Αν μια τράπεζα τιτλοποιήσει επικίνδυνα δάνεια δεν θα έχει καμία ευθύνη για το πώς θα καταλήξουν; Νέα κοινοτική οδηγία λέει ότι θα υπάρχει ευθύνη. Οι τραπεζίτες έχουν τις αντιρρήσεις τους. Διαβάστε το debate.

Τι είναι;

Το άρθρο 122α της τροποποιημένης κοινοτικής οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (Capital Requirements Directive) σχετίζεται με το επίπεδο κινδύνου στις τιτλοποιήσεις και εφαρμόζεται σε όλες τις συναλλαγές που διενεργήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2011. Το κείμενο διαβούλευσης επί των βασικών σημείων του συγκεκριμένου άρθρου κυκλοφόρησε από τη σημερινή European Banking Authority (EBA) και οι αλλαγές θα πρέπει να ενταχθούν στο εθνικό δίκαιο κάθε χώρας που θα εφαρμόσει τη CRD ή τη Βασιλεία ΙΙ.

Ποια είναι τα βασικά σημεία;

Βασικός στόχος των ρυθμίσεων της συγκεκριμένης οδηγίας είναι η διευθέτηση της απόκλισης που υπάρχει ανάμεσα στα συμφέροντα των ιδρυμάτων που τιτλοποιούν και διοχετεύουν στην αγορά υφιστάμενα δάνεια (originators) και των επενδυτών - κάτι το οποίο θεωρείται ένα από τα ευαίσθητα θέματα που ανέδειξε η οικονομική κρίση. Οι ρυθμιστικές αρχές διαφώνησαν για το αν ένας originator που μεταφέρει όλο τον κίνδυνο μέσω μιας τιτλοποίησης έχει λιγότερο αυστηρά κριτήρια στην έκδοση και στην παρακολούθηση από ό,τι σε διαφορετική περίπτωση - γεγονός που πιθανότατα αποβαίνει σε βάρος του επενδυτή.

Το 122α θέτει νέες απαιτήσεις για τα πιστωτικά ιδρύματα όταν δρουν ως originators ή ανάδοχοι, καθώς και όταν επενδύουν στις τιτλοποιήσεις. Οι νέες αυτές απαιτήσεις περιλαμβάνουν το due diligence, τα κοινοποιούμενα στοιχεία και τη διατήρηση ενός ποσοστού ίδιου συμφέροντος που δεν θα πρέπει να είναι χαμηλότερο του 5% από την πλέον ριψοκίνδυνη έκδοση. Το συγκεκριμένο ποσοστό αυτό δεν θα πρέπει να πουληθεί, να «hedgαριστεί» ή να εμπλακεί σε οποιαδήποτε μετακύλιση κινδύνου.

Τι υπάρχει στα ψιλά γράμματα

Το βάρος τώρα πέφτει στον επενδυτή προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο originator συμμορφώνεται με το όριο διατήρησης του 5%. Το μέτρο αυτό διασφαλίζει ότι ο όρος θα εφαρμόζεται ακόμα και σε τιτλοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων που δεν ξεκινούν εντός της Ε.Ε. Εδώ εντοπίζονται σημαντικές διαφορές από τα ισχύοντα στις ΗΠΑ.

Το άρθρο 122α έχει επίσης εφαρμογή σε άλλες τράπεζες οι οποίες διαθέτουν θέσεις σε τιτλοποιημένα στοιχεία ενεργητικού (όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις των swaps ή των παροχέων ρευστότητας), κάτι που σημαίνει ότι και οι ίδιες δεν θα πρέπει να έχουν έκθεση στον πιστωτικό κίνδυνο μιας τιτλοποιημένης θέσης, εκτός και αν ο originator έχει δώσει αναλυτικά στοιχεία για ποσοστό παρακράτησης 5% εκ μέρους τους.

Αν ο εκδότης δεν έχει συμμορφωθεί, τιμωρείται ο επενδυτής (ή άλλη εκτεθειμένη τράπεζα), καταβάλλοντας υψηλότερο κόστος κεφαλαίου για να επενδύσει στη συγκεκριμένη τιτλοποίηση.

Επιπλέον, η προτεινόμενη Ευρωπαϊκή Οδηγία για τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων επεκτείνει την υποχρέωση αυτή και σε κεφάλαια εναλλακτικών επενδύσεων (κάθε είδους και όχι μόνο hedge fund), ενώ η οδηγία Solvency II είναι πιθανό να επεκτείνει την υποχρέωση αυτή και σε ασφαλιστικά κεφάλαια.

Τι λέει ο κλάδος;

Θα υπάρξει σημαντικό κόστος για όλους τους μετέχοντες στην αγορά. Για παράδειγμα, αν μία τράπεζα προχωρά σε μια τιτλοποίηση ως πράκτορας και όχι για ίδιον όφελος, αυτή θα πρέπει να «απορροφηθεί» από τον εκδότη, ο οποίος οφείλει να διατηρήσει το όριο του 5%.

Το νόημα εξάλλου του άρθρου 122α είναι ότι οι τράπεζες πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι επενδυτές θα έχουν πλήρη και διαρκή πρόσβαση σε όλες τις σχετικές πληροφορίες. Στο μεταξύ, οι επενδυτές και άλλοι πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν όλα τα στάδια των συναλλαγών, ώστε να γνωρίζουν πώς έγιναν δεκτές οι όποιες τυχόν αποκαλύψεις του εκδότη. «Είναι ξεκάθαρο από τη διάρκεια της διαδικασίας αξιολόγησης ότι το απλό box ticking δεν θα είναι επαρκές», λέει ένας νομικός. «Αυτό θα έχει επιπτώσεις σε χρόνο και κόστος, που θα έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερα χρηματοδοτικά κόστη».

Ορισμένες δραστηριότητες θα καταστούν λιγότερο ελκυστικές και ίσως αυτή να είναι η πρόθεση της διάταξης. Επανατιτλοποιήσεις που είναι εγγυημένες υποχρεώσεις χρέους εξασφαλισμένων τίτλων μπορεί να καταστούν απαγορευτικά ακριβές. Μπορεί ακόμη οι υποχρεώσεις αυτές -δεδομένων και των στοιχείων για το ύψος του χρέους που πρέπει να δοθούν- απλώς να μην είναι πρακτικό να αντιμετωπίζονται ως ενότητα.

Παράπλευρες απώλειες

Οι τραπεζίτες φοβούνται ότι ένας νόμος που σχεδιάστηκε για να ισχυροποιήσει τις τιτλοποιημένες συναλλαγές θα δεσμεύσει και τα κοινοπρακτικά δάνεια. «Ο ορισμός της "τιτλοποίησης" είναι αρκετά ευρύς και είναι πιθανό να περιλαμβάνει ακόμη και τον διαχωρισμό ενός πακέτου δανείων σε δύο ή περισσότερα μεμονωμένα», λέει κάποια πηγή. Όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της EBA, ο φόβος αυτός ευσταθεί. «Αν μία συναλλαγή υπαχθεί στον ορισμό της οδηγίας CRD και οι τίτλοι πουληθούν σε πιστωτικά ιδρύματα που επενδύουν σε τιτλοποιημένες θέσεις, θα πρέπει να ισχύσει το όριο του 5%».

Μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτό;

Οι ρυθμιστικές αρχές κάνουν καλά που προχωρούν σε αυστηροποίηση των κανόνων. Αυτό που ανησυχεί τους τραπεζίτες είναι αφενός η διάχυση των ρυθμίσεων αυτών και σε άλλες αγορές, όπως αυτή των κοινοπρακτικών δανείων, και αφετέρου το επιπλέον κόστος σε χρηματοδότηση και διοίκηση, με τα όποια αποτελέσματα που κάτι τέτοιο θα έχει στην αναζωογόνηση της αγοράς. «Οποιαδήποτε τιτλοποίηση real estate στην Ευρώπη θα καθυστερήσει έως ότου οι άνθρωποι μάθουν να δουλεύουν με αυτό», λέει τραπεζικό στέλεχος.