Γιατί ενώ ο φετινός προϋπολογισμός είναι πλέον πολύ πιθανό να κλείσει με σημαντικά υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα αυτών που έχουν εκτιμηθεί, το οικονομικό επιτελείο επιμένει ότι είναι πολύ στενά τα περιθώρια για πρόσθετες παροχές;
Η απάντηση εντοπίζεται στους κανόνες του νέου Συμφώνου Σταθερότητας και σε έναν μεγάλο βαθμό «κοντράρεται» με την κοινή λογική καθώς ανατρέπει τον κανόνα «αφού έβγαλα περισσότερα μπορώ και να δαπανήσω περισσότερα».
Ο στόχος του φετινού προϋπολογισμού προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να κλείσει στο επίπεδο του 2,1% του ΑΕΠ. Τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης για το πρώτο εξάμηνο δείχνουν πολύ καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με πέρυσι, έτος κατά το οποίο παρήχθη πλεόνασμα 1,9%. Άρα, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να πάμε αρκετά υψηλότερα από πέρυσι.
Μάλιστα, το δεύτερο 6μηνο, συνήθως παράγει περισσότερα πλεονάσματα από το 1ο εξάμηνο πολύ απλά διότι είναι «φορτωμένο» με το μεγαλύτερο κομμάτι των φορολογικών εσόδων της χρονιάς. Μόλις τώρα ξεκίνησε η καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων ενώ τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης «γέρνουν» υπέρ του β’ εξαμήνου καθώς υπερδιπλασιάζεται ο πληθυσμός της χώρας το καλοκαίρι λόγω του τουρισμού.
Όμως, ενώ μέχρι πέρυσι η παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος πέραν του στόχου θα άνοιγε τη συζήτηση για επιπλέον μέτρα στήριξης, φέτος έχει μπει στην εξίσωση ο παράγοντας «καθαρές δαπάνες». Με βάση αυτόν, ακόμη και αν τα πρωτογενή πλεονάσματα «φουσκώνουν» λόγω της καλύτερης πορείας των φορολογικών εσόδων, δεν δημιουργούνται αυτομάτως και περιθώρια αύξησης των δαπανών, πολύ απλά διότι η μεταβολή τους είναι «κλειδωμένη» με βάση τον νέο στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας. Δεν υπάρχουν καν περιθώρια μείωσης φορολογικών συντελεστών καθώς και αυτό αντιμετωπίζεται λογιστικά ως «αύξηση δαπανών».
Για να μπορέσει λοιπόν φέτος η κυβέρνηση να δώσει το «κάτι παραπάνω» θα πρέπει να περάσουν και οι επόμενοι μήνες με σαφώς λιγότερες δαπάνες του αναμενόμενου κάτι που δεν είναι εύκολο δεδομένου ότι κατά κύριο λόγο τα λεφτά φεύγουν σε μισθούς, συντάξεις και λειτουργικά έξοδα του κράτους.
Τι νόημα έχουν τα μεγαλύτερα πλεονάσματα; Βοηθούν ξεκάθαρα στο κομμάτι της βελτίωσης των δεικτών που μετρούν τη βιωσιμότητα του χρέους. Δεν είναι λίγο σε μια περίοδο που κυριαρχεί η αβεβαιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο για τα τεράστια χρέη των περισσότερων χωρών, δεν είναι όμως και αυτό που περιμένουν οι πολίτες οι οποίο έχουν συνηθίσει από το 2016-2017 και μετά στις ανακοινώσεις μέτρων στήριξης…