Ο Ευρωπαϊκός Χρηματοπιστωτικός Μηχανισμός Σταθεροποίησης (EFSM), που δημιουργήθηκε στο ξεκίνημα της ελληνικής κρίσης στις αρχές του 2010, επιτρέπει στην Ε.Ε. να αντλεί ως και 60 δισ. ευρώ προκειμένου να ενισχύσει όποιο μέλος της χρειάζεται τα χρήματα.

Το EFSM είναι ένα μέρος του ευρύτερου πακέτου Ευρωπαϊκής Χρηματοοικονομικής Στήριξης ύψους 750 δισ. ευρώ, το οποίο σχεδιάστηκε για να δίνει εξασφαλίσεις στις αγορές σχετικά με τη σταθερότητα των περιφερειακών χωρών της Ε.Ε., ενώ η λογική του μηχανισμού λειτουργεί περισσότερο ως πρόληψη παρά ως θεραπεία.

Όπως λέει ο διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοπιστωτικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Γεράσιμος Θωμάς, «ελπίζαμε ότι δεν θα χρειαστεί να εκδώσουμε ομόλογα, οπότε η επικοινωνία που είχαμε με πιθανούς επενδυτές ήταν στη βάση απλώς των παρουσιάσεων».

Αυτό συνέβη το καλοκαίρι του 2010 - πριν η ιρλανδική αδυναμία κλιμακωθεί σε πλήρη κρίση, απαιτώντας την παρέμβαση του ΔΝΤ και της Ε.Ε. Τώρα το EFSM ανέλαβε δράση.

«Οι υπουργοί Οικονομικών είπαν ότι ποσό έως 22,5 δισ. ευρώ μπορεί να κατευθυνθεί ως δάνειο στην Ιρλανδία από το EFSM. Στις 28 Νοεμβρίου το γνωστοποιήσαμε στις αγορές», λέει ο κ. Θωμάς.

Το κεφάλαιο θα συγκεντρωθεί μέσω μιας σειράς μεγάλων benchmark εκδόσεων και καθώς οι αγορές ξανάπιασαν δουλειά μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, είχαμε την πρώτη έκδοση. Η έκδοση των 5 δισ. ευρώ ήταν μια μεγάλη και τολμηρή κίνηση - μία από τις πρώτες του 2011 και η πρώτη της EFSM. Λόγω μάλιστα της έλλειψης προηγούμενης εμπειρίας, ο κ. Θωμάς και οι συνεργάτες του ήταν ανήσυχοι. «Σε αυτήν την ασταθή αγορά υπάρχει πάντα αβεβαιότητα για το timing, τους όρους και την ωρίμανση. Η πρόκληση είχε να κάνει με το ότι αυτό ήταν το πρώτο deal και ήταν σημαντικό», λέει ο ίδιος.

Ισχυρή ζήτηση

Το βιβλίο για την 5ετή έκδοση άνοιξε στις 9 π.μ. (ώρα κεντρικής Ευρώπης) της 5ης Ιανουαρίου, με εύρος τιμών από 12 έως 15 μονάδες βάσης πάνω από τα midswaps. Η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που εντός 45 λεπτών οι διαχειριστές της έκδοσης (Barclays Capital, BNP Paribas, Deutsche Bank και HSBC) είχαν λάβει εντολές αξίας περισσότερων από 20 δισ. ευρώ.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν να διαμορφωθεί η έκδοση στο χαμηλότερο όριο της αρχικής πρόβλεψης για τα spreads - αν και ακόμα ήταν πιο γενναιόδωρο από τις 10 μονάδες βάσης που προσφέρει η υπάρχουσα έκδοση της Ε.Ε. Περιττό να αναφερθεί ότι η Ε.Ε. ήταν εξαιρετικά ικανοποιημένη με την τιμολόγηση.

