Τρεις είναι, σε αδρές γραμμές, οι βασικές επιτακτικές ανάγκες και παράλληλα προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος των τροφίμων και ποτών αναφέρει στη δεύτερη έκδοση της έκθεσης – μελέτης που εκπονεί κάθε χρόνο το τμήμα έρευνας βιομηχανίας τροφίμων του ΙΟΒΕ.

Όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση για το 2005 με τίτλο ”Η Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων – Ποτών” οι τρεις αυτές ανάγκες είναι η διαφοροποίηση των προϊόντων με την ανάπτυξη καινοτομικής δραστηριότητας για την ικανοποίηση των αυξανόμενων απαιτήσεων των καταναλωτών, η αναδιάρθρωση και ο εκσυγχρονισμός των παραγωγικών μονάδων και τέλος η ενίσχυση της εξωστρέφειας που θα ”απαγκιστρώσει” τον κλάδο από την εγχώρια αγορά και θα τροφοδοτήσει ταχύτερους ρυθμούς μεγέθυνσης.

Σημειώνεται πως στην έκθεση – μελέτη παρουσιάζονται τα βασικά δεδομένα, οι εξελίξεις και οι προοπτικές της ευρωπαϊκής και κυρίως της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων-ποτών, ενώ εκτός από την ανάλυση των πρόσφατων εξελίξεων στον κλάδο, περιλαμβάνεται ειδική μελέτη που αφορά τις σχέσεις αλληλεξάρτησης της βιομηχανίας τροφίμων με τη γεωργία αφενός και το λιανικό εμπόριο αφετέρου.

Στην έκθεση τονίζεται η καταλυτική επίδραση των εξελίξεων του κλάδου στην πορεία του συνόλου της ελληνικής βιομηχανίας ενώ γίνεται σαφές ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης της ελληνικής βιομηχανίας δεν μπορεί να είναι αποδοτική εάν ο σχεδιασμός και τα μέτρα αγνοήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της λειτουργίας των τροφίμων και ποτών και δεν λάβουν υπόψη την κυρίαρχη θέση τους και την υψηλή συμβολή τους σε όλα τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας.

Όπως προκύπτει από την έκθεση, πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται σε διαδικασία αναδιάρθρωσης: το 2004, σύμφωνα και με την Έρευνα Επενδύσεων στη Βιομηχανία που διεξάγει το ΙΟΒΕ, οι επενδυτικές δαπάνες στον κλάδο αυξήθηκαν κατά 9,6%.

Οι επενδύσεις είχαν κατ’ αρχήν στόχο την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας για ήδη παραγόμενα προϊόντα, και την αντικατάσταση του υπάρχοντος κεφαλαιουχικού εξοπλισμού. Υπήρξαν όμως και υψηλά ποσοστά επενδυτικών δαπανών που κατευθύνθηκαν στον εκσυγχρονισμό και τις αναδιαρθρώσεις για παραγωγή νέων προϊόντων.

Από την ανάλυση εξάλλου των χρηματοοικονομικών δεδομένων του κλάδου προκύπτει με σαφήνεια ότι το μέγεθος των επιχειρήσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στις επιδόσεις τους, καθώς οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις (άνω των 250 ατόμων) εμφανίζουν θετικότερη εικόνα από τις μικρότερες.

Γενικότερα, διαπιστώνεται η ύπαρξη έντονων στοιχείων δυϊσμού στον κλάδο, στον οποίο συνυπάρχουν εξωστρεφείς, αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις και βραδυπορούντες.

Για να αμβλυνθούν οι σημαντικές αυτές διαφορές απαιτείται να ενθαρρυνθεί ο εκσυγχρονισμός όλων των επιχειρήσεων, να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και η εξωστρέφεια, να προωθηθούν συνεργασίες και συμπράξεις μεταξύ των επιχειρήσεων και να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή διάχυση της γνώσης και των καινοτομιών.

Οι προτάσεις αυτές συγκλίνουν σ’ ένα βασικό στόχο: τη δημιουργία θετικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος που θα συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.