Η πανδημία σκίζει τα εγχειρίδια των επενδυτών

Η Wall Street αγαπά τα καλά εγχειρίδια. Ίσως είναι η επικράτηση πρώην αθλητών στα trading floors, όμως όποτε υπάρχουν αναταράξεις στην αγορά, ψάχνουν να βρουν τι ήταν αποτελεσματικό σε παρόμοιες κρίσεις και ξεσκονίζουν τις ίδιες στρατηγικές. Όμως η κρίση του κορωνοϊού είναι περιοριστική, διότι φαίνεται ταυτόχρονα και σαν μωσαϊκό πολλών προηγούμενων κρίσεων, αλλά και σαν μια παντελώς νέα κρίση.

Ο πιο προφανής παραλληλισμός είναι με την κάμψη που ακολούθησε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ. Ήταν ένα μη συμβατικό σοκ, με μια απότομη αλλά τελικά παροδική επίπτωση στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές. Οι αεροπορικές εταιρείες, ο τουρισμός και η φιλοξενία, για παράδειγμα, επλήγησαν σκληρά, όμως, ανέκαμψαν μετά από λίγο καιρό.

Στα πρώτα στάδια της κρίσης του κορωνοϊού, αυτό ήταν το εγχειρίδιο που ακολούθησαν οι περισσότεροι επενδυτές. «Άδειασαν» τίτλους όπως μετοχές αεροπορικών εταιρειών, αλλά έψαξαν να αγοράσουν στις πτώσεις, θεωρώντας πως η επιδημία θα περιοριστεί και η οικονομική επίπτωση θα είναι μέτρια, οδηγώντας σε ανάκαμψη σε σχήμα «V».

Παρατηρώντας καλύτερα, επρόκειτο για έναν κακό παραλληλισμό. Πρώτον, το 2001 η αγορά μετοχών ήδη ανέκαμπτε από την κατάρρευση των dotcom και οι αποτιμήσεις ήταν ως εκ τούτου ήδη πολύ χαμηλές. Όμως οι επενδυτές μπήκαν χαλαρά στην τρέχουσα κρίση, με τις αγορές να αποτιμούν την... τελειότητα. Δεύτερον, και σημαντικότερο, παρά τη γεωπολιτική αβεβαιότητα που εξαπέλυσε η 11η Σεπτεμβρίου, οικονομικά ήταν ένα ελάσσονος σημασίας γεγονός. Αντιθέτως, ο κορωνοϊός έχει πυροδοτήσει ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σοκ στην ιστορία.

Υπάρχουν επίσης εμφανή στοιχεία της Μαύρης Δευτέρας του 1987. Οι αποτιμήσεις και τότε ήταν «τεντωμένες», όμως η σοβαρότητα της πτώσης που προέκυψε -η μεγαλύτερη ημερήσια κατάρρευση στην ιστορία των ΗΠΑ- οξύνθηκε από κάτι που ονομάζεται «ασφάλεια χαρτοφυλακίου».  

Αυτό σήμαινε πως οι επενδυτές αυτομάτως πωλούσαν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης δεικτών όταν έπεφταν οι αγορές, κάτι που θεωρητικά περιόριζε το περιθώριο πτώσης τους. Όμως η στρατηγική αυτή παραέγινε δημοφιλής. Όταν οι αγορές άρχισαν να σπάνε, αυτό προκάλεσε μια θύελλα πωλήσεων που έστειλε το αμερικανικό χρηματιστήριο σε κάθετη πτώση -κάτι που με τη σειρά του έφερε περισσότερες πωλήσεις futures και ένα πτωτικό σπιράλ.

Η ασφάλιση χαρτοφυλακίου με την παλιά της μορφή μπορεί να έχει «πεθάνει», όμως η ανάπτυξη στρατηγικών για options hedging και τα fund που στοχεύουν στη μεταβλητότητα έχουν οδηγήσει σε παρόμοιους φαύλους κύκλους, όπου οι πωλήσεις μπορεί να φέρουν ακόμα περισσότερες πωλήσεις.

Αν και η σοβαρότητα της πρόσφατης πτώσης των χρηματιστηρίων είναι φυσική, δεδομένης της κλίμακας της κρίσης του κορωνοϊού, πολλοί αναλυτές και επενδυτές λένε πως η αγριότητά της οξύνθηκε ξεκάθαρα από αυτούς τους τεχνικούς παράγοντες.

Ένα άλλο κεφάλαιο του εγχειριδίου είναι αφιερωμένο στο 1998, όταν η ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, επιταχύνοντας τη χρεοκοπία της Ρωσίας και τελικά την κατάρρευση της Long-Term Capital Management, του θρυλικού hedge fund που στελεχωνόταν από ορισμένα από τα λαμπρότερα μυαλά του κλάδου. Τα πρόσφατα ανησυχητικά σημάδια δυσλειτουργίας στην αγορά των αμερικανικών ομολόγων θυμίζει εκείνο το επεισόδιο.

Ένα από τα γνωστότερα trades της LTCM ήταν να εκμεταλλεύεται τις μικρές διαφορές τιμών μεταξύ προσφάτως εκδοθέντων και των παλαιότερων εκδόσεων αμερικανικού κρατικού χρέους, και στη συνέχεια να χρησιμοποιεί τεράστιες ποσότητες μόχλευσης, για να μετατρέψει μια μετρίως εξισορροπητική κερδοσκοπία σε χρυσωρυχείο. Όταν, όμως, χρεοκόπησε η Ρωσία, η επακόλουθη αναταραχή προκάλεσε τεράστιες απώλειες, margin calls και έστειλε την LTCM στο σπιράλ του θανάτου.

Μια έξαρση παρόμοιων συμπτωμάτων στην αγορά των treasuries στις αρχές του μήνα προκάλεσε φόβους πως μπορεί να υπάρξει ένα κύμα μίνι-LTCM μεταξύ των hedge funds που εμπλέκονται στο arbitrage και πως θα μπορούσε να υπάρξει ντόμινο καταρρεύσεων σε όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Fed παρενέβη τόσο δυναμικά.

Υπήρξαν επίσης ισχυροί παραλληλισμοί μεταξύ του τρέχοντος περιβάλλοντος και των σκοτεινών ημερών του 2008. Οι τράπεζες είναι πολύ πιο σταθερές σήμερα απ’ ό,τι ήταν τότε, όμως αυτή τη φορά η πιστωτική πίεση πιθανότατα θα γίνει αισθητή αλλού. Υπήρξε τεράστιος εταιρικός δανεισμός την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να είναι ευάλωτες ακόμα και σε μια μικρή ύφεση. Δεδομένης της κλίμακας του οικονομικού shutdown που βρίσκεται σε εξέλιξη, οι αθετήσεις πληρωμών όπως αυτές του 2008, οι αναδιαρθρώσεις και οι χρεοκοπίες φαίνονται τώρα αναπόφευκτες.

Άρα, ποιο εγχειρίδιο θα πρέπει να ακολουθήσουμε; Κανένα, λένε οι επαγγελματίες γνώστες της κρίσης, όπως ο hedge fund manager Mark Spitznagel. Ο ίδιος εκτιμά πως οι προσπάθειες του χρηματοπιστωτικού κλάδου να συγκρίνει την κάθε πτώση με προηγούμενες, αποτελούν έναν «αναδρομικό ντετερμινισμό» και είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.

«Καλή τύχη σε όποιον προσπαθήσει να αντιγράψει ένα παλιό εγχειρίδιο σε αυτή την κρίση», σχολιάζει δηκτικά. «Νομίζουμε πως είχαμε καταλάβει την τελευταία κρίση, αναδρομικά, και άρα νομίζουμε πως είμαστε πολύ έξυπνοι με αυτή την επόμενη κρίση. Δεν πάει έτσι το πράγμα… ο κλάδος απλώς φτιάχνει παραμύθια και στη συνέχεια πιστεύει σ’ αυτά τα παραμύθια που έχει πλάσει».

Αυτό είναι το ζουμί της τρέχουσας κατάστασης: ο κορωνοϊός είναι μια πανδημία χωρίς προηγούμενο στη σύγχρονη εποχή. Όσο πιο σύντομα μάθει ο χρηματοοικονομικός κάδος να μη βασίζεται σε πρότυπα και το αποδεχθεί αυτό τόσο το καλύτερο.

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation