Υπάρχουν ένα σωρό πράγματα με τα οποία παλεύουμε σήμερα - και δεν είναι πολλοί αυτοί που τα καταφέρνουν καλά σε αυτό. Υπάρχει, επί παραδείγματι, μια πρόκληση σε ό,τι αφορά τους ορισμούς. Στο να διαχωριστεί το τι είναι συστημικά σημαντικό από το τι δεν είναι. Στο να οριστεί τι είναι συναλλαγή και τι είναι κερδοσκοπική συναλλαγή. Στο να οριστούν τα κατάλληλα επίπεδα κεφαλαίου.

Τι είναι συστημικά σημαντικό;

Οι ανά τον κόσμο ρυθμιστικές αρχές επικαλούνται την ανάγκη να προστατευτούν τα συστημικώς σημαντικά χρηματοοικονομικά ιδρύματα (SIFIs), καθώς είναι εκείνα που φαίνονται πολύ μεγάλα για να αφεθούν να καταρρεύσουν. Έτσι, ένα συστημικώς σημαντικό ίδρυμα είναι ένα ίδρυμα που μια χώρα το περιγράφει ως ικανό να γονατίσει την ίδια τη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι η BNP Paribas είναι συστημικώς σημαντική για τη Γαλλία, καθώς ελέγχει περίπου το 40% όλων των συναλλαγών που πραγματοποιούνται στη χώρα. Κατά την ίδια λογική, η Lloyds - HBOS και η RBS παίζουν τον ίδιο ρόλο για τη Μεγάλη Βρετανία, όπως και η Citi, η Bank of America - Merrill Lynch και η JP Morgan Chase για τις ΗΠΑ. Η AIB και η Bank of Ireland είναι συστημικώς σημαντικές για την Ιρλανδία, όπως είναι η Icesave για την Ισλανδία.

Τι είναι συστημικώς μη σημαντικό;

Τα πράγματα μπερδεύονται ακόμη περισσότερο όταν θέσει κανείς την αντίστροφη ερώτηση: «Τι είναι μη συστημικώς σημαντικό;». Πώς δένουν με την εικόνα οι Nothern Rock, Bear Stearns και Lehman Brothers; Η αλήθεια είναι ότι κάθε συστημικώς σημαντικό ίδρυμα είναι συνδεδεμένο με ένα μικρότερο, το οποίο με τη σειρά του είναι συνδεδεμένο με ένα ακόμη μικρότερο ίδρυμα και έτσι η συζήτηση του τι είναι συστημικώς σημαντικό είναι θέμα κλίμακας και οικονομίας.

Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι για τα περισσότερα παγκόσμια διασυνδεδεμένα συστημικώς σημαντικά ιδρύματα χρειαζόμαστε «εν ζωή διαθήκες» - μία μέθοδος κατά την οποία εντός λίγων ημερών ένα τέτοιο ίδρυμα αφήνεται να καταρρεύσει χωρίς να καταρρεύσει μαζί του όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα.

Θα ήθελα να δω «εν ζωή διαθήκες» για κάθε τράπεζα, με δεδομένη την άποψη ότι το «συστημικώς σημαντικό» είναι κάτι καθαρά σχετικό. Ωστόσο, για τις πραγματικά διασυνοριακές τράπεζες -και όχι απλώς για τις εθνικές τράπεζες- το σχέδιο αυτό θα πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω ώστε να πετύχει τον στόχο του χωρίς να διαταραχτούν τα διασυνδεδεμένα μέρη. Και αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά είναι κάτι που οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν - και μερικές το κάνουν κιόλας.

Over the counter παράγωγα

Oι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν ακόμα και τα over the counter παράγωγα, λέγοντας ότι αυτά που χρησιμοποιούνται για εμπορική δραστηριότητα είναι εντάξει, ενώ αυτά που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για κερδοσκοπική δραστηριότητα δεν είναι. Αυτή είναι μία ακόμη δύσκολη περίπτωση.

Είναι λογικό επενδυτικά το να hedgάρει κανείς το αμερικανικό δολάριο έναντι του κινεζικού ρένμινμπι με τρίμηνο forward swap; Ναι, αλλά αυτό θα μπορούσε και να είναι κερδοσκοπικό hedging. Πώς θα αποφασίσει κανείς; Οι ρυθμιστικές αρχές λένε ότι εναπόκειται στο αν η επένδυση μπορεί να αποδειχτεί ότι σχετίζεται με εμπορική τεκμηρίωση και στο εάν είναι συστημικώς σημαντική. Και πάλι, όμως, όλα αυτά είναι δύσκολο να καθοριστούν. Το «μεγάλο» έναντι του «μικρού».

Το συστημικά σημαντικό έναντι του μη σημαντικού - όλα απαιτούν πολλή «μαντεψιά». Όλες οι παρακάτω είναι απορίες με τις οποίες παλεύουν οι ρυθμιστικές αρχές: Τα επίπεδα κεφαλαίου, ο κίνδυνος της ρευστότητας, οι εγγυήσεις και το ενεργητικό που απαιτείται, ο λόγος καταθέσεων προς δάνεια, οι δείκτες μόχλευσης…

Αναπολώντας τις συζητήσεις για τη MIFiD

Σε αρκετά σημεία τα θέματα αυτά είναι παρόμοια με εκείνα που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια των αρχικών συζητήσεων για την οδηγία MΙFiD, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε ότι Συστηματικός Εσωτερικοποιητής (systematic internaliser) http://lexicon.ft.com/term.asp?t=systematic-internaliser&ftauth=1292515550125 είναι μια εταιρία που το 15% των δραστηριοτήτων της είναι εκτός των δικών της βιβλίων.

Οι ερωτήσεις τότε ήταν: Πώς θα μπορούσε να μετρηθεί αυτό; Με βάση τον όγκο ή με βάση την αξία; Μιλάμε μόνο για μετοχές ή και για άλλα επενδυτικά εργαλεία; Μάλιστα, είχε τεθεί και το ερώτημα ότι αφού οι περισσότερες τράπεζες δεν ανακοινώνουν τέτοια στοιχεία πώς θα μπορούσε κάποιος να ξέρει.

Συνολικά -άσχετα από το πόσο οι ρυθμιστικές αρχές θέλουν να ενδυναμώσουν τους κανόνες- θα μοχθήσουν έως ότου ανακαλύψουν μια φόρμα με ορισμούς που να έχουν λογική και τους οποίους οι ίδιες οι αρχές και ο κλάδος θα μπορούν να εφαρμόσουν.