«Αυτό ήταν ρεκόρ υπερκάλυψης για μια… υπερφυσική έκδοση. Καθώς ήταν η πρώτη φορά για εμάς και με δεδομένο ότι η έκδοση ήταν τόσο μεγάλη, ξέραμε ότι θα έπρεπε να πληρώσουμε ένα μικρό premium. Στην κατεύθυνση αυτή, οι δύο μονάδες βάσης δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Όταν βγαίνεις στις αγορές τη δεύτερη εργάσιμη ημέρα του έτους, είναι λογικό να αντιμετωπίζεις ένα στοιχείο επιφύλαξης», λέει ο κ. Θωμάς. Το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης προήλθε από την Ευρώπη, αλλά το ενδιαφέρον ιδρυμάτων από την Ασία, την Αμερική και τη Μέση Ανατολή αντιστοιχεί στο 30% του συνολικού - και αυτό είναι ενθαρρυντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Είδαμε έντονο ενδιαφέρον από κεντρικές τράπεζες και επενδυτές οι οποίοι προέρχονται από περιοχές όπου δεν είχαν ξαναγοράσει τίτλους της Ε.Ε. Αυτό αποτελεί εκδήλωση εμπιστοσύνης στην Ε.Ε. και στο ευρώ», αναφέρει ο κ. Θωμάς.

«Κατά τα περασμένα δύο χρόνια βοηθήσαμε και χώρες όπως η Ουγγαρία, η Λετονία και η Ρουμανία, αλλά το ενδιαφέρον προερχόταν κυρίως από την Ευρώπη. Αυτήν τη φορά το 6% των ομολόγων αγοράστηκε από επενδυτές στη νότιο και στη βόρειο Αμερική και περισσότερο από 20% των αγορών προήλθε από την Ασία - κάτι το οποίο αποτελεί σημαντική και θετική εξέλιξη», προσθέτει.

Η Ε.Ε. δουλεύει με περίπου 20 κορυφαίες τράπεζες που λειτουργούν στην Ευρώπη. Αυτό το deal δεν περιελάμβανε μόνο τους τέσσερις αναδόχους, αλλά και οκτώ συνδιαχειριστές: Bank of America, Merrill Lynch, Credit Suisse, Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley, Societe Generale, UBS και Unicredit. «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με την επίδοση όλης της ομάδας. Όλες οι τράπεζες δεσμεύτηκαν πραγματικά για την επιτυχία αυτού του deal», λέει ο ίδιος.

Με την εγγύηση της Ε.Ε.

Οι δανεισμοί μέσω του EFSM φέρουν την εγγύηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αλλά και αυτών των 27 κρατών-μελών. Έτσι, οι επενδυτές είναι εκτεθειμένοι αποκλειστικά σε χρέος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι αξιολογημένο με «AAA». Ωστόσο, κάποια ιδρύματα που δεν προέρχονται από την Ε.Ε. θεωρούν τους μηχανισμούς δανεισμού περίπλοκους. «Ορισμένοι διεθνείς επενδυτές είναι ακόμη μπερδεμένοι σχετικά με την Ευρώπη και με όλα αυτά που σημαίνει. Θέλουν να ξέρουν περισσότερα για την Ε.Ε., τον μηχανισμό σταθερότητας και το ταμείο σταθερότητας, αλλά και για το πώς ή πόσο διαφέρει η ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης από αυτήν μιας μεμονωμένης χώρας. Μόλις αποσαφηνιστεί το τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ελκυστικό δανειστή», σύμφωνα με τον κ. Θωμά.

Τα 5 δισ. θα διοχετευτούν απευθείας στην Ιρλανδία. Η Ε.Ε. πρόκειται να προχωρήσει στην έκδοση 3,4 δισ. ευρώ εντός του πρώτου τριμήνου, ενώ για αργότερα φέτος και για του χρόνου προγραμματίζονται τρεις ή τέσσερις παρόμοιες εκδόσεις.

«Ελπίζουμε ότι αυτή η έκδοση θα βοηθήσει τους επενδυτές να καταλάβουν ευκολότερα τα οφέλη των επερχόμενων εκδόσεων», λέει ο κ. Θωμάς. Ο ίδιος επισημαίνει, ωστόσο, πως παρά το ότι τα χρήματα θα ωφελήσουν την Ιρλανδία, η οικονομική ενίσχυση είναι ένα μόνο στοιχείο ενός ευρύτερου προγράμματος ανάκαμψης. «Για εμένα, ο καλύτερος τρόπος για να απαλειφθούν οι επενδυτικοί φόβοι είναι τα σκληρά οικονομικά μέτρα», αναφέρει.