Γιατί η εξωτερική πολιτική του Τραμπ ευνοεί την Κίνα

O Ντόναλντ Τραμπ έχει αναπτύξει, όπως μας λέει, έναν ειδικό δεσμό με τον Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας. Θα έπρεπε επίσης να ξεχάσουμε την προσπάθεια της Ρωσίας να υπονομεύσει την αμερικανική δημοκρατία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι σωστός, πολύ σωστός. Ακόμα και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αποδεικνύεται πως είναι μια χαρά τύπος, όταν συνομιλεί για το εμπόριο.

Τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος λέει πως θα συναντούσε ευχαρίστως τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ρουχανί. Την περασμένη εβδομάδα απειλούσε οργισμένος την Τεχεράνη. Δεδομένης της σπουδαίας συμφωνίας που κέρδισε ο κ. Κιμ στη Σιγκαπούρη, ο κ. Ρουχανί θα έκανε πολύ καλά να αρπάξει την προσφορά.

Μπορεί να δει κανείς γιατί όλα τα παραπάνω θα έπρεπε να ανησυχούν το Πεκίνο. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ είχε στο παρελθόν δεχθεί επίθεση φιλίας από τον Τραμπ. Αλλά καθώς ο τρελός τροχός της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής συνεχίζει την ξέφρενη πορεία του, ο πόλεμος του Λευκού Οίκου στις εμπορικές πολιτικές του Πεκίνου έχει αρχίσει να παγιώνεται. Η νέα άποψη του προέδρου για τον κ. Σι είναι πως «αυτός είναι για αυτούς και εγώ είμαι για εμάς».

Ο κ. Τραμπ έχει ένα δίκιο. Το μεγαλύτερο μέρος της οργής του για το εμπόριο αποτελεί ένδειξη άγνοιας για την παγκοσμιοποίηση και τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ζει στη δεκαετία του 1950. Τις ημέρες εκείνες, τα αγαθά παράγονταν σε μια χώρα -συνήθως την Αμερική- και πωλούνταν σε κάποια άλλη -κατά προτίμηση οπουδήποτε αλλού. Ο σύγχρονος κατακερματισμένος κόσμος, με εξαρτήματα και μισοτελειωμένα προϊόντα που μετακινούνται από διάφορα σύνορα, δεν ταιριάζει στο πρότυπο που έχει ο πρόεδρος στο μυαλό του.

Η Κίνα είναι διαφορετική περίπτωση. Όταν ο κ. Τραμπ την κατηγορεί για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, για περιορισμό στις εισαγωγές και για χειραγώγηση του γουάν, χτυπάει μια διαφορετική χορδή. Δεν αποτελεί έκπληξη που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις -πιο πρόσφατα η Βρετανία- υιοθετούν πιο αυστηρούς ελέγχους για να εμποδίσουν την κινεζική επένδυση να γίνει μια δίοδος για αθέλητη μεταφορά τεχνολογίας. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις διαμαρτύρονται το ίδιο έντονα με τις αμερικανικές για τους κινεζικούς κανονισμούς ιδιοκτησίας. Οι ποινές για ντάμπινγκ είναι συχνές. Η Κίνα εκμεταλλεύεται πλήρως τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και τους αγνοεί όποτε τη βολεύει.

Οπότε η προοπτική μιας παρατεταμένης εμπορικής κόντρας αποτελεί πραγματική πηγή ανησυχίας για τους Κινέζους ηγέτες, ιδίως από τη στιγμή που η οικονομία επιβραδύνεται και υπάρχουν εμφανείς ρωγμές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ακόμα και τα πιο αυταρχικά καθεστώτα φοβούνται για το πόσο ελέγχουν την εξουσία. Το καθεστώς του Κομμουνιστικού Κόμματος έχει σε μεγάλο βαθμό κερδίσει την αποδοχή εξαιτίας της διαρκούς αύξησης του βιοτικού επιπέδου. Ο κ. Σι δεν θέλει να δοκιμάσει κατά πόσον θα μείνει ακλόνητος κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής κάμψης.

Η Κίνα του κ. Σι δεν είναι επίσης συνηθισμένη σε τέτοια πίεση. Για μια δεκαετία και παραπάνω κινούνταν ανεμπόδιστη σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Είτε επειδή βιάζονταν να αρπάξουν μερίδιο από την κινεζική αγορά ή γιατί προσπαθούσαν να βάλουν το Πεκίνο στο πολυμερές σύστημα, οι δυτικές κυβερνήσεις φοβούνταν να κάνουν επιθετικές κινήσεις. Αυτή η ήπια προσέγγιση αλλάζει. Και ο εμπορικός πόλεμος του κ. Τραμπ το κάνει πιο εύκολο.

