Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών αποφάσεων της Λισσαβώνας για την ανάδειξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανταγωνιστικότερη οικονομία του κόσμου έως το 2010, οι ηγέτες των κυβερνήσεων συμφώνησαν και για την ανάγκη ύπαρξης μιας σειράς από μεταρρυθμίσεις.

Αυτές αποφασίστηκε να έχουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση της οικονομικής αποδοτικότητας της Γηραιάς Ηπείρου αλλά και την ενοποίηση των διαδικασιών εντός του πλαισίου της.

Στη συνάντηση κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. στις 8 - 9 Μαρτίου του 2007, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια ”Ενεργειακή Πολιτική για την Ευρώπη”, ενέκρινε ένα συνολικό ενεργειακό σχέδιο δράσης για την περίοδο 2007 - 2009.

Αυτό το σχέδιο υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αποτελεσματική ολοκλήρωση και λειτουργία της εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε. στους τομείς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Εξετάζει τον διορισμό συντονιστών της Ε.Ε. για τέσσερα σχέδια προτεραιότητας ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Επίσης, θίγει το καίριο ζήτημα της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και της αντιμετώπισης ενδεχόμενων κρίσεων.

Επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής είναι ο κύριος στρατηγικός ενεργειακός στόχος ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου κατά 20% μέχρι το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει παράλληλα την επίτευξη τριών σχετιζόμενων σχεδίων με ορίζοντα το 2020: βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20%, αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα στο επίπεδο του 20% και αύξηση του ποσοστού των βιοκαυσίμων στις μεταφορές στο 10%.

Ο στρατηγικός στόχος και τα συγκεκριμένα μέτρα για την υλοποίησή του που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης αποτελούν τον πυρήνα της νέας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής.

Η απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς είναι βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής στρατηγικής. Σκοπός των Βρυξελλών είναι η κατάργηση των συνόρων και η δυνατότητα διακίνησης ηλεκτρικής ενέργειας από το ένα κράτος στο άλλο - κάτι που προς το παρόν φαίνεται αρκετά μακρινό αρχικά λόγω της έλλειψης διασυνοριακών συνδέσεων.

Πεποίθηση των ιθυνόντων είναι πως, πέραν των στρατηγικών στόχων, και οι ίδιοι οι πολίτες θα εξυπηρετηθούν καλύτερα μέσω της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.

Μια άλλη διαλεκτική θέλει η απελευθέρωση να σχετίζεται όχι με τον οξυμένο ανταγωνισμό και επομένως με τις καλύτερες προσφορές, αλλά με την άνοδο των τιμών.

Αυτό αποδίδεται στις διαδικασίες τιμολόγησης των ποσοτήτων ενέργειας που αγοράζουν οι εταιρείες για να τις μεταπουλήσουν στους καταναλωτές, οι οποίες αρκετές φορές πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να περιλαμβάνουν τυχόν μελλοντικές διακυμάνσεις στις τιμές.

Αν και θεωρητικά σε αρκετές χώρες της Ε.Ε. οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον πάροχο της ενέργειας, στην πράξη κάτι τέτοιο ασκείται κυρίως από τις επιχειρήσεις. Οι εθνικές ενεργειακές εταιρείες είναι ακόμη πολύ ισχυρές εντός συνόρων και πρακτικά κρατούν εκτός κάθε σοβαρό ανταγωνισμό.

Οι επικριτές της ταχύτητας αντίδρασης των ”ευρωκεφαλών” έλεγαν: ”Για να αλλάξει αυτό οι Βρυξέλλες θα πρέπει να αναλάβουν σοβαρή δράση”. Και φαίνεται ότι εισακούστηκαν.

Τον Σεπτέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δέσμη των μέτρων που μεταξύ άλλων περιελάμβανε την υποχρέωση των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών να αποδεσμεύσουν το δίκτυό τους του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας από τις υπηρεσίες διανομής, είτε μέσω του πλήρους διαχωρισμού της ιδιοκτησίας είτε μέσω της σύστασης εντελώς ξεχωριστών εταιρειών διανομής.

Τα έντεκα μέτρα του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για την ενέργεια

1. Καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.

2. Διευκόλυνση των κρατών-μελών για ανάπτυξη αλληλεγγύης στην περίπτωση ενεργειακών κρίσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής τροφοδοσία με πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια.

3. Βελτίωση του Κοινοτικού Μηχανισμού Εμπορίας Εκπομπών Αερίου του θερμοκηπίου ώστε να μετατραπεί σε πραγματικό καταλύτη για τη μείωση εκπομπών CO2 και τις επενδύσεις για καθαρή ενέργεια.

4. Ανάπτυξη προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας σε ευρωπαϊκό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

5. Αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

6. Ανάπτυξη στρατηγικής για την ενεργειακή τεχνολογία.

7. Ανάπτυξη τεχνολογιών μετατροπής ορυκτών καυσίμων με χαμηλές εκπομπές CO2.

8. Ανάπτυξη θεμάτων ασφάλειας και προστασίας από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

9. Συμφωνία για μία διεθνή ενεργειακή πολιτική, με κοινούς στόχους, που θα ακολουθήσουν όλα τα κράτη-μέλη.

10. Βελτίωση της κατανόησης των ενεργειακών θεμάτων από τους Ευρωπαίους πολίτες-καταναλωτές.

11. Η πρόταση της Ε.Ε. για μία νέα ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική συνοδεύεται από εκθέσεις και μελέτες που βοήθησαν στη σύνταξη του προτεινόμενου σχεδίου δράσης και στη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων πολιτικής. Τα παραπάνω συνθέτουν το λεγόμενο ”Πακέτο για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή”.