Κορωνοϊός: Πώς την... πάτησαν οι «άριστοι» του πρώτου κύματος

Η Τσεχική Δημοκρατία αντιμετώπισε τόσο καλά την πρώτη φάση της πανδημίας του κορωνοϊού, που τον Ιούνιο μαζεύτηκαν περίπου 2.000 άτομα σε ένα τραπέζι μήκους 500 μέτρων (φωτ.) στη Γέφυρα του Καρόλου στην Πράγα, για ένα πάρτι που χαρακτηρίστηκε ως «συμβολικός αποχαιρετισμός» στην κρίση.

«Εκείνον τον καιρό δεν νομίζω πως ήταν τρελό», είπε ο Filip, ένας 30χρονος που συμμετείχε στη γιορτή, προσθέτοντας πως ήταν μια ευκαιρία να χαρεί ένα από τα πιο γραφικά μνημεία της Πράγας χωρίς τουρίστες. «Μάλιστα προσκάλεσα και τη γιαγιά μου. Δεν δέχθηκε. Όχι όμως λόγω του κορωνοϊού -και αυτό κάτι λέει για το πόσο χαμηλά ήταν τα νούμερα».

Τρεις μήνες μετά, η εικόνα είναι πολύ πιο ζοφερή. Την Παρασκευή, η κεντροευρωπαϊκή χώρα με τα 10,7 εκατ. κατοίκους κατέγραψε 3.792 νέα κρούσματα, τον υψηλότερο ημερήσιο αριθμό κρουσμάτων. Περισσότερα από τα δύο τρίτα των 80.605 Τσέχων που έχουν επιβεβαιωθεί πως έχουν μολυνθεί από τον ιό, μολύνθηκαν τον τελευταίο μήνα. Την περασμένη Τετάρτη, η κυβέρνηση επανέφερε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Το μοτίβο αυτό έχει επαναληφθεί σε όλη την Κεντρική Ευρώπη. Η περιοχή χειρίστηκε το πρώτο κύμα της πανδημίας πολύ καλύτερα απ’ ό,τι οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες της Νότιας ή της Δυτικής Ευρώπης. Αλλά το δεύτερο κύμα φαίνεται πιο απειλητικό. Όπως η Τσεχία, έτσι και η Πολωνία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία έχουν τις τελευταίες τέσσερις ημέρες ανακοινώσει τους υψηλότερους αριθμούς κρουσμάτων από τότε που ξεκίνησε η πανδημία.

Οι υψηλότεροι ρυθμοί ελέγχων σημαίνουν πως οι αριθμοί των κρουσμάτων που ανακοινώνονται τώρα δεν είναι άμεσα συγκρίσιμοι με εκείνους του πρώτου κύματος. Οι θάνατοι έχουν επίσης μέχρι στιγμής παραμείνει σε χαμηλό επίπεδο. Αλλά σε αντίθεση με τον Απρίλιο και τον Μάιο, υπάρχουν ενδείξεις πως τα συστήματα υγείας της περιοχής αρχίζουν να αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Ο υπουργός υγείας της Τσεχίας Roman Prymula προειδοποίησε τον περασμένο μήνα πως αν δεν ληφθούν μέτρα, τότε τα νοσοκομεία της Τσεχίας θα φτάσουν στα όριά τους μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Στη ρουμανική πρωτεύουσα, το Βουκουρέστι, αυτό το σημείο έχει ήδη φτάσει.

«Δεν βλέπουμε την επιδημία να σταθεροποιείται», δήλωσε ο Ferenc Jakab, λοιμωξιολόγος που ηγείται της ερευνητικής ομάδας της ουγγρικής κυβέρνησης για τον ιό, σε virtual συνέδριο την περασμένη εβδομάδα. «Αν δεν ληφθούν άλλα σοβαρά μέτρα, τότε ο αριθμός των μολύνσεων θα αυξηθεί δραματικά τον επόμενο μήνα».

Όπως και αλλού, το δεύτερο κύμα του ιού στην Κεντρική Ευρώπη συνέπεσε με την περίοδο των θερινών διακοπών και το άνοιγμα των σχολείων. Αλλά η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κύματος είναι ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασαν οι κυβερνήσεις.

Η προηγούμενη επιτυχία της Κεντρικής Ευρώπης οφειλόταν κυρίως στην ταχεία και επιθετική αντίδρασή της. Τον Μάρτιο, την ώρα που το Ηνωμένο Βασίλειο άφηνε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να συρρέουν σε ιπποδρομίες στο Τσέλτενχαμ και μια πόλη της Γαλλίας προσπαθούσε να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ ανθρώπων ντυμένων στρουμφ, η Κεντρική Ευρώπη έκλεισε τα σύνορα και τα μαγαζιά της, απαγόρευσε τις μεγάλες συγκεντρώσεις και διέταξε τη χρήση μάσκας.

Όταν τα κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται και πάλι τον Αύγουστο, όμως, οι ίδιες χώρες -με εξαίρεση την Ουγγαρία, η οποία έκλεισε τα σύνορά της τον Σεπτέμβριο- σε μεγάλο βαθμό προσπάθησαν να περιορίσουν την πανδημία παίρνοντας λιγότερο δρακόντεια και περισσότερο τοπικά μέτρα.

Οι παρατηρητές λένε πως για τα συστήματα υγείας και τις διοικητικές διαδικασίες της περιοχής -που δεν χαίρουν τόσο καλής χρηματοδότησης όσο τα αντίστοιχα της Δυτικής Ευρώπης και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι υποστελεχωμένα- αυτή η προσέγγιση παρουσιάζει μεγαλύτερες προκλήσεις.

«Το είδος της ικανότητας που απαιτείται για να ακολουθηθεί το παράδειγμα της Ουχάν και να κλείσουν τα πάντα είναι τελείως διαφορετικό από την ικανότητα που απαιτείται για να δημιουργηθεί ένα σωστό σύστημα ιχνηλάτησης, να δημιουργηθεί ένα σωστό σύστημα υποστήριξης για τους ανθρώπους που μπαίνουν σε καραντίνα», σημειώνει η Olga Loblova, ερευνήτρια δημόσιας υγείας του Πανεπιστημίου Cambridge.

Αδύναμο σημείο παραμένουν τα τεστ. «(Για να ανακτήσουμε τον έλεγχο της πανδημίας), το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι τεστ, τεστ, τεστ», δήλωσε η Maria Ganczak, καθηγήτρια και ειδήμων σε θέματα επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Zielona Gora της Πολωνίας. «Αλλά επίσης χρειάζεται να εφαρμόσουμε τουλάχιστον κάποιες διαδικασίες περιορισμού των μολύνσεων στα σχολεία και επίσης να επιβάλουμε τους κανονισμούς που ήδη υπάρχουν».

Τα μπερδεμένα μηνύματα των πολιτικών δεν έχουν βοηθήσει την κατάσταση. Καθώς τα κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται τον Αύγουστο, ο Τσέχος πρωθυπουργός Andrej Babis απέρριψε μια προσπάθεια του υπουργού Υγείας του να επαναφέρει την υποχρεωτική χρήση μάσκας ευρύτερα. Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Peter Szijjarto δήλωσε πως θα απολύσει το προσωπικό που ζητά να εργαστεί από το σπίτι.

Η αλλαγή προσέγγισης οφείλεται εν μέρει στο ότι οι κυβερνήσεις γνωρίζουν περισσότερα τώρα για τον ιό απ’ ό,τι πριν από έξι μήνες. Έχει όμως επίσης να κάνει με το βαρύ οικονομικό τίμημα. Το δεύτερο τρίμηνο, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 14,5% στην Ουγγαρία, κατά 12,3% στη Ρουμανία, κατά 8,9% στην Πολωνία, κατά 8,4% στη Δημοκρατία της Τσεχίας και κατά 8,3% στη Σλοβακία.

«Έχουμε ένα τεράστιο έλλειμμα, το μεγαλύτερο στην ιστορία μας, και φαίνεται πως το έλλειμμα της κυβέρνησης το επόμενο έτος θα είναι περίπου το ίδιο», σύμφωνα με την Danuse Nerudova, η οποία συμμετείχε στην οικονομική task force που παρείχε συμβουλές στην τσεχική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της Covid. «Προειδοποιήσαμε την κυβέρνηση πως ένα καθολικό lockdown θα αποσταθεροποιούσε τα δημόσια οικονομικά… και αυτός είναι ίσως ο λόγος που δίσταζαν να κλείσουν την οικονομία».

Ωστόσο, καθώς τα κρούσματα συνεχίζουν να αυξάνονται, οι παρατηρητές λένε πως χρειάζεται και πάλι να ληφθούν πιο επιθετικά μέτρα. «Κάποιου είδους lockdowns είναι πιθανότατα αναπόφευκτα σε αυτή τη φάση, πιθανώς στοχεύοντας σε ορισμένους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής και ορισμένες περιοχές», σύμφωνα με την κα Loblova.

«Δεν είναι ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε πως η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με εκλεπτυσμένα και λιγότερο περιοριστικά μέτρα».

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation