Τι είναι;
Η πρόταση να ενταχθεί στις διαδικασίες του μόνιμου μηχανισμού της ευρωζώνης για την αντιμετώπιση των χρεοκοπιών και η υποχρέωση κατόχων ομολόγων να απεμπολήσουν μέρος των απαιτήσεών τους.

Ποιος το οραματίστηκε;
Η Γερμανία. Προωθείται από την καγκελάριο κ. Μέρκελ, η οποία πιστεύει ότι είναι ο μοναδικός τρόπος για να εξαναγκαστούν οι επενδυτές να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των συνεπειών των μελλοντικών χρηματοοικονομικών κρίσεων. Η κ. Μέρκελ φέρεται να λέει ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα κρατήσει τους επενδυτές και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μακριά από το να συσσωρεύουν υπερβολικό χρέος, θα ξεκόψει τις υπερχρεωμένες χώρες από τις ενισχύσεις και θα στηρίξει το ευρώ. Άλλοι Ευρωπαίοι παίκτες ακολούθησαν με πάθος. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (European Financial Stability Facility), κ. Klaus Regling, είπε ότι οι αγορές κρατικού χρέους είναι «έμπλεες ηθικών διλημμάτων», ενώ η Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών κ. Christine Lagarde ανέφερε πως «όλοι οι μέτοχοι θα πρέπει κάθε φορά να μετέχουν στα κέρδη και στις ζημίες».

Ποια είναι τα βασικά σημεία;
Ο νέος μηχανισμός θα αντικαταστήσει τον ύψους 440 εκατ. ευρώ Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ο οποίος συστάθηκε εσπευσμένα τον Ιούνιο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση στην Ελλάδα και το σχέδιο ήταν να έχει διάρκεια τριών ετών), τη ζωή του οποίου η Γερμανία -ο μεγαλύτερος εγγυητής- δεν θέλει να παρατείνει. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη επιλυθεί, αλλά αυτό το τύπου «άρθρο 11» για τις κρατικές οντότητες θα μπορούσε να περιλαμβάνει επέκταση του χρέους που ωριμάζει, περιορισμό των δικαιωμάτων των κατόχων ομολόγων ή ένα απευθείας haircut.

Ποια είναι η γνώμη των πολιτικών
Από τότε όπου οι αγορές ξεκίνησαν να «τιμωρούν» το χρέος των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης, οι πολιτικοί ανέκρουσαν πρύμναν. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κ. Wolfgang Schauble είπε ότι οι αγορές παρανόησαν και πως η κ. Μέρκελ μιλούσε «θεωρητικά». Στη συνδιάσκεψη του G20 που πραγματοποιήθηκε στη Νότιο Κορέα, άλλοι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών ανέφεραν ότι οι προτάσεις δεν αφορούν στο υπάρχον χρέος και πως ο όποιος νέος μηχανισμός θα τεθεί σε λειτουργία μόνο μετά τα μέσα του 2013 και δεν θα έχει επίπτωση στις τρέχουσες συμφωνίες.

Τι λέει ο κλάδος;
Τα περισσότερα μέλη του κλάδου θεωρούν ότι η πρόταση είναι άκαιρη. Το να αναγκαστούν οι κάτοχοι ομολόγων να υποστούν haircuts σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία τα spreads κινούνται συνεχώς ανοδικά είναι σαν να πετά κανείς χειροβομβίδα στην περιφέρεια της ευρωζώνης, λένε. Όπως αρκετοί επενδυτές σε ομόλογα, ο επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit, κ. Marco Annuziata, δεν είναι σίγουρος ότι το υπάρχον χρέος δεν θα επηρεαστεί. «Πρόκειται για μίγμα αυτοκτονικής ανευθυνότητας και κωμικής ασυνέχειας», είπε πρόσφατα σε report. «Αν έως το 2013 χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία είναι ακόμη σε δύσκολη θέση, το όποιο νέο χρέος θα έχει υπέρμετρες αποδόσεις», πρόσθεσε. «Τότε η Ε.Ε. θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στη χωρίς όρους διάσωση και στην αθέτηση της υποχρέωσης που έχει αναλάβει βάσει της οποίας το παρόν χρέος δεν θα αναδιαρθρωθεί».

Τι θα κάνουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες;
Ένα τραπεζικό στέλεχος αναφέρεται στην πρόταση χαρακτηρίζοντάς την «πατάτα» και επισημαίνοντας πως οι πολιτικοί φαίνεται να ξεχνούν ότι επενδυτές σε ομόλογα είναι, σε μεγάλο βαθμό, οι τράπεζες της Ευρώπης. Σύμφωνα με στοιχεία από τη Royal Βank of Scotland, τίτλοι χρέους της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας αξίας περίπου 2.000 δισ. ευρώ είναι στην κατοχή τραπεζών που δεν ανήκουν στις χώρες αυτές. «Πώς είναι δυνατόν η κ. Μέρκελ να παραβλέπει το κακό που θα κάνει το όλο θέμα στο εύθραυστο γερμανικό τραπεζικό σύστημα;», ρωτά το ίδιο στέλεχος. «Οι γερμανικές τράπεζες έχουν στην κατοχή τους περισσότερα από 12 δισ. ευρώ σε ιρλανδικά ομόλογα, 17,6 δισ. ευρώ ελληνικών ομολόγων και 10 δισ. ευρώ ισπανικών ομολόγων. Έχει ιδέα τι θα τους προκαλούσε ένα haircut;», αναρωτιέται.

Ο νόμος των παράπλευρων συνεπειών
Ένα άλλο τραπεζικό στέλεχος επισημαίνει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει την άτακτη φυγή των επενδυτών από τις αγορές ομολόγων, ενώ μάλιστα τα κράτη της ευρωζώνης θα πρέπει στο επόμενο έτος να εκδώσουν νέα ομόλογα ύψους 915 δισ. ευρώ είτε για αναχρηματοδότηση είτε για να καλυφθούν μεγάλα ελλείμματα, σύμφωνα με στοιχεία από τη UBS. «Το ιρλανδικό χρέος είναι ήδη υπό πίεση και τα spreads των ομολόγων σε Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία διευρύνονται», λέει το τραπεζικό στέλεχος, «αλλά το μήνυμα που στέλνεται στους επενδυτές είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει μεγάλο risk premium επί χρέους περιφερειακής χώρας το οποίο εκπνέει μετά το 2013, ενώ μάλιστα υπάρχει μεγάλη σύγχυση για το τι συμβαίνει έως τότε. Τι θα γίνει αν η Ισπανία ή η Πορτογαλία χρειαστούν το κεφάλαιο διάσωσης της Ε.Ε. τον επόμενο μήνα ή τον επόμενο χρόνο;».

Μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτό;
Ένας μηχανισμός για να αντιμετωπίζει τις ευρωπαϊκές δυσκολίες αποπληρωμής είναι λογικό να υπάρχει, και λίγοι μπορούν να αρνηθούν ότι οι επενδυτές μοιράζονται το βάρος με τους φορολογουμένους. Αλλά το μέσον της κρίσης κρατικού χρέους, με ένα κύμα χρέους να περιμένει την αναχρηματοδότηση, δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για να τρομοκρατήσει κανείς τους επενδυτές.