Ωστόσο, αν και είναι δελεαστικό να ισχυριστεί κανείς πως η Κίνα είναι ο μεγάλος χαμένος της εξωτερικής πολιτικής του κ. Τραμπ, η πραγματικότητα είναι πιθανότατα η αντίθετη. Παρά την ανησυχία που έχει προκαλέσει στον κ. Σι ο Αμερικανός πρόεδρος, ο θόρυβος αποπροσανατολίζει από τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο της αμερικανικής πολιτικής. Οποιοσδήποτε βραχυπρόθεσμος πόνος θα έπρεπε να συγκριθεί με το τεράστιο στρατηγικό κέρδος που απορρέει για την Κίνα από την κοσμοθεώρηση του κ. Τραμπ. Στην αναπόφευκτη παγκόσμια μάχη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, οι ΗΠΑ έχουν ήδη παραχωρήσει το πλεονέκτημα στον αντίπαλό τους. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν εδώ και καιρό ένα σχέδιο για παγκόσμια κυριαρχία. Δεν θα κάνατε λάθος, αν πιστεύατε ότι ο Λευκός Οίκος αποφάσισε να τους δώσει ένα χέρι βοηθείας.

Οι ΗΠΑ ξεκινούν με ένα τεράστιο πλεονέκτημα όχι μόνο χάρη στη στρατιωτική και τεχνολογική υπεροχή, αλλά και χάρη στο μοναδικό σύστημα συμμαχιών τους. Οικονομικές, αμυντικές και στρατιωτικές συμφωνίες με συμμάχους στην Ασία και στη Μέση Ανατολή και στρατιωτικές βάσεις σε δεκάδες χώρες έχουν γίνει κομμάτι της αρχιτεκτονικής της αμερικανικής ισχύος. Το Πεκίνο έχει μόνο μια χούφτα πρόθυμων συνεργών -όπως ας πούμε η Καμπότζη-, μαζί με τον σεβασμό που μπορεί να αγοράσει με ξένες επενδύσεις. Δεν βρίσκει κανείς άλλες χώρες που λένε ότι θέλουν να αντιγράψουν την Κίνα.

Οπότε πώς εκμεταλλεύονται οι ΗΠΑ το πλεονέκτημα αυτό; Παρά την τρέχουσα φιλική διάθεση που επιδεικνύει ο Λευκός Οίκος, ο κ. Τραμπ διαλύει σταδιακά τους πυλώνες της διεθνούς τάξης που δημιούργησαν οι ΗΠΑ. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ο πρόεδρος έχει υπονομεύσει τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ στην κλιματική αλλαγή, στο ΝΑΤΟ, στη μη διάδοση των πυρηνικών, στην Ε.Ε. και στις μακροχρόνιες σχέσεις φιλίας με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος ότι στο μέλλον δεν θα ακυρώσει την εμπορική συμφωνία NAFTA ή δεν θα αποσύρει στρατιώτες από τη Μέση Ανατολή. Η αξιοπιστία και εμπιστοσύνη στην οποία βασίστηκε η αμερικανική ισχύς εξαφανίζονται. Αν οι ΗΠΑ δεν σέβονται μια αμερικανική παγκόσμια τάξη, γιατί να το κάνει κάποιος άλλος;

Οι μακροπρόθεσμοι στρατηγικοί στόχοι της Κίνας είναι ξεκάθαροι. Θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο στη γειτονιά της, γι' αυτό και όλες οι νέες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, και θέλει να εκμηδενίσει την απόσταση ανάμεσα στην Ασία και την Ευρώπη, με την πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος».

Έχει πολλές φορές διατυπωθεί η άποψη πως το Πεκίνο θέλει να δει τον 21ο αιώνα να χαρακτηρίζεται ο αιώνας του Ειρηνικού, όπως ο 20ός αιώνας ήταν η εποχή του Ατλαντικού. Ο Ειρηνικός ωστόσο αποτελείται κυρίως από νερό. Η Κίνα θέλει να είναι η κυρίαρχη ευρασιατική δύναμη. Σε κάθε περίπτωση, οι φιλοδοξίες της βασίζονταν πάντα στην υπόθεση πως θα πρέπει σταδιακά να περιορίσει την επιρροή των ΗΠΑ. Ο κ. Τραμπ έχει αναλάβει το έργο αυτό με ενθουσιασμό. Είναι κάτι που σίγουρα αξίζει λίγο πόνο βραχυπρόθεσμα.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation