Γιατί άλλαξε στρατηγική η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Η τελευταία φορά που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια ήταν όταν μόλις ξεκινούσε η κρίση χρέους της ευρωζώνης το 2011 –μια κίνηση που οι αξιωματούχοι της παραδέχονται τώρα ως ήταν ένα τεράστιο λάθος.

Η πρώτη νέα στρατηγική της εδώ και σχεδόν δυο δεκαετίες, που αποκαλύφθηκε την Πέμπτη, είναι σχεδιασμένη για να αποφεύγεται ο κίνδυνος τέτοιας πρόωρης σύσφιξης πολιτικής στο μέλλον. Μεταφέρει τον στόχο για τον πληθωρισμό στο 2% και δεσμεύεται για ανοχή σε όποιες μικρές υπερβάσεις του στόχου.

«Μάθαμε από την ιστορία και παρατηρήσαμε τι ήταν αποτελεσματικό και τι δεν ήταν αποτελεσματικό», δήλωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ Christine Lagarde παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της αναθεώρησης. «Τώρα χρειάζεται να δείξουμε πως εννοούμε αυτό που λέμε».

Η ΕΚΤ συνεχώς αποτύγχανε να αυξήσει τον πληθωρισμό στον προηγούμενο στόχο του «χαμηλότερα αλλά κοντά στο 2%» κατά το μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας. Οι αναλυτές λένε πως η νέα στρατηγική θα διευκολύνει τη διατήρηση των επιτοκίων στα ιστορικά χαμηλά τους επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να επιτευχθεί η νομική εντολή της για σταθερότητα τιμών.

Η Annalisa Piazza, αναλύτρια της MFS Investment Management, δήλωσε πως «η Lagarde αφήνει την πόρτα ανοιχτή για περαιτέρω δυναμικές ενέργειες».

Ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών της ING, ανέφερε πως «σηματοδοτεί ξεκάθαρα μια σταδιακή τάση προς περισσότερη, έστω και διακριτικά, ήπια στάση».

Με την απόρριψη του προηγούμενου στόχου για τον πληθωρισμό, η ΕΚΤ στοχεύει να αποβάλλει αυτό που η Lagarde χαρακτήρισε «αβάσιμες εικασίες» πως προτιμά ο πληθωρισμός να είναι χαμηλότερος του στόχου παρά υψηλότερος.

Ενώ η Lagarde είπε πως ο νέος στόχος είναι συμμετρικός, που σημαίνει πως «θεωρεί πως οι αρνητικές και θετικές αποκλίσεις του πληθωρισμού από τον στόχο είναι εξίσου ανεπιθύμητες», πρόσθεσε πως θα ανησυχούσε περισσότερο για τον υψηλότερο του στόχου πληθωρισμό υπό ορισμένες συνθήκες.

Δήλωσε πως η ΕΚΤ θα χρησιμοποιήσει «ιδιαίτερα δυναμικές ή επίμονες ενέργειες νομισματικής πολιτικής» όταν τα επιτόκια βρίσκονται κοντά στο χαμηλότερο όριό τους και ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλότερα του στόχου του –όπως συμβαίνει εδώ και αρκετά χρόνια. Η στροφή «μπορεί επίσης να υποδηλώνει μια μεταβατική περίοδο στην οποία ο πληθωρισμός είναι μέτρια άνω του στόχου».

Αυτό δεν σημαίνει πως θα επιδιώξει ενεργά να οδηγήσει τον πληθωρισμό άνω του στόχο του, όπως η Fed στις ΗΠΑ που άλλαξε τη στρατηγική της ώστε να καλύψει την περίοδο του χαμηλού πληθωρισμού. Η Lagarde σημείωσε πως η νέα στρατηγική της ΕΚΤ «ξεκάθαρα» δεν είναι η ίδια με την πολιτική του μέσου πληθωρισμού της Fed.

Αυτό αφήνει τη Fed με μια πιο διευκολυντική στάση απ’ ότι  αυτή της ΕΚΤ. Ωστόσο, ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος στις ΗΠΑ και η Fed αναμένεται να αρχίσει να συσφίγγει την πολιτική της νωρίτερα. Η νέα στρατηγική της ΕΚΤ καθιστά πιθανότερο το ενδεχόμενο να διατηρήσει τα δικά της επιτόκια χαμηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κάτι που πιθανόν να πιέσει το ευρώ χαμηλότερα έναντι του δολαρίου και θα διατηρήσει χαμηλά τις αποδόσεις των ομολόγων της ευρωζώνης.

«Ιστορικά, η απόκλιση νομισματικής πολιτικής μεταξύ βασικών κεντρικών τραπεζών έχει προκαλέσει αύξηση της αστάθειας στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, και ανατίμηση στο νόμισμα που συσφίγγει πολιτική», ανέφεραν αναλυτές της Citigroup, προβλέποντας πως το ευρώ θα μπορούσε να πέσει από το πάνω από 1,18 έναντι του δολαρίου που είναι σήμερα, στο 1,16 έναντι του δολαρίου.

Το μεγαλύτερο ερώτημα που αφήνει η ανακοίνωση της ΕΚΤ είναι τι θα σημάνει για τη νομισματική της πολιτική καθώς θα ανακάμπτει η οικονομία της ευρωζώνης από την κρίση του κορωνοϊού –κάτι που εξαίρεσε από τις συζητήσεις της.

«Κάναμε μια πολύ ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ της δουλειάς στην αναθεώρηση στρατηγικής και στην κανονική δουλειά των λειτουργειών της νομισματικής πολιτικής», ανέφερε ο Gabriel Makhlouf, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ιρλανδίας και μέλος του συμβουλίου της ΕΚΤ.

«Θα συζητήσουμε τις οποιεσδήποτε επιπτώσεις για τη νομισματική πολιτική στην επόμενη τακτική συνεδρίασή μας, σε δυο εβδομάδες», είπε ο κ. Makhlouf. «Φυσικά, το ζήτημα που κυριαρχεί στην τρέχουσα συζήτηση μας είναι η επίπτωση της πανδημίας και περιμένω πως αυτό θα συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα».

Ορισμένοι αναλυτές σημείωσαν πως η αλλαγή στον στόχο πληθωρισμού της ΕΚΤ αντισταθμίστηκε εν μέρει από την υπόσχεση της να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στο κόστος της ιδιοκτησίας σπιτιού με τον επίσημο υπολογισμό της αύξηση τιμών. Ο Frederik Ducrozet, στρατηγικός αναλυτής της Pictet Wealth Management είπε πως αυτό θα προσθέσει περίπου 15 μονάδες βάσης στον ονομαστικό πληθωρισμό, που ήδη αναμένεται να ξεπεράσει το 2% φέτος.

Άλλοι επισήμαναν πως μακροπρόθεσμα η μεγαλύτερη επίπτωση της νέας στρατηγικής της ΕΚΤ θα προέλθει από τα μέτρα που στοχεύουν στην κλιματική αλλαγή, αν και πολλά δεν θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή πριν το 2024.

Η κεντρική τράπεζα είπε πως θα αναπτύξει νέα μοντέλα για τη χρηματοοικονομική επίπτωση, θα κάνει stress test στη δική της έκθεση στην υπερθέρμανση του πλανήτη, θα απαιτήσει καλύτερη δημοσιοποίηση στοιχείων για τους κλιματικούς κινδύνους από εταιρείες και θα προσαρμόσει τις αγορές εταιρικών τίτλων και συλλογικής πολιτικής για να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι εκπομπές ρίπων των εκδοτών τίτλων.

«Η αναθεώρηση είναι πρωτοποριακή στις πτυχές της κλιματικής αλλαγής» σύμφωνα με τον Paul Diggle, αναπληρωτή επικεφαλής οικονομολόγο της Aberdeen Standard Investments. «Άλλες κεντρικές τράπεζες θα τη διαβάσουν και θα σκεφτούν πολύ το πώς θα μπορέσουν να δείξουν παρόμοια δέσμευση για να ‘πρασινίσουν’ τη νομισματική πολιτική».

Όταν συνεδρίασε αυτήν την εβδομάδα το συμβούλιο της ΕΚΤ, τα περισσότερα από τα 25 μέλη της, συμπεριλαμβανομένης της Lagarde, έκαναν διάλειμμα για να παρακολουθήσουν τον ποδοσφαιρικό αγώνα Ιταλίας-Ισπανίας στους ημιτελικούς του Euro.

Δεδομένου το πόσο διχασμένο ήταν το συμβούλιο όταν ανέλαβε τα καθήκοντα της η Lagarde από τον Mario Draghi στα τέλη του 2019, υπήρχαν φόβοι πως η απόφασή της να προχωρήσει σε αναθεώρηση στρατηγικής θα τροφοδοτούσε τις εντάσεις. Αντιθέτως, η ομόφωνη συμφωνία για τη νέα στρατηγική μήνες πριν το προγραμματισμένο είναι μια επιτυχία για την τακτική της για δημιουργία ομάδας, στην οποία βοήθησαν ομαδικές συγκεντρώσεις όπως αυτής της εβδομάδας.

Αλλά η πραγματική δοκιμασία για την ενότητα του συμβουλίου πιθανότατα θα έρθει όταν θα αποφασίσει το πώς θα εφαρμόσει τη νέα στρατηγική, για παράδειγμα πόσο γρήγορα να περιστείλει το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 1,85 τρισ. ευρώ.

«Το πλαίσιο από μόνο του λίγα φέρνει στην ΕΚΤ», σύμφωνα με τον Krishna Guha, αντιπρόεδρο της Evercore ISI. «Θα κερδίσει αξιοπιστία μόνο μέσω της αποφασιστικής χρήσης εργαλείων για να προωθήσει τους δηλωμένους στόχους».

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation