Πριν από λίγες ημέρες, εντελώς ξαφνικά, η αμερικανική FED ανακοίνωσε πρόγραμμα εξαγοράς μακροχρόνιων αμερικανικών ομολόγων.  Κάτι που είχε ξανασυμβεί μόλις μία φορά στα χρονικά, το... 1952!

Η είδηση «εξαφανίστηκε» προς στιγμήν καθώς γινόταν χαμός στα διεθνή πρακτορεία με τα μπόνους των golden boys της AIG, αλλά μέχρι την άλλη ημέρα οι αγορές έδειξαν ότι είχαν πιάσει το νόημα: τα χρηματιστήρια έπεσαν, το δολάριο καταποντίστηκε και ο χρυσός εκτινάχτηκε στα 950 δολ. ανά ουγκιά. Οι αγορές άρχισαν να τρέμουν βλέποντας το «φάντασμα του πληθωρισμού» να παίρνει σχήμα και μορφή.

Το φαινόμενο όμως αυτό κράτησε μία μέρα, αφού μετά ήρθε στο προσκήνιο η νέα προσπάθεια διάσωσης των τραπεζών. Κι όλα τώρα δείχνουν καλύτερα.

Σημειώστε όμως κάποια πράγματα που πρέπει να ξέρουμε: η Fed αγοράζει και πουλάει τακτικά έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού δημοσίου, μικρής διάρκειας, για να καθορίζει το επιτόκιο overnight, αλλά κατά κανόνα δεν παρεμβαίνει στα μακροπρόθεσμα «χαρτιά», αφήνοντας την αγορά να καθορίζει τα μακροχρόνια επιτόκια.

Σημειώστε επίσης ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει το δικαίωμα να τυπώνει χρήμα, ακριβώς γιατί μια κυβέρνηση εύκολα μπορεί να έχει την τάση να «ξεφύγει» και να αρχίσει να τυπώνει δολάρια, με αποτέλεσμα να προκαλέσει υπερπληθωρισμό και, ενδεχομένως, οικονομική κατάρρευση.

Για να ξοδέψει λοιπόν χρήμα πρέπει να δανειστεί. Κι όσο περισσότερο δανείζεται, τόσο ανεβαίνει το επιτόκιο που θα πρέπει να πληρώσει στους δανειστές του το αμερικανικό δημόσιο.

Η Fed, όμως, που είναι -υποτίθεται- ο ανεξάρτητος, αντικειμενικός και ψυχρός θεματοφύλακας της προσφοράς χρήματος, έχει τη δυνατότητα να «δημιουργεί» (σ.σ. να τυπώνει) χρήμα.

Με τη Fed να αγοράζει, λοιπόν, κρατικά ομόλογα (που ουδείς γνωρίζει με τι δολάρια τα πληρώνει!) η κυβέρνηση πήρε το θάρρος να δαπανήσει ακόμη περισσότερα, αφού βρήκε έτοιμο, ζεστό αγοραστή για τα ομόλογα με τα οποία δανείζεται.  

Και ίσως δεν είναι καθόλου σύμπτωση ότι λίγες μέρες μετά (Πέμπτη έγινε η ανακοίνωση της FED, χθες Δευτέρα έγινε η ανακοίνωση της αμερικανικής κυβέρνησης) γνωστοποίησε το νέο βαρύγδουπο πρόγραμμα «διάσωσης» των τραπεζών.

Για την ώρα, υπάρχει η «ασφάλεια» της ύφεσης, που αποτρέπει τον κίνδυνο πληθωρισμού. Το πρόβλημα όμως, λένε οι απαισιόδοξοι, θα ξεκινήσει όταν η αμερικανική οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει και το τραπεζικό σύστημα θα διευρύνει την προσφορά χρήματος.

Ιστορικά έχει φανεί ότι στην πράξη είναι πάρα πολύ δύσκολο για την όποια κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια εγκαίρως ώστε να συγκρατήσει την κυκλοφορία χρήματος.

Εάν λοιπόν η Fed δεν πετύχει στην κατάλληλη συγκυρία να «μαζέψει» το χρήμα από την αγορά, κινδυνεύει με το ριψοκίνδυνο παιχνίδι της να ξυπνήσει έναν πολύ επικίνδυνο εφιάλτη: τον υπερπληθωρισμό.

Κι έτσι κάπως ενδέχεται να ζήσουμε τη μεταμόρφωση της τρέχουσας κρίσης, καθώς από τον φόβο του αποπληθωρισμού που κινεί τώρα τις εξελίξεις (και καθιστά το ρευστό πραγματικό «βασιλιά»), ίσως περάσουμε σε συνθήκες καλπάζοντος πληθωρισμού.