του Θανάση Τσαντίλη*

Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι σήμερα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Οι οικολογικές οργανώσεις, τα κράτη, οι πολίτες αλλά και οι παραγωγικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο συμφωνούν πως βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή.

Οι αποφάσεις και οι δράσεις μας στην παρούσα χρονική στιγμή θα καθορίσουν τη μελλοντική εικόνα του πλανήτη, το μέλλον των παιδιών μας και ίσως το μέλλον του ανθρώπινου είδους.

Ποικίλα εσχατολογικά σενάρια κινδυνολογούν πως η ζημιά είναι μη αναστρέψιμη και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις ισχύει, όμως υπάρχει ακόμα τρόπος να σταματήσουμε τη φθορά και την καταστροφή.

Το πρώτο βήμα είναι η παραδοχή πως η αλλαγή του κλίματος και η ενεργειακή παρακμή του πλανήτη είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. Το κόστος του φαινομένου του θερμοκηπίου και της αλόγιστης κατάχρησης του πλούτου του πλανήτη από τον άνθρωπο έχει επιπτώσεις μόνιμες για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία, τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες.

Η στροφή προς μια ”κοινωνική οικονομία”, που δεν θα έχει μοναδικό στόχο το κέρδος, αλλά θα συνυπολογίζει τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές της ανάπτυξης, εμφανίζεται ως διέξοδος από μια παγκόσμια κρίση.

Είναι ενθαρρυντικό το ότι στις μέρες μας έχει γίνει κατανοητή η σπουδαιότητα του περιβαλλοντικού και του ενεργειακού ζητήματος. Τόσο τα κράτη όσο και εκπρόσωποι της ιδιωτικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας κάνουν σταθερά βήματα προς τη δημιουργία ενός νέου status quo, στο οποίο η ανάπτυξη και το περιβάλλον δεν θα αποτελούν αντικρουόμενα συμφέροντα.

Η αναζήτηση μίας ώριμης, πλήρους και εφαρμόσιμης απάντησης στο τεράστιο οικολογικό πρόβλημα μας έχει οδηγήσει στην εξερεύνηση και ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που φαίνονται να είναι η ουσιαστική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα του σύγχρονου πολιτισμού.

Η πολυπλοκότητα του ενεργειακού προβλήματος σήμερα έγκειται στο ότι τα κράτη οφείλουν να εφαρμόσουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας, διατηρώντας ταυτόχρονα τη λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών τους.

Στόχος μας είναι η πρόοδος. Προσπαθούμε για την αειφόρο ανάπτυξη που θα διασφαλίσει τα αγαθά της σύγχρονης ζωής και την πρόοδο σε μια αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον.

Οι ΑΠΕ βρίσκονται σε άμεση προτεραιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ξεκίνησε με τη Λευκή Βίβλο του 1997 και συνέχισε με τη θέσπιση συγκεκριμένων στόχων και τη χάραξη μίας ενιαίας ενεργειακής πολιτικής που καλύπτει και δεσμεύει όλα τα κράτη-μέλη. Σήμερα, οι υποχρεώσεις όλων των Ευρωπαίων εταίρων, συνεπώς και της Ελλάδας, είναι η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου έως και 30% μέχρι το 2020.

Κεντρικός στόχος είναι η αποδέσμευση των ευρωπαϊκών οικονομιών από τις ορυκτές πηγές ενέργειας και η αντικατάστασή τους από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Δεδομένου ότι σχεδόν το 95% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οφείλεται στην παραγωγή, στον μετασχηματισμό και στη χρήση των συμβατικών καυσίμων (άνθρακα και πετρελαίου), οι ΑΠΕ είναι εθνικός πλούτος τον οποίο κάθε κράτος έχει χρέος αλλά και όφελος να ενισχύσει και να αναπτύξει.

Οι ΑΠΕ αποτελούν για πολλές χώρες σημαντική εγχώρια πηγή ενέργειας που συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο και στην ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού τους.

Παράλληλα, συντελούν στην προστασία του περιβάλλοντος μειώνοντας το ”αποτύπωμα” του ενεργειακού τομέα, που είναι ο πρωταρχικός υπεύθυνος για τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Η Ελλάδα είναι μία χώρα της οποίας οι φυσικές συνθήκες, η γεωγραφία και το κλίμα ευνοούν την ανάπτυξη των ΑΠΕ περισσότερο ίσως από οποιασδήποτε άλλης χώρας στην Ε.Ε.

Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη των ΑΠΕ είναι, αναμφισβήτητα, η συμβολή τους στην περιφερειακή ανάπτυξη. Η αποκέντρωση του διεθνούς συστήματος ενέργειας που απαιτούν οι ΑΠΕ καθιστά την περιφέρεια οργανικό τομέα για την οικονομία και την εθνική ανάπτυξη γενικότερα.

Η ελληνική περιφέρεια μπορεί να υποστηρίξει την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ λόγω των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της τόσο σε εθνικό επίπεδο σε σχέση με τα αστικά κέντρα όσο και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο λόγος είναι ότι οι φυσικοί πόροι (υπόγειοι, επιφανειακοί και υπέργειοι), που είναι διαθέσιμοι στη χώρα μας πλεονεκτούν ποιοτικά και ποσοτικά.

Η ανάγκη για ανακούφιση της υπαίθρου από τις συμβατικές ενεργειακές ομάδες είναι άμεση και αποτελεί ζήτημα εθνικής σημασίας και αξιοπρέπειας, καθώς η χώρα μας έχει να επιδείξει μόνο αρνητικές πρωτιές στο θέμα αυτό.

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, οι ευνοϊκές γεωφυσικές συνθήκες καθιστούν τις ΑΠΕ ζήτημα εθνικής σημασίας εφόσον εγγυώνται την οικονομική ανάπτυξή της, την ενεργειακή αυτονομία της αλλά και τη ζωτικής σημασίας προστασία του περιβάλλοντος.

Η αιολική, η ηλιακή αλλά και η υδραυλική ενέργεια βρίσκονται στις ρίζες του ελληνικού πολιτισμού και αποτέλεσαν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, την κινητήριο δύναμη για την εξάπλωση και ανάπτυξη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και την πρόοδο των επιστημών.

Γνωρίζουμε καλύτερα από τον καθένα πώς να αξιοποιούμε με τον βέλτιστο και πιο αποτελεσματικό τρόπο τα αγαθά και τον πλούτο που μας προσφέρει απλόχερα η φύση, προοδεύοντας και δημιουργώντας ένα λαμπρό οικολογικό μέλλον για τα παιδιά μας.

* Γενικός Διευθυντής Ενέργειας του Ομίλου Ρόκας