Τα πολλαπλά μέτωπα στη Μέση Ανατολή και οι ΗΠΑ

Η προσπάθεια των ΗΠΑ να επαναφέρουν την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή μέσω μιας διπλωματικής αποκλιμάκωσης με το Ιράν, θα είναι η καθοριστική εξέλιξη για την περιοχή το 2014.

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, να συνεχίζει την αντιπαράθεση με το Κογκρέσο ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου και με τον Ιρανό πρόεδρο Χασάν Ρουχανί να αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις για την εξασφάλιση της στήριξης των σκληροπυρηνικών στο εσωτερικό, είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν εμπόδια στις συνομιλίες των δύο δυνάμεων. Ορισμένες φορές η διαπραγμάτευση θα φαίνεται έτοιμη να καταρρεύσει, αλλά παρά τις αναπόφευκτες δυσκολίες η διαδικασία επαναπροσέγγισης των ΗΠΑ με το Ιράν θα συνεχιστεί το 2014.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να περάσουν πάνω από δώδεκα μήνες για την επίτευξη ενός περιεκτικού συμβιβασμού μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Ο Ομπάμα θα βασιστεί στις εκτελεστικές του ικανότητες για ξεπεράσει την αντίσταση του Κογκρέσου σε μια ενδεχόμενη χαλάρωση των κυρώσεων.

Η ισλαμική επαναστατική φρουρά του Ιράν, η οποία θα έχει τις μεγαλύτερες απώλειες σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο από μια συμφωνία, θα προβάλλει τη μεγαλύτερη αντίσταση από την πλευρά του Ιράν, αλλά δεν θα έχει την απαιτούμενη θεσμική και δημόσια στήριξη για να εκτροχιάσει την διαδικασία.

H διαπραγμάτευση των ΗΠΑ με το Ιράν θα επικεντρωθεί δημόσια στην εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης με οικονομικές παροχές ως αντάλλαγμα. Ωστόσο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας οι συνομιλίες θα επεκταθούν σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων της Συρίας, του Ιράκ, του Λίβανου και του Αφγανιστάν.

Χωρίς επιλογές η Σαουδική Αραβία

Η Σαουδική Αραβία, αν και δεν νιώθει καθόλου άνετα με την προοπτική να αναπτύξει ο βασικός της προστάτης σχέσεις με τον κύριο αντίπαλο της στην περιοχή, δεν θα έχει τη δύναμη και την επιρροή για να εκτροχιάσει την διαπραγμάτευση. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας θα προσπαθήσει να συσφίξει και να ενισχύσει μια αραβική συμμαχία εναντίον του Ιράν (αυτή τη φορά χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ), αλλά η απόπειρα θα είναι ανεπιτυχής, ιδίως από τη στιγμή που τα κράτη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου θα παραμείνουν διασπασμένα για το πόσο μακριά είναι διατεθειμένα να φτάσουν στην διατήρηση μιας ανταγωνιστικής σχέσης με το Ιράν. Παρά την ένταση μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Ριάντ, οι ΗΠΑ θα συντηρήσουν την σχέση τους με τις βασιλικές οικογένειες της Σαουδικής Αραβίας και των άλλων κρατών του Κόλπου μέσω στρατιωτικών και ενεργειακών συμφωνιών.

Σε αδιέξοδο η Συρία

Παρά τις προσπάθειες για μιας πολιτική μετάβαση στη Συρία, καμία διαπραγμάτευση δεν θα βάλει τέλος στον συριακό εμφύλιο πόλεμο. Τα εμπόδια στην εξωτερική στήριξη των ανταρτών και οι κινήσεις για την εξουδετέρωση του προγράμματος χημικών όπλων της χώρας θα περιορίσουν την έκταση των συγκρούσεων. Μολονότι θα λάβουν οικονομική και στρατιωτική βοήθεια από την Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και άλλα κράτη του Κόλπου, οι αντάρτες δεν θα κερδίσουν σημαντική ενίσχυση από την Δύση.

Η στήριξη του συριακού καθεστώτος από το Ιράν και οι ενισχύσεις από την Χεζμπολάχ θα αμβλύνουν ακόμα περισσότερο την ανισορροπία δυνάμεων στο πεδίο της μάχης, αλλά η έλλειψη ανδρών και προμηθειών θα περιορίσουν τη δυνατότητα του καθεστώτος να ανακαταλάβει εδάφη των ανταρτών.

Αίγυπτος: Ο στρατός εδραιώνει την κυριαρχία του

Ο αιγυπτιακός στρατός θα χρησιμοποιήσει τις εκλογικές αναμετρήσεις για να οχυρώσει ακόμα περισσότερο τη θέση του και να εξοπλίσει την κυβέρνηση με πολιτικούς συμμάχους. Η πολιτική αναταραχή θα συνεχιστεί αλλά όχι σε επίπεδα παράλυσης, καθώς η Μουσουλμανική Αδελφότητα θα επιδιώξει να συνέλθει από τις απώλειες και οι στρατιωτικοί θα συνεργαστούν με Σαλαφιστές στην κυβέρνηση.

Το ενδεχόμενο οικονομικής κατάρρευσης είναι απίθανο, αλλά το Καϊρο θα αντιμετωπίσει μεγάλα εμπόδια καθώς θα πρέπει να διαχειριστεί μια ενεργειακή κρίση και την αναπόφευκτη μείωση επιδομάτων. Η εξάρτηση της Αιγύπτου από την βοήθεια των κρατών του Κόλπου θα βοηθήσει το Καϊρο να ανταπεξέλθει στις οικονομικές προκλήσεις.

Οι κινήσεις της Τουρκίας στο Ιράκ και το μέτωπο εναντίον του Ερντογάν

Την ώρα που η Τεχεράνη ετοιμάζεται να ενισχύσει τη θέση της στην περιοχή μέσα από τον συμβιβασμό με την Ουάσιγκτον, η Τουρκία θα αναζητήσει τρόπους για μια εξισορρόπηση έναντι του Ιράν.

Οι προσπάθειες αυτές θα γίνουν περισσότερο ορατές στο Ιράκ, όπου η Τουρκία θα προσπαθήσει να εδραιώσει την επιρροή της στο Βορρά μέσω ενεργειακών συμφωνιών με την τοπική κυβέρνηση του Κουρδιστάν, ενώ το Ιράν θα διατηρήσει κυρίαρχη θέση στην Βαγδάτη μέσω της σιιτικής κυβέρνησης. Ο ανταγωνισμός αυτός θα γίνει εμφανής στις εθνικές εκλογές του Ιράκ, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί για τον Απρίλιο. Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Νουρί αλ Μαλίκι θα προσπαθήσει να διατηρήσει τη θέση του, κοιτώντας ταυτόχρονα προς την Τεχεράνη και την Ουάσιγκτον για να πιέσουν την Τουρκία και την κουρδική ηγεσία να σεβαστούν την εξουσία της Βαγδάτης στην διαχείριση των ενεργειακών πόρων της χώρας.

Το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας θα έρθει αντιμέτωπο με μεγάλες εσωτερικές εντάσεις, καθώς μια ετερόκλητη συμμαχία – συμπεριλαμβανομένου του κινήματος του Γκιουλέν, μελών της επιχειρηματικής ελίτ και του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης – θα βρει κοινό έδαφος για την αποδυνάμωση της θέσης του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν.