Η περσινή χρονιά ήταν χρονιά μεγάλων διακυμάνσεων για τις Δημόσιες Εγγραφές (IPOs). Η αμφιταλάντευση των επενδυτών μεταξύ ρίσκου και ασφάλειας, τα εξωγενή σοκ και οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες περιορίζουν τα περιθώρια των ευκαιριών, κάνουν το κλίμα αβέβαιο και οδηγούν σε δημόσιες εγγραφές με ισχνά αποτελέσματα.

Είναι ωστόσο προφανές ότι γενικεύσεις οι οποίες καλύπτουν όλη τη χρονιά, όλα τα μέρη και όλους τους κλάδους δεν ευσταθούν. Καθώς η ελληνική κρίση μεγάλωνε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010, προκάλεσε σοκ και οδήγησε στη ματαίωση αρκετών IPOs. Τα πράγματα ηρέμησαν στο δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο, ενώ η χρονιά ολοκληρώθηκε με ραγδαίες ανακατατάξεις και τις κεφαλαιαγορές να προσαρμόζονται στην ιρλανδική κρίση επιτυγχάνοντας παράλληλα τους υψηλότερους όγκους που παρατηρήθηκαν ποτέ σε τέταρτο τρίμηνο.

Παρομοίως, ο αριθμός των εκδόσεων που ματαιώθηκαν –αυξημένος κατά 70% σε σχέση με το 2009- δεν αποτυπώνει με ακρίβεια την εικόνα της αγοράς IPO. Πρώτον, γιατί υπήρχε πολύ περισσότερη δραστηριότητα το 2010 έναντι του 2009 και δεύτερον γιατί οι περισσότερες κινήσεις πήγαν καλά και οι επενδυτές έβγαλαν χρήματα. Κατά μέσο όρο- για παράδειγμα- τα ευρωπαϊκά IPOs υπεραπέδωσαν των αγορών.

Εξωτερικοί παράγοντες

«Στην αρχή της χρονιάς οι μετοχικές αγορές υπέφεραν λόγω άσχετων με αυτές γεγονότων. Υπήρχαν ακόμη ορισμένες εκδόσεις με φτωχά αποτελέσματα και κάποιες λανθασμένες κινήσεις πωλητών. Αλλά αυτή δεν είναι όλη η εικόνα», λέει ο Craig Coben, επικεφαλής του τμήματος Κεφαλαιαγορών σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική για λογαριασμό της Bank Of America Merrill Lynch. «Τα περισσότερα IPOs έβγαλαν λεφτά, όπως επίσης και τα περισσότερα IPOs που προέρχονταν από private equity χαρτοφυλάκια. Άρα ήταν μια καλή χρονιά για την αγορά των IPOs. Αυτή είναι η αλήθεια».

Δεν έλειψαν βέβαια και οι κακές στιγμές. Η εταιρία ηλεκτρονικών Promethean World στο IPO της οποίας διαχειριστές ήταν οι Goldman Sachs και JP Morgan είδε τη μετοχή της να πέφτει κατά 70,6% αφού συγκέντρωσε 278 εκατ. δολ.

Στον αντίποδα, υπήρξαν και αρκετά καλά deals. Η εγγραφή ύψους 1 δισ. ευρώ της Kabel Deutschland, για παράδειγμα, είχε έως τον περασμένο Δεκέμβριο απόδοση 70%. Η συναλλαγή είχε διενεργηθεί από τις Deutsche Bank, Morgan Stanley, JP Morgan και UBS.

«Ο κυνισμός όσων αναφέρονταν στα IPOs των private equity, περίσσευε πέρσι, αλλά η δική μας ανάλυση δείχνει ότι τα περισσότερα από τα deals που υποστηρίζονταν από ανάδοχο είχαν καλές αποδόσεις- κάτι το οποίο ίσχυσε και γενικότερα για εκδόσεις υψηλής ποιότητας», λέει ο Michael Findlay, πρώην επικεφαλής του corporate broking της Merrill Lynch ο οποίος πρόσφατα ορίστηκε επικεφαλής για την Ευρώπη στην επενδυτική τράπεζα Moelis & Co.

Θετικό κλίμα

Έτσι, με την έναρξη του 2011 το κλίμα είναι θετικό ακόμη και στις περιπτώσεις που οι επενδυτές είναι επιλεκτικοί. «Αν οι επενδυτές έβγαλαν λεφτά πέρσι – και το ξέρουν ότι έτσι έγινε- φέτος θα είναι πιο δεκτικοί στις νέες ευκαιρίες που θα προκύψουν. Αλλά δεν θα προχωρήσουν αδιακρίτως- οι περιπτώσεις θα εξετάζονται ενδελεχώς και ο αριθμός τους θα αυξηθεί», λέει ο κ. Coben.

Πέρσι, δύο βασικά πράγματα αναζητούσαν οι επενδυτές σε κάθε IPO: Είτε αναπτυξιακές περιπτώσεις είτε μερισματικές αποδόσεις. Οι περιπτώσεις των IPOs που δνε ακολούθησαν ούτε τη μία ούτε την άλλη εναλλακτική, εμφάνισαν φτωχές αποδόσεις ή δεν ολοκληρώθηκαν  καθόλου. Φέτος, οι δύο αυτές πτυχές μπορεί να είναι ακόμη παρούσες, αλλά οι επενδυτές ψάχνουν κυρίως να τοποθετήσουν χρήματα σε ποιοτικές περιπτώσεις με καλό «story».

Η επενδυτική πειθαρχία θα είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό- κλειδί της φετινής αγοράς IPO, λέει ο John Crompton επικεφαλής του τμήματος κεφαλαιαγορών για όλο τον κόσμο για λογαριασμό της HSBC. «Πέρσι,οι επενδυτές πολύ γρήγορα είπαν όχι σε συναλλαγές που δεν ήταν της αρεσκείας και νομίζω ότι αυτή θα είναι η κυρίαρχη τάση και φέτος».

Η όρεξη για ρίσκο, που παραμένει κρίσιμος παράγοντας σε ό,τι αφορά τα IPOs, θα καθοσριτεί σε μεγάλο βαθμό από παραμέτρους άσχετες με τις μετοχικές αγορές. Για τους παράγοντες που σχετίζονται με την ίδια την αγορά, οι καταλύτες είναι ξεκάθαροι, λέει ο Nick Williams, επικεφαλής του τμήματος κεφαλαιαγορών αναδυόμενων αγορών στην Credit Suisse. «Οι επενδυτές ψάχνουν για εταιρίες με ισχυρά επιχειρηματικά μοντέλα και καλές προοπτικές- είτε αυτές αφορούν μερίσματα είτε ανάπτυξη. Θέλουν επίσης να γνωρίζουν πού θα χρησιμοποιηθούν τα έσοδα από τη δημόσια εγγραφή. Οι επενδυτές θα εξετάσουν προσεκτικά όλες τις πτυχές ενός IPO».

Χρηματοοικονομικά ιδρύματα σε άνθιση

Οι όγκοι των Χρηματοοικονομικών Ομίλων θα συνεχίσουν να αποτελούν δομικό στοιχείο των κεφαλαιαγορών γενικά και ίσως των ίδιων των IPOs. Αν αναφορικά με τον αριθμό των IPOs ο τεχνολογικός κλάδος επικράτησε εντός του 2010, ο ασφαλιστικός κλάδος ήταν αυτός που τέθηκε επικεφαλής σε ό,τι αφορά τους όγκους με 42,3 δισ. δολ. 

Τα 31,6 δισ. εξ αυτών προήλθαν από δύο μεγάλα deals- αμφότερα στην Ασία: Το ένα, της AIA ύψους 20,5 δισ. δολ. και το άλλο της Dai-ichi Life Insurance ύψους 18,1 δισ. ευρώ.

Φέτος, η ανάγκη των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων να συγκεντρώσουν ρευστότητα προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των ρυθμιστικών αρχών, να αποπληρώσουν την κυβερνητική «ένεση» ή ακόμη και να αντισταθμίσουν τα χαμηλότερα κέρδη, θα αποτελέσει βασικό καταλύτη για την δραστηριότητα στις κεφαλαιαγορές.

Οι δημόσιες εγγραφές των χρηματοοικονομικών ομίλων θα ενισχύσουν τους όγκους των μετοχικών αγορών. Ο Emmanuel Gueroult συνεπικεφαλής του τμήματος κεφαλαιαγορών στις αναδυόμενες αγορές για λογαριασμό της Morgan Stanley, εκτιμά ότι τα περσινά IPOs θα οδηγήσουν φέτος σε περισσότερα πακέτα, συμπεριλαμβανομένων πιθανών νομισματοποιήσεων κυβερνητικών μεριδίων. «Υπήρχαν λίγες συναλλαγές πακέτων το 2008 και το 2009, αλλά τις είδαμε να ανακάμπτουν στο Q3 και το Q4 του 2010. Η μεταβλητότητα είναι χαμηλότερη έναντι της περσινής χρονιάς. Νομίζω ότι θα δούμε περισσότερες συναλλαγές πακέτων. Η περίοδος του lock up αρκετών δημόσιων εγγραφών που ολοκληρώθηκαν πέρσι θα τελειώσει- γεγονός το οποίο θα τονώσει τη δραστηριότητα», λέει. «Ακόμα, κυβερνήσεις που κατέχουν πακέτα μετοχών θα προσπαθήσουν να τα νομισματοποιήσουν».

Προοπτικές ιδιωτικοποίησης

Οι κρατικές αποχωρήσεις από εταιρίες, καθώς και τα προγράμματα ιδιωτικοποίησης θα συνεισφέρουν επίσης στους όγκους των δημοσίων εγγραφών αλλά ο αριθμός των δημόσιων εγγραφών θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες της αγοράς, λέει ο κ. Coben, προσθέτοντας από την Ευρώπη, η Ρωσία και η Πολωνία τρέχουν προγράμματα ιδιωτικοποίησης, ενώ και η Ισπανία επιθυμεί να πουλήσει περιουσιακά της στοιχεία, κάποια από τα οποία πιθανόν να εισέλθουν στο χρηματιστήριο.

«Υπάρχει ακόμη αρκετή αναδιάρθρωση να γίνει στον χρηματοοικονομικό κλάδο συμπεριλαμβανομένης και της αποεπένδυσης εκ μέρους κρατικών οντοτήτων- κάτι το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει τις δημόσιες εγγραφές. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες της αγοράς, αφού η εξέλιξη των προγραμμάτων ιδιωτικοποίησης δεν είναι πάντα εύκολο να προβλεφθεί και οι συναλλαγές αυτές υπόκεινται σε πολιτικά ευαίσθητες παραμέτρους», επισημαίνει.

Οι περισσότεροι τραπεζίτες περιμένουν ανάκαμψη στην δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων που θα οδηγούσε σε άνοδο τους όγκους τόσο των κεφαλαιαγορών όσο και των δημόσιων εγγραφών. Αρκετοί περιμένουν εταιρίες πολλών κλάδων του δημοσίου να εκμεταλλευτούν την αποεπένδυση για να αναδιοργανωθούν, αυξάνοντας τις δημόσιες εγγραφές.

Αυξήσεις παντού

Σε περιφερειακή κλίμακα αναμένεται αύξηση της δραστηριότητας. Οι τραπεζίτες προβλέπουν ότι αρκετά IPOs θα πραγματοποιηθούν εκτός των ΗΠΑ και εντός της Ευρώπης, η αγορά της οποίας αναμένεται να ζωηρέψει. Πολλά εξαρτώνται από το πώς η εξελιχθεί η σοβούσα στην Ευρώπη κρίση, ενώ είναι δύσκολο να προβλεφθεί η ανταπόκριση των μετοχικών αγορών.

«Η επίδραση της πιστωτικής κρίσης στις αγορές μετοχών υπήρξε εξαιρετικά απρόβλεπτη», λέει ο κ. Coben. «Στις αρχές του 2010 η επίπτωση ήταν σημαντική αλλά στο τέλος της χρονιάς, όταν ανέκυψε η Ιρλανδική κρίση, η αγορά φάνηκε ικανή να αποσυνδέσει το πιστωτικό πρόβλημα από την πορεία των μετοχών και να διαχειριστεί την κρίση με σχετική ψυχραιμία- ίσως λόγω του ότι την περίμενε».

Ωστόσο, το να είναι μια αγορά απρόβλεπτη σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι δεν είναι δυνατόν να πούμε τι θα συμβεί αν υπάρξουν περισσότερες πιστωτικές κρίσεις στην Ευρώπη – ειδικά αν αυτές συμβούν σε κάποια από τις μεγαλύτερες αγορές.

Αναδυόμενη ανάπτυξη

Μπορεί η εμπιστοσύνη στις ανεπτυγμένες αγορές το 2011 να είναι μεγαλύτερη, αλλά ο μεγάλο όγκος των δημόσιων εγγραφών αναμένεται από τις αναδυόμενες αγορές. Άλλωστε από αυτές προήλθε το 67,2% του συνολικού όγκου των IPOs και έξι από τα δέκα IPOs του 2010.

«Δομικά, το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης προέρχεται από τις αναδυόμενες αγορές οπότε είναι λογικό ότι ορισμένες από τις πιο ελκυστικές προτάσεις θα προέρχονται από τις αγορές εκείνες», λέει ο κ. Williams.

Από τις αναδυόμενες αγορές, η Πολωνία είδε τις δημόσιες εγγραφές της να ανεβαίνουν σε επίπεδα ρεκόρ με την ασφαλιστική εταιρία Powszechny Zaklad Ubezpieczen να πραγματοποιεί δημόσια εγγραφή ύψους 2,7 δισ. δολ. και οι περισσότεροι τραπεζίτες πιστεύουν ότι άλλες αναδυόμενες αγορές όπως αυτή της Αφρικής και της Ρωσίας είναι επίσης πιθανόν να δουν περισσότερες δημόσιες εγγραφές το 2011. Τον Ιανουάριο στη Ρωσία συνολικά υπήρξαν δημόσιες εγγραφές ύψους 2 δισ. ευρώ.

«Η Ρωσία επανέρχεται- υπήρχαν τρεις ή τέσσερεις δημόσιες εγγραφές στο Q3 και στο Q4 του 2010, ενώ ακόμη περισσότερες περίμεναν τη σειρά τους για το πρώτο τρίμηνο αυτής της χρονιάς», λέει ο κ. Gueroult της Morgan Stanley. «Μαζί με την αύξηση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της χώρας υπάρχει αυξανόμενη όρεξη για ρώσικες ευκαιρίες».

Ασιατική όρεξη

Φυσικά η περιοχή Ασίας- Ειρηνικού συγκεντρώνει μεγάλο μέρος της επενδυτικής όρεξης. Πέρσι ο όγκος των IPOs για την συγκεκριμένη περιοχή έφτασε τα 184,7 δισ. δολ.- ποσό που αντιστοιχούσε στο 66% του παγκόσμιου όγκου, ενώ οι οκτώ από τις δέκα μεγαλύτερες δημόσιες εγγραφές του 2010 προήλθαν από την συγκεκριμένη περιοχή (έναντι έξι στις δέκα που ήταν ο αριθμός το 2009). Η Κίνα έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά στους αυξανόμενους όγκους της ασιατικής δραστηριότητας: Οι κινεζικές εταιρίες που προχώρησαν σε δημόσια εγγραφή συγκέντρωσαν 105,4 δισ. δολ μέσω 471 IPOs εντός του 2010- ποσό υπερδιπλάσιο από τα 50,6 δισ. δολ που συγκεντρώθηκαν το 2009. Ακόμα, προσέφερε το 37,3% του παγκόσμιου όγκου των IPOs. Αυτή η τάση ήταν εμφανής στις σχετικές λίστες της προηγούμενης διετίας.

Αρκετές ακόμη χώρες της περιοχής είδαν επίπεδα ρεκόρ στα IPOs τους το 2010. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Μαλαισία με την Petronas Chemiclas Group, (3,9 δισ. δολ.) η Ινδία με την Coal India (3,4 δισ. δολ) και η Σιγκαπούρη με την Global Logistics Properties (3 δισ. δολ.).

Αλλά μόνο και μόνο επειδή ένα deal έχει… κινεζική σφραγίδα δεν σημαίνει ότι η επιτυχία του είναι εγγυημένη. Και εδώ οι επενδυτές επιδεικνύουν επιλεκτικότητα. Τον Δεκέμβριο η σχεδιασμένη δημόσια εγγραφή ύψους 1 δισ. ευρώ της κινεζικής εταιρίας αιολικής ενέργειας Huaneng Renewables στο Χονγκ Κονγκ ματαιώθηκε.

Προσπαθώντας να εξηγήσει την ματαίωση, η Huaneng επικαλέστηκε την υπερβολική μεταβλητότητα που κυριαρχεί. Τραπεζίτες που δεν είχαν σχέση με την έκδοση, ωστόσο, είπαν πως η εγγραφή δεν προσέλκυσε αρκετή ζήτηση ώστε να καλύψει την προσφορά, ενώ οι επενδυτές έκαναν λόγο για εξαιρετικά υψηλό τίμημα.

Επιλεκτικοί επενδυτές

Μια άλλη δημόσια εγγραφή έδειξε ότι οι επενδυτές είναι πρόθυμοι, αλλά μόνο για το κατάλληλο deal στην κατάλληλη τιμή. Όπως η Huaneng έτσι και η China Datang είναι μια εταιρία αιολικής ενέργειας που ελέγχεται από έναν εκ των μεγαλύτερων ενεργειακών οργανισμών της Κίνας. Το βιβλίο προσφορών της καλύφθηκε μία εβδομάδα πριν τιμολογηθεί- χρονικά κοντά στην παρόμοια απόπειρα της Huanneng- στο χαμηλότερο σημείο του εύρους και μάλιστα με χαμηλότερο δείκτη price- to- earnings.

Οι τραπεζίτες λένε ότι η μικρότερη έκδοση της China Datang (640 εκατ. δολ.) ήταν καταλληλότερη για να απευθυνθεί στους επενδυτές και ότι έτυχε της θετικής υποδοχής επτά βασικών επενδυτών που αγόρασαν περίπου το 34% της προσφοράς περιορίζοντας την ανάγκη για εκτεταμένο book building.

Αν και το κατά πόσον οι ασιατικές αγορές έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν σε αυτούς τους ξέφρενους ρυθμούς είναι κάτι που μένει να διευκρινιστεί, είναι σίγουρο όμως πως θα εξακολουθήσουν να ελέγχουν ένα σημαντικό και διογκούμενο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς.

Είναι ακόμη ξεκάθαρο ότι η αυξανόμενη δύναμη της χρηματιστηριακής αγοράς του Χονγκ Κονγκ, η οποία έχει κερδίσει αρκετά από τα deals που ιστορικά θα προορίζονταν για το χρηματιστήριο του Λονδίνου είναι κομβικό σημείο για την ισχύ τής εκεί μετοχικής αγοράς.

«Η αγορά του Χονγκ Κονγκ θα εξακολουθήσει να κερδίζει δημόσιες εγγραφές και να αποτελεί ανταγωνιστή του Λονδίνου. Αν και το Λονδίνο παραμένει ένα πολύ καλό μέρος για να εγγραφεί μια εταιρία, διαθέτοντας τεράστιο βάθος και θεσμική ρευστότητα καθώς και ένα ισχυρό ρυθμιστικό καθεστώς, είναι πιθανό να χάσει μερίδιο αγοράς έναντι του Χονγκ Κονγκ», καταλήγει ο κ. Findlay της Moelis.