της προς το Κίεβο. Η δυναμική στον πόλεμο πρέπει να επιστρέψει και πάλι προς την πλευρά της Ουκρανίας, για να υπάρξει οποιαδήποτε προοπτική ενός αποδεκτού ειρηνευτικού διακανονισμού.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ουσιαστικά δίνεται σε τρία μέτωπα και μεταξύ τριών πρωταγωνιστών. Το πρώτο μέτωπο είναι το ίδιο το πεδίο της μάχης. Το δεύτερο μέτωπο είναι οικονομικό. Το τρίτο μέτωπο είναι η μάχη της βούλησης. Οι τρεις συμμετέχοντες είναι η Ρωσία, η Ουκρανία και η δυτική συμμαχία που υποστηρίζει την Ουκρανία.

Οι Ουκρανοί είναι όλο και πιο νευρικοί επειδή ανησυχούν πως η δυτική υποστήριξη αρχίζει να χαλαρώνει. Γνωρίζουν πως σε μια ξεκάθαρη μάχη με τη Ρωσία, η Ουκρανία είχε το πλεονέκτημα μόνο στο τρίτο μέτωπο -αυτή της μάχης της βούλησης. Ως μια χώρα που μάχεται για την ελευθερία και ανεξαρτησία της, έχει πολύ καλύτερο κίνητρο.

Σε ό,τι αφορά τη δύναμη πυρός και τα οικονομικά, όμως, το διμερές πλεονέκτημα γέρνει προς τη Μόσχα. Η Ρωσία έχει περισσότερο βαρύ πυροβολικό και περισσότερα αεροσκάφη απ’ ό,τι η Ουκρανία και επιτέλους το δείχνει αυτό στο Ντονμπάς. Η Σαμπίνε Φίσερ, Γερμανίδα ακαδημαϊκός, λέει πως η διάθεση στη Μόσχα «επιστρέφει στο ‘μπορούμε να κερδίσουμε’». Η Ρωσία έχει υποστεί βαριές απώλειες, αλλά το ίδιο και η Ουκρανία. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε πρόσφατα πως η χώρα του χάνει έως 100 άνδρες την ημέρα. Ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι μεγαλύτερος.

Η Ουκρανία έχει υποστεί επίσης πολύ πιο σοβαρή οικονομική ζημιά απ’ ό,τι η Ρωσία. Η ρωσική οικονομία προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 12%-15% φέτος. Αλλά η οικονομία της Ουκρανίας, που ούτως ή άλλως είναι μικρότερη, αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 45%.

Πέραν του πιο ακμαίου ηθικού, το μεγάλο πλεονέκτημα της Ουκρανίας είναι η υποστήριξη της Δύσης. Αν η δυτική συμμαχία δώσει στους Ουκρανούς τα όπλα και την οικονομική βοήθεια που χρειάζονται, τότε η ισορροπία του πολέμου θα γείρει και πάλι προς το Κίεβο.

Υπήρχε μια αισθητή νευρικότητα στη μεγάλη ουκρανική αντιπροσωπεία που βρέθηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός την περασμένη εβδομάδα, πως η δυτική υποστήριξη μπορεί να χαλαρώσει. Οι Ουκρανοί ανησυχούσαν από τη βραδύτητα της παράδοσης όπλων από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, που δυσκολεύει την απώθηση της ρωσικής προέλασης. Ανησυχούν πως, μέχρι τον Σεπτέμβριο, οι δυτικές χώρες θα επικεντρώνονται περισσότερο στα δικά τους οικονομικά προβλήματα παρά στη συμφορά της Ουκρανίας.

Φοβούνται πως κάποιες χώρες -πιθανότατα ηγούμενες από τη Γαλλία ή τη Γερμανία- θα γραπωθούν από ψευδεπίγραφες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και θα μειώσουν δραστικά την υποστήριξη προς την Ουκρανία. Αυτές οι ουκρανικές ανησυχίες αναφέρθηκαν σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Πούτιν και των Όλαφ Σολτς και Εμανουέλ Μακρόν, τους ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Οι φόβοι αυτοί είναι κατανοητοί. Αλλά νομίζω (και ελπίζω) πως είναι λάθος. Η ομιλία του Σολτς στο Νταβός έδειξε μια ξεκάθαρη κατανόηση του διακυβεύματος στην Ουκρανία. Ο καγκελάριος υποστήριξε πως η Ρωσία έχει εξαπολύσει ιμπεριαλιστικό πόλεμο και δήλωσε πως «ο Πούτιν δεν πρέπει να κερδίσει». Το σημαντικό είναι πως οι Γερμανοί λένε το ίδιο κατ’ ιδίαν -επιμένοντας πως δεν έχουν καμία πρόθεση να αναγκάσουν την Ουκρανία να εκχωρήσει εδάφη και πως σκοπεύουν πλήρως να παραδώσουν τον οπλισμό που έχουν υποσχεθεί.

Αν η Δύση διατηρήσει την ψυχραιμία της, τηρήσει τις υποσχέσεις της και επιταχύνει την παράδοση όπλων, τότε η πίεση στους Ουκρανούς να κάνουν εδαφικές ή άλλες παραχωρήσεις στη Μόσχα θα χαλαρώσει. Με περισσότερο βαρύ οπλισμό, οι Ουκρανοί θα μπορούν να αντισταθούν στους Ρώσους και στη συνέχεια να τους απωθήσουν. Ο καθηγητής Λόρενς Φρίντμαν σημειώνει πως «η Ρωσία πρέπει τώρα να υπερασπιστεί μια μακριά συνοριογραμμή και σημαντικά κατεχόμενα εδάφη. Οι δυνάμεις της είναι ήδη πιεσμένες και η Μόσχα δυσκολεύεται να βρει εφέδρους».

Στο οικονομικό μέτωπο, όμως, είναι που η θέση της Ρωσίας θα μπορούσε να αποδυναμωθεί δραματικά με την πάροδο του χρόνου. Ο ρωσικός στρατός έχει χάσει πολύ στρατιωτικό εξοπλισμό. Η αντικατάστασή του είναι πολύ δύσκολη σε μια οικονομία που σφυροκοπείται από τις δυτικές κυρώσεις.

Οι Ρώσοι έχουν τώρα τόση έλλειψη ημιαγωγών, που φέρεται να χρησιμοποιούν τσιπ υπολογιστών από πλυντήρια πιάτων και ψυγεία σε στρατιωτικό εξοπλισμό. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ισχυρίζεται ότι η Ρωσία έχασε περίπου 1.000 τανκς στη μάχη και ότι δύο από τους κατασκευαστές αρμάτων μάχης της χώρας έπρεπε να σταματήσουν την παραγωγή λόγω έλλειψης εξαρτημάτων.

Η οικονομική πίεση στον Πούτιν επίσης αυξάνεται. Επί του παρόντος, η Ρωσία εξακολουθεί να λαμβάνει περίπου 1 δισ. ευρώ κάθε μέρα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ωστόσο, η ΕΕ σχεδιάζει να τερματίσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέχρι το τέλος του έτους και να μειώσει δραστικά τις εισαγωγές φυσικού αερίου το συντομότερο δυνατό.

Η Γερμανία κατασκευάζει και μισθώνει τώρα νέους τερματικούς σταθμούς για την εισαγωγή υγρού φυσικού αερίου, γεγονός που θα επιτρέψει στη διαδικασία διακοπής των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία να ξεκινήσει σοβαρά το επόμενο έτος. Οι Ρώσοι δεν διαθέτουν τους αγωγούς για να ανακατευθύνουν αυτό το φυσικό αέριο προς την Κίνα και έτσι αντιμετωπίζουν ένα καταστροφικό πλήγμα στα εθνικά τους οικονομικά.

Η προοπτική ενός παρατεταμένου πολέμου είναι τρομακτική. Αλλά έως ότου η ρωσική κυβέρνηση εγκαταλείψει τον στόχο της να κατακτήσει νέα εδάφη στην Ουκρανία, δεν μπορεί να υπάρξει προοπτική πραγματικών ειρηνευτικών συνομιλιών. Αυτό μπορεί να είναι δυνατό μόνο όταν τα στρατεύματα του Πούτιν ξεμείνουν από εξοπλισμό και η κυβέρνησή του ξεμείνει από χρήματα.